شستن
شستن به معنی پاک کردن چیزى از آلودگى با آب گفته می شود.
در وضو، شستن صورت و دستها در مرتبه اوّل واجب، در مرتبه دوم جایز و در مرتبه سوم و بیشتر از آن حرام می‌باشد و مقصود از یک بار شستن این است که یک بار تمام عضو به قصد وضو شسته شود و اگر با یک مشت آب، تمام عضو شسته شود و آن را به قصد وضو بریزد، یک مرتبه حساب می‌شود، چه قصد بکند که با آن آب یک مرتبه عضو را بشوید و چه قصد نکند.
عنوان مسئله:
در وضو، شستن صورت و دستها در مرتبه اوّل واجب، در مرتبه دوم جایز و در مرتبه سوم و بیشتر از آن حرام می‌باشد و مقصود از یک بار شستن این است که یک بار تمام عضو به قصد وضو شسته شود و اگر با یک مشت آب، تمام عضو شسته شود و آن را به قصد وضو بریزد، یک مرتبه حساب می‌شود، چه قصد بکند که با آن آب یک مرتبه عضو را بشوید و چه قصد نکند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
سوال مرتبط یافت نشد
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خوئی] آیا جایز است در شستشوی واجب، این که تمام عضو شسته نشود و در مرتبه دوّم که مستحب است، تمام عضو کاملاً شسته شود؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا در وضو، شستن هر عضو (صورت یا دستها) یک دفعه به صورت ارتماسی و یک دفعه به صورت ترتیبی جایز است و آیا چنین وضویی صحیح است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در توضیح المسائل فرموده اید: (شستن صورت و دستها مرتبه اول واجب و مرتبه دوم جایز و مرتبه سوم حرام است)، آیا این مطلب اختصاصبه وضوی ترتیبی دارد یا شامل وضوی ارتماسی هم می شود؟
- [آیت الله خامنه ای] در صورتی که هنگام شستن عضوی مانند دست آب از خارج روی آن بریزد (یا از شیر آب و یا از عضو شسته شده) وضو چه حکمی دارد؟ آیا حکم مقدار کم و مقدار زیاد آب ریخته شده از خارج فرق دارد؟
- [آیت الله بهجت] در رساله فرموده اید که در وضو، شستن صورت و دست ها در مرتبه ی اوّل واجب، مرتبه ی دوّم مستحبّ و مرتبه ی سوّم حرام است، آیا مراد از مرتبه، ریختن آب است؟ یا منظور دست کشیدن است؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا فرقی که در وضو بین زن و مرد در مورد شستن دست از آرنج است - که اگر مرد است پشت آرنج آب بریزد و بشوید و اگر زن است از جلوی دست - در ابطال وضو دخالتی دارد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا آب وضو در صورت و دستها باید بر غیر آب وضو غلبه نماید، یا این که باید مواضع شستن وضو خشک باشد، مثلابنده چند مرتبه برای خنک کردن یا برطرف کردن گرد و غبار آب میریزم و دست یا صورت را میشویم، آیا میتوانم بلافاصله نیّت وضو کرده و آب بریزم و وضو بگیرم یا این که باید صبر کنم تا مواضع یعنی دست و صورت خشک شود، بعد نیّت کرده آب بریزم و وضو بگیرم؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر کسی برای غسل واجب پارچه ای را به آب بزند و با آن تمام بدنش را (به ترتیب غسل) بشوید کافی است یا خیر؟ ضمناً اگر قبل از اتمام شستن عضوی در غسل عضو قبلی خشک شود اشکال دارد یا خیر؟
- [آیت الله سیستانی] سوالم در مورد غسل است ، همانطور که معلوم است در وضو یکبار آب کشیدن واجب و دو بار مستحب است و سه بار حرام آیا در غسل نیز همین حکم جاری است بگونه ای که یکبار شستن بدن واجب و دوبار مستحب و سه بار حرام باشد ؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- کسی که پیش از شستن صورت دستهای خود را از مچ تا سر انگشتان شسته، در هنگام وضو باید دستها را تا سر انگشتان بشوید و اگر فقط تا مچ بشوید، وضوی او باطل است.
