تصرف
به هر کار ارادی در یک مال که داراى اثر شرعى است تصرف در آن مال گفته میشود.
آیا می‌توان در مال خمس نداده تصرف کرد؟
آیا می‌توان در مال خمس نداده تصرف کرد؟ همه مراجع (به جز تبریزی و وحید): خیر، مالی که به آن خمس تعلق گرفته، تا خمس آن را ندهد، نمی‌تواند بدون اجازه حاکم شرع در آن تصرف کند؛ هر چند قصد پرداخت خمس را داشته باشد.توضیح‌المسائل مراجع، م 1790؛ خامنه‌ای، اجوبة، س 936؛ نوری، توضیح المسائل، م1786. تبریزی: مالی که به آن خمس تعلق گرفته، چنانچه قصد پرداخت خمس را نداشته باشد، نمی‌تواند بدون اجازه حاکم شرع در آن تصرف کند و اگر قصد دادن خمس را دارد، بنابر احتیاط واجب، نمی‌تواند تصرف کند.توضیح‌المسائل مراجع، م 1790. وحید: خیر، مالی که به آن خمس تعلق گرفته، تا خمس آن را ندهد، نمی‌تواند بدون اجازه حاکم شرع در آن تصرف کند؛ هر چند قصد پرداخت خمس را داشته باشد؛ مگر آنکه تصرفات او اعتباری و در سهم خود باشد (مانند فروختن و صلح کردن آن).وحید، توضیح‌المسائل، م 1798. (احکام خمس، سید مجتبی حسینی، کد: 125/500010)
آیا می‌توان در مال خمس نداده تصرف کرد؟ همه مراجع (به جز تبریزی و وحید): خیر، مالی که به آن خمس تعلق گرفته، تا خمس آن را ندهد، نمی‌تواند بدون اجازه حاکم شرع در آن تصرف کند؛ هر چند قصد پرداخت خمس را داشته باشد.توضیح‌المسائل مراجع، م 1790؛ خامنه‌ای، اجوبة، س 936؛ نوری، توضیح المسائل، م1786. تبریزی: مالی که به آن خمس تعلق گرفته، چنانچه قصد پرداخت خمس را نداشته باشد، نمی‌تواند بدون اجازه حاکم شرع در آن تصرف کند و اگر قصد دادن خمس را دارد، بنابر احتیاط واجب، نمی‌تواند تصرف کند.توضیح‌المسائل مراجع، م 1790. وحید: خیر، مالی که به آن خمس تعلق گرفته، تا خمس آن را ندهد، نمی‌تواند بدون اجازه حاکم شرع در آن تصرف کند؛ هر چند قصد پرداخت خمس را داشته باشد؛ مگر آنکه تصرفات او اعتباری و در سهم خود باشد (مانند فروختن و صلح کردن آن).وحید، توضیح‌المسائل، م 1798. (احکام خمس، سید مجتبی حسینی، کد: 125/500010)
پاسخ:
آیا می‌توان در مال خمس نداده تصرف کرد؟
همه مراجع (به جز تبریزی و وحید): خیر، مالی که به آن خمس تعلق گرفته، تا خمس آن را ندهد، نمی‌تواند بدون اجازه حاکم شرع در آن تصرف کند؛ هر چند قصد پرداخت خمس را داشته باشد.توضیح‌المسائل مراجع، م 1790؛ خامنه‌ای، اجوبة، س 936؛ نوری، توضیح المسائل، م1786.
تبریزی: مالی که به آن خمس تعلق گرفته، چنانچه قصد پرداخت خمس را نداشته باشد، نمی‌تواند بدون اجازه حاکم شرع در آن تصرف کند و اگر قصد دادن خمس را دارد، بنابر احتیاط واجب، نمی‌تواند تصرف کند.توضیح‌المسائل مراجع، م 1790.
وحید: خیر، مالی که به آن خمس تعلق گرفته، تا خمس آن را ندهد، نمی‌تواند بدون اجازه حاکم شرع در آن تصرف کند؛ هر چند قصد پرداخت خمس را داشته باشد؛ مگر آنکه تصرفات او اعتباری و در سهم خود باشد (مانند فروختن و صلح کردن آن).وحید، توضیح‌المسائل، م 1798. (احکام خمس، سید مجتبی حسینی، کد: 125/500010)
- [آیت الله علوی گرگانی] زنی که خمس جهیزیّهاش را نداده آیا شوهرش میتواند در آن تصرّف کند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا پرداخت خمس لباس احرام، که معلوم نیست از پول خمس نداده تهیّه شده، یا از پولی که خمس به آن تعلّق نگرفته (مانند مال الارث) واجب است؟
- [آیت الله بهجت] اگر پدری جهیزیه ی دختر را از مال خمس نداده تهیه کرده باشد و خمس آن را نپردازد، آیا پرداخت خمس آن بر دختر لازم است؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا می‌توان خمس را جدا کرد و در بقیه مال تصرّف نمود؟
- [آیت الله اردبیلی] شخصی خانهای را با پول خمس نداده خریده است. آیا مستأجری که از این موضوع آگاهی دارد، حقّ تصرّف در آن خانه را دارد یا خیر؟
- [آیت الله سبحانی] در حج بذلی اگر باذل، خمس مال را نداده باشد مبذول له در تخمیس آن موظّف است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] فردی از دنیا رفته و ما یقین داریم که اهل خمس و زکات نبوده، اکنون فرزندان او اطعام می‌دهند، آیا از آن غذا می‌توان استفاده کرد؟ در صورت عدم جواز به چه نحو می‌توان تصرّف کرد؟
- [آیت الله سبحانی] در حج بذلی اگر باذل، خمس مال را نداده باشد مبذول له در تخمیس آن موظّف است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که خمس و زکاْ مال خود را نداده و از دنیا رفته آیا بر وصیّ واجب است که در درجه اوّل خمس و زکاْ مال متوفّی را بدهد؟
- [آیت الله اردبیلی] وقتی که مجتهد یا وکیل او در دسترس ما نیست و سال خمسی ما فرارسیده و لازم است که در اموال خود تصرّف کنیم، آیا میتوانیم بدون جدا کردن خمس، در بقیه مال تصرّف کنیم؟
- [آیت الله سیستانی] کسی که خمس به مال او تعلّق گرفت و سال بر آن گذشت ، تا خمس آن را نداده است نمی تواند در آن مال تصرف کند .
- [آیت الله خوئی] کسی که مالی از دیگری بدست آورد و شک کند خمس آن را داده یا نه، میتواند در آن مال تصرف نماید بلکه اگر یقین هم داشته باشد که خمس آن را نداده میتواند در آن تصرف نماید.
- [آیت الله وحید خراسانی] کسی که با دیگری شریک است اگر خمس منافع خود را بدهد و شریک او ندهد و در سال بعد از مالی که خمسش را نداده برای سرمایه شرکت بگذارد هیچکدام نمی توانند در ان مال تصرف کنند مگر در صورتی که شریکی که خمس نداده معتقد به خمس نباشد که در این صورت شریک دیگر می تواند تصرف کند
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] کسی که خمس به مال او تعلق گرفت و سال بر او گذشت؛ تا خمس او را نداده است و قصد دادن خمس را ندارد نمی تواند در آن مال تصرف کند؛ بلکه بنا بر احتیاط واجب اگر قصد دادن خمس را هم داشته باشد نیز چنین است.
- [آیت الله سیستانی] کسی که مالی از دیگری بدست آورد و شک نماید خمس آن را داده یا نه ، میتواند در آن مال تصرف نماید ، بلکه اگر یقین هم داشته باشد که خمس آن را نداده اگر او خمس بده نباشد ، و گیرنده مسلمان اثنا عشری باشد ، میتواند در آن تصرف نماید .
- [آیت الله خوئی] کسی که خمس به مال او تعلق گرفت و سال بر او گذشت تا خمس او را نداده است و قصد دادن خمس را ندارد نمی‌تواند در آن مال تصرف کند، بلکه بنابر احتیاط واجب اگر قصد دادن خمس را هم داشته باشد نیز چنین است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که در مال وی خمس میباشد نمی‌تواند آن را به ذمّه بگیرد، یعنی خود را بدهکار اهل خمس بداند و در تمام مال تصرّف کند و چنانچه تصرّف کند و آن مال تلف شود، باید خمس آن را بدهد.
- [آیت الله وحید خراسانی] کسی که خمس به مال او تعلق گرفت و سال بر او گذشت تا خمس ان را نداده است نمی تواند در ان مال تصرف کند اگر چه قصد دادن خمس را داشته باشد مگر با اذن حاکم شرع و اما تصرفات اعتباریه در حصه خود مانند فروختن و صلح کردن ان مانعی ندارد
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] کسی که با دیگری شریک است؛ اگر خمس منافع خود را بدهد و شریک او ندهد و در سال بعد از مالی که خمسش را نداده برای سرمایه شرکت بگذارد؛ آن کس می تواند در آن مال تصرف کند.
- [آیت الله نوری همدانی] تا خمس مال را ندهد نمی تواند در آن مال تصرّف کند اگر چه قصد دادن خمس را داشته باشد .