وضوی ارتماسی
وضويی است كه با فرو بردن صورت و دستها در آب صورت گيرد.
وضو را می‌توان به صورت ترتیبی یا ارتماسی انجام داد. وضوی ترتیبی آن است که آب را روی صورت و هر یک از دستها بریزد و به ترتیبی که گفته خواهد شد از بالا به پایین بشوید؛ ولی وضوی ارتماسی به نحوی که در مسأله 286 خواهد آمد، انجام می‌شود.
عنوان مسئله:
وضو را می‌توان به صورت ترتیبی یا ارتماسی انجام داد. وضوی ترتیبی آن است که آب را روی صورت و هر یک از دستها بریزد و به ترتیبی که گفته خواهد شد از بالا به پایین بشوید؛ ولی وضوی ارتماسی به نحوی که در مسأله 286 خواهد آمد، انجام می‌شود.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا با ریختن آب بر وسط یا پایین صورت و دستها، ولی کشیدن دست از قسمت بالا به پایین، وضوی صحیح محقّق می‌شود یا خیر؟
- اگر در وضو پس از شستن صورت و دستها، مقداری از آب صورت به کف دستها بریزد و یا مقداری آب از یک دست به کف دست دیگر ریخته شود، آیا مسح اشکالی پیدا میکند؟
- اگر عضوی از وضو را که سالم و نجس است، نتوان آب کشید، وظیفه ما در این حال، تیمّم است یا وضوی جبیره‌ای؟
- وقتی خانمی به انگشتان دست یا پای خود لاک می زند در هنگام نماز برای وضو گرفتن آیا ملزم و مکلف به پاک کردن آنها است یا می‌توان با وضوی جبیره به این مهم اقدام نماید؟
- اگر در وضو بعد از شستن دستها تا نوک انگشتان، انگشتر را حرکت دهیم تا آب به زیر آن برسد، آیا شستن از بالا به پایین صدق میکند یا این که در وضو مشکل ایجاد می‌شود؟
- کسی که به جای غسل و وضو، تیمّم کرده (مثل زن حائضی که از خون حیض پاک شده و آب برای غسل حیض و وضو ندارد) و قبل از خواندن نماز، مقداری آب به دست آورده که برای غسل تنها یا وضوی تنها کافی است، آیا لازم است که اقدام به غسل یا وضو کند یا تیمّم بدل از آنها کافی است؟
- وجود زخمی که آب برای آن ضرر ندارد، ولی خون آن هم بند نمیآید و در اعضای وضو واقع شده و در صورت گرفتن وضو به طور معمول باعث نجاست اعضای وضو می‌شود، آیا باعث وجوب تیمّم می‌شود یا راهی برای وضوی صحیح وجود دارد؟
- اگر صورت و موی سر انسان به نحوی از خود، چربی تراوش میکند که آب روی آن میغلطد، آیا وضو با این چربی که مانع از رسیدن آب به پوست و مو می‌شود، ولی چربی خارجی نیست و مربوط به خود بدن است، صحیح است یا خیر؟
- فردی که دو دست او از بالای آرنج قطع شده است، میتواند به این صورت وضو بگیرد که اول صورت خود را در آب فرو ببرد و به طور ارتماسی وضو دهد و بعد صورت خود را بر چیزی که آماده کرده است، بمالد تا رطوبت صورت به آن منتقل شود و بعد با کشیدن سر و پا بر آن چیز، مسح را انجام دهد. آیا این فرد باید برای وضو گرفتن نایب بگیرد یا به همین صورتی که گفته شد، وضو را به جا آورد؟
- اینجانب بیماری لثه دارم؛ به نحوی که هنگام روزه داری دهان خشک شده و عروق بسیار کوچک پاره شده و خونریزی مختصری ایجاد می کند و اگر آب دهان را بیرون بریزم، رگه های خون در آن مشخص است و اگر بیرون نریزم تقریباً در آب دهان مستهلک می شود. گاهی اوقات که خلط صبحگاهی ته حلق را بیرون می ریزم و به لثه ها فشار می آید، این خونریزی بیشتر است و در آب دهان مستهلک نمی شود. سوال این است: 1- آیا اگر خون مذکور با آب دهان مستهلک شود و عمداً یا سهواً فرو داده شود، روزه باطل است؟ 2- اگر با آب دهان مستهلک نشود و تا زمانی که خونریزی بسیار کم و مختصر شود، بیرون ریخته و پس از آن آب دهان قورت داده شود، چطور؟ 3- با توجه به داشتن دندانهای پرکرده و مصنوعی در دهان، خون مذکور چه با آب دهان مستهلک شود چه نشود، دهان را نجس می کند؟ اگر بله چطور می شود در حال روزه دهان را آب کشید و آیا لازم است قبل از افطار یا بعد آن دهان آب کشیده شود؟ 4- اگر خون مذکور که در آب دهان مستهلک نمی شود، به دلیل جهل نسبت به مساله فقهی یا ندانستن کیفیت خونریزی، در زمان روزه فروداده شود و بعدها متوجه موضوع شود، قضا و کفاره دارد؟ 5- اگر بعد از کشیدن دندان، خونریزی در حال روزه وجود داشته و به توصیه پزشک خون محل کشیدن دندان را که با آب دهان مخلوط شده و به رنگ قهوه ای تیره است، به تنهایی یا همراه با خون لثه به شرح فوق فرودهد، حکم روزه او چیست؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خوئی] در مسئله 267 میفرمائید: وضوی ارتماسی آن است که صورت و دستها را به قصد وضو در آب فرو برد، ولی مسح با تری دست اشکال دارد، پس کسی که در دست راستش، زخم یا شکستگی میباشد و نمیتواند دست چپ را ترتیبی وضو دهد، چه کند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در توضیح المسائل فرموده اید: (شستن صورت و دستها مرتبه اول واجب و مرتبه دوم جایز و مرتبه سوم حرام است)، آیا این مطلب اختصاصبه وضوی ترتیبی دارد یا شامل وضوی ارتماسی هم می شود؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا در وضو، شستن هر عضو (صورت یا دستها) یک دفعه به صورت ارتماسی و یک دفعه به صورت ترتیبی جایز است و آیا چنین وضویی صحیح است؟
- [سایر] باسلام آیا با آب جاری مانند شیر آب هم می‌توان وضوی ارتماسی گرفت و در مورد وضوی ارتماسی برای دست چپ توضیح دهید
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر در زمان وضو گرفتن دو نفر کنار هم باشند و آب وضوی شخص اوّل به دست شخص دوّم بریزد آیا وضوی شخص دوّم صحیح است یا خیر؟
- [آیت الله بهجت] حکم انجام بعضی از اعضای وضو به صورت ترتیبی و بعضی به صورت ارتماسی چیست؟
- [آیت الله بهجت] در وضوی ارتماسی بعد از این که دست را در آب فرو می بریم، حباب هایی روی دست ها درست می شود، خصوصا کسانی که تارهای موی دست آن ها زیادتر است، آیا وضو به نحو ارتماسی صحیح است؟
- [سایر] آیا می‌توان برای وضو دست را از بالا به پایین (بدون دست کشیدن) زیر آب گرفت؟<BR>
- [سایر] اگر کسی با آفتابه یا هر وسیله دیگری، به کف دست او آب بریزد ولی خودش صورت و دستها را بشوید، آیا این وضو صحیح است؟
- [آیت الله بهجت] در وضوی ارتماسی چند بار می توانیم دست ها را داخل آب فرو کنیم؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر برخی از اعضای وضو را به نحوی که گفته شد با وضوی ارتماسی و برخی دیگر را با وضوی ترتیبی بشوید، اشکالی ندارد.
- اگر آب در ظرف غصبی باشد و غیر از آن، آب دیگری برای وضو نداشته باشد، باید تیمّم کند و چنانچه با آن آب وضو بگیرد، وضوی او باطل است؛ ولی اگر بتواند آب را در ظرف مباح خالی کند و بعد از آب آن ظرف وضو بگیرد، وضوی او صحیح است بلکه اگر آب متعلّق به خود او باشد، باید این کار را انجام دهد و سپس با آن آب وضو بگیرد و اگر آب مباح دیگری در اختیار داشته باشد، چنانچه در آن ظرف غصبی وضوی ارتماسی بگیرد و یا با آن ظرف آب به صورت و دستها بریزد، وضوی او باطل است، ولی اگر با کف دست، آب از آن ظرف بردارد و به صورت و دستها بریزد، وضوی او صحیح است، اگرچه از جهت تصرّف در ظرف غصبی، مرتکب فعل حرام شده است.
- در وضوی ارتماسی، انسان میتواند تنها صورت را به قصد وضو با مراعات شستن از بالا از طرف پیشانی در آب فرو برد، ولی مسح سر و پاها با رطوبت دست در وضوی ارتماسی اشکال دارد، بنابر این می‌توان در شستن دست راست آن را به قصد وضوی ارتماسی از طرف آرنج در آب فرو برد و در شستن دست چپ، آن را نیز به نحو ارتماسی در آب فرو برد ولی قسمتی از کف دست را باقی گذاشت و آن را با دست راست به صورت ترتیبی شست و در این صورت مسح با رطوبت باقی مانده در دست اشکال ندارد. در وضوی ارتماسی از ابتدای فرو بردن صورت و دستها در آب تا خروج آنها، باید قصد شستن به نیّت وضو داشته باشد و کفایت قصد وضوی ارتماسی در حال بیرون آوردن صورت و دست محلّ اشکال است.
- اگر آب در ظرف طلا یا نقره باشد و غیر از آن آب دیگری برای وضو نداشته باشد، چنانچه ظرف دیگری که از طلا و نقره نباشد، در اختیار داشته باشد، باید آب را در آن ظرف ریخته و با آن وضو بگیرد و چنانچه ظرف دیگری در اختیار نداشته باشد، باید تیمّم کند و چنانچه با آب آن ظرف وضو بگیرد، وضویش صحیح نیست و اگر غیر از آبی که در ظرف طلا یا نقره است، آب دیگری در اختیار داشته باشد، چنانچه در آن ظرف طلا یا نقره وضوی ارتماسی بگیرد و یا با آن ظرف آب به صورت و دستها بریزد، وضوی او باطل است، ولی اگر با کف دست، آب از آن ظرف بردارد و به صورت و دستها بریزد، وضوی او صحیح است.
- کسی که پیش از شستن صورت دستهای خود را از مچ تا سر انگشتان شسته، در هنگام وضو باید دستها را تا سر انگشتان بشوید و اگر فقط تا مچ بشوید، وضوی او باطل است.
- وضو با آب غصبی و با آبی که معلوم نیست صاحب آن راضی است یا نه (مگر از نهرهای بزرگ به ترتیبی که در مسأله 295 میآید) حرام و باطل است؛ ولی اگر سابقا راضی بوده و انسان نمیداند که از رضایت خود برگشته یا نه، وضو صحیح است و نیز اگر آب وضو از صورت و دستها در جای غصبی بریزد، اگر محل منحصر باشد یعنی غیر از مکان غصبی مکان دیگری نداشته باشد و وضو موجب ریزش آب به محل غصبی باشد، وضو باطل و حرام است و باید تیمّم کند و نماز بخواند.
- در وضو، شستن صورت و دستها در مرتبه اوّل واجب، در مرتبه دوم جایز و در مرتبه سوم و بیشتر از آن حرام میباشد و مقصود از یک بار شستن این است که یک بار تمام عضو به قصد وضو شسته شود و اگر با یک مشت آب، تمام عضو شسته شود و آن را به قصد وضو بریزد، یک مرتبه حساب می‌شود، چه قصد بکند که با آن آب یک مرتبه عضو را بشوید و چه قصد نکند.
- آوردن آب، باز کردن شیر آب و ریختن آب در کف دست کسی که میخواهد وضو بگیرد، اشکال ندارد. همچنین اگر کسی به جهتی دیگر آب را مثلاً از مکان بلندی بریزد و شخص دیگر اعضای وضو را به قصد وضو در زیر آن آب بشوید، اشکال ندارد.
- برای شستن صورت باید آب را از بالا به سمت پایین بر روی آن جاری کرد و احتیاط واجب آن است که شستن صورت را از پیشانی شروع و در چانه تمام نماید. برای شستن دستها نیز باید آنها را از آرنج به سمت سر انگشتان بشوید و