- برای شستن صورت باید آب را از بالا به سمت پایین بر روی آن جاری کرد و احتیاط واجب آن است که شستن صورت را از پیشانی شروع و در چانه تمام نماید. برای شستن دستها نیز باید آنها را از آرنج به سمت سر انگشتان بشوید و اگر صورت یا دستها را از پایین به بالا بشوید، وضو باطل است.
- ظرفی را که خوک از آن چیز روانی بخورد، باید هفت مرتبه با آب قلیل شست؛ بلکه بنابر احتیاط واجب در کُر و جاری نیز باید هفت مرتبه شسته شود و احتیاط مستحب آن است که خاکمال نیز شود. ظرفی که خوک آن را بلیسد و یا آب دهانش در آن بریزد نیز بنابر احتیاط همین حکم را دارد.
- شستن داخل بینی و مقداری از لب و چشم که در وقت بستن دیده نمیشوند واجب نیست، ولی برای آن که یقین کند از جاهایی که باید شسته شود چیزی باقی نمانده، واجب است مقداری از آنها را نیز بشوید و کسی که نمیدانسته باید این مقدار را بشوید، اگر نداند در وضوهایی که گرفته این مقدار را شسته یا نه، چنانچه وقت نماز گذشته باشد، نمازهایی که خوانده صحیح است، امّا اگر وقت باقی باشد، باید وضو بگیرد و نماز را اعاده کند و نمازهای بعدی را نیز نمیتواند با این وضو بخواند و باید دوباره وضو بگیرد.
- راه رفتن در بین وضو اشکال ندارد، پس اگر بعد از شستن صورت و دستها چند قدم راه برود و بعد سر و پا را مسح کند، وضوی او صحیح است. * شرط یازدهم:شستن صورت و دستها و مسح سر و پاها را خود انسان انجام دهد و اگر دیگری او را وضو دهد، وضویش باطل است و نیز اگر در ریختن آب به صورت و دستها او را یاری کند، اگرچه پس از آن خود وی آن آب را به قصد وضو بر آن عضو جاری کند، صحّت وضوی او محلّ اشکال است.
- وضو را می‌توان به صورت ترتیبی یا ارتماسی انجام داد. وضوی ترتیبی آن است که آب را روی صورت و هر یک از دستها بریزد و به ترتیبی که گفته خواهد شد از بالا به پایین بشوید؛ ولی وضوی ارتماسی به نحوی که در مسأله 286 خواهد آمد، انجام می‌شود.
- اگر آب در ظرف غصبی باشد و غیر از آن، آب دیگری برای وضو نداشته باشد، باید تیمّم کند و چنانچه با آن آب وضو بگیرد، وضوی او باطل است؛ ولی اگر بتواند آب را در ظرف مباح خالی کند و بعد از آب آن ظرف وضو بگیرد، وضوی او صحیح است بلکه اگر آب متعلّق به خود او باشد، باید این کار را انجام دهد و سپس با آن آب وضو بگیرد و اگر آب مباح دیگری در اختیار داشته باشد، چنانچه در آن ظرف غصبی وضوی ارتماسی بگیرد و یا با آن ظرف آب به صورت و دستها بریزد، وضوی او باطل است، ولی اگر با کف دست، آب از آن ظرف بردارد و به صورت و دستها بریزد، وضوی او صحیح است، اگرچه از جهت تصرّف در ظرف غصبی، مرتکب فعل حرام شده است.
- وضو با آب غصبی و با آبی که معلوم نیست صاحب آن راضی است یا نه (مگر از نهرهای بزرگ به ترتیبی که در مسأله 295 میآید) حرام و باطل است؛ ولی اگر سابقا راضی بوده و انسان نمیداند که از رضایت خود برگشته یا نه، وضو صحیح است و نیز اگر آب وضو از صورت و دستها در جای غصبی بریزد، اگر محل منحصر باشد یعنی غیر از مکان غصبی مکان دیگری نداشته باشد و وضو موجب ریزش آب به محل غصبی باشد، وضو باطل و حرام است و باید تیمّم کند و نماز بخواند.
- اگر ظرف بزرگی، مثل پاتیل و خمره نجس شود، چنانچه بخواهند با آب قلیل آن را پاک کنند باید سه مرتبه آن را از آب پر و خالی کنند و یا سه مرتبه آب را به گونهای در آن بریزند که تمام اطراف آن شسته شود و یا سه مرتبه مقداری آب در آن بریزند و در هر مرتبه آن آب را به گونهای در آن بگردانند که آب به تمام اطراف آن برسد، و در هر مرتبه آبی را که ته آن جمع می‌شود بیرون آورند، و احتیاط واجب آن است که در هر مرتبه، ظرفی را که با آن آبها را بیرون میآورند آب بکشند و اگر ظرف بزرگ را با آب کُر میخواهند آب بکشند، یک بار شستن کافی است.
- کسی که فقط به مقدار وضو یا به مقدار غسل آب دارد، در صورتی که بداند که اگر آن را بریزد آب پیدا نمیکند، چنانچه وقت نماز داخل شده باشد، ریختن آن حرام است، و احتیاط واجب آن است که پیش از وقت نماز نیز آن را نریزد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [امام خمینی] در وضو شستن صورت و دستها مرتبه اول واجب و مرتبه دوم جایز و مرتبه سوم و بیشتر از آن حرام می باشد. و اگر با یک مشت آب تمام عضو شسته شود و به قصد وضو بریزد، یک مرتبه حساب می شود چه قصد بکند یک مرتبه را، یا قصد نکند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] برای وضو، شستن صورت و دستها مرتبه اول واجب است و احتیاط واجب، ترک مرتبه دوم است و اما سوم و بیشتر حرام است. منظور از مرتبه اول آن است که تمام عضو را بشوید خواه با یک مشت آب باشد یا چندین مشت، وقتی که تمام شد یک مرتبه حساب می شود.
- [آیت الله خوئی] در وضو شستن صورت و دستها مرتبة اول واجب و مرتبة دوم مستحب و مرتبة سوم و بیشتر از آن حرام می‌باشد. و کدام شستن اول یا دوم یا سوم است مربوط به قصد کسی است که وضو میگیرد، پس اگر به قصد شستن مرتبة اول مثلًا ده مرتبه آب به صورت بریزد اشکال ندارد و همة آنها شستن اول حساب می‌شود، و اگر به قصد سه مرتبه بشوید سه مرتبه آب بریزد مرتبه سوم آن حرام است.
- [آیت الله سبحانی] در وضو شستن صورت و دست ها مرتبه اول واجب و مرتبه دوم جایز و مرتبه سوم و بیشتر از آن حرام می باشد. منظور از مرتبه اول آن است که تمام عضو را بشوید; خواه با یک مشت آب باشد یا چندین مشت. وقتی که تمام شد یک مرتبه حساب می شود.
- [آیت الله شبیری زنجانی] در وضو شستن صورت و دستها در مرتبه اول واجب و در مرتبه دوم جایز و بیشتر از آن حرام می‌باشد و این که کدام شستن، اول یا دوم یا سوم است مربوط به شستن تمام عضو همراه با قصد وضو می‌باشد، پس اگر به قصد وضو عضوی را دوبار به طور کامل شست، شستن بعدی حرام است و اگر به قصد وضو چند بار آب بریزد، هر گاه آب به تمام دست و صورت رسید، یک مرتبه حساب می‌شود و مازاد بر آن، مرتبه بعد به حساب میآید هر چند قصد مرتبه اول داشته باشد.
- [آیت الله علوی گرگانی] در وضو شستن صورت و دستها مرتبه اول واجب و مرتبه دوم مستحب است مگر در شستن دست چپ احتیاط مستحب آن است که از یک مرتبه تجاوز نکند و مرتبه سوم وبیشتر از آن حرام می‌باشد و این که کدام شستن، اول یا دوم یا سوم است مربوط به قصد کسی است که وضو میگیرد، پس اگر به قصد شستن مرتبه اول مثلاً ده مرتبه آب به صورت بریزد اشکال ندارد، و همه آنها شستن اول حساب می‌شود، و اگر به قصد این که سه مرتبه بشوید، سه مرتبه آب بریزد مرتبه سوم آن حرام است.
- [آیت الله بروجردی] در وضو شستن صورت و دسته ا، مرتبهی اوّل واجب و مرتبهی دوم مستحب و مرتبهی سوم و بیشتر از آن حرام می‌باشد و این که کدام شستن اوّل یا دوم یا سوم است، مربوط به قصد کسیست که وضو میگیرد، پس اگر به قصد شستن مرتبهی اوّل مثلاً ده مرتبه آب به صورت بریزد اشکال ندارد و همهی آنها شستن اوّل حساب می‌شود و اگر به قصد این که سه مرتبه بشوید سه مرتبه آب بریزد مرتبهی سوم آن حرام است.
- [آیت الله سیستانی] در وضو شستن صورت و دستها مرتبه اول واجب ، و مرتبه دوم مستحب ، و مرتبه سوم و بیشتر از آن حرام می‌باشد ، و شستن مرتبه اول وقتی تمام می‌شود که به قصد وضو آن مقدار آب به صورت یا دست بریزد که آب تمام آن را فرا بگیرد و دیگر جایی برای احتیاط باقی نماند ، پس اگر به قصد شستن مرتبه اول مثلاً ده مرتبه آب به صورت بریزد تا اینکه آب همه آن را فرا بگیرد اشکال ندارد ، و تا وقتی که قصد وضو و شستن صورت مثلاً نکند شستن اول محقق نمیشود ، پس میتواند چند مرتبه همه صورت را بشوید و در آخرین مرتبه که آب میریزد قصد شستن وضوئی نماید ، ولی اعتبار قصد در شستن دوم خالی از اشکال نیست ، و احتیاط لازم آن است که بیش از یک مرتبه بعد از مرتبه اول صورت و یا دستها را نشوید اگر چه به قصد وضو هم نباشد .
- [آیت الله وحید خراسانی] شستن صورت و دستها در وضو مرتبه اول واجب و مرتبه دوم مستحب و مرتبه سوم و بیشتر از ان حرام می باشد و این که کدام شستن اول یا دوم یا سوم است مربوط به این است که شستن عضو به قصد وضو باشد مثلا اگر سه مرتبه اب به صورت بریزد و به مرتبه سوم قصد شستن برای وضو نماید اشکال ندارد و مرتبه سوم شستن اول شمرده می شود ولی اگر سه مرتبه اب به صورت بریزد و به هر یک قصد شستن برای وضو نماید مرتبه سوم حرام است
- [آیت الله وحید خراسانی] شستن صورت و دستها در وضو مرتبه اول واجب و مرتبه دوم مستحب و مرتبه سوم و بیشتر از ان حرام می باشد و این که کدام شستن اول یا دوم یا سوم است مربوط به این است که شستن عضو به قصد وضو باشد مثلا اگر سه مرتبه اب به صورت بریزد و به مرتبه سوم قصد شستن برای وضو نماید اشکال ندارد و مرتبه سوم شستن اول شمرده می شود ولی اگر سه مرتبه اب به صورت بریزد و به هر یک قصد شستن برای وضو نماید مرتبه سوم حرام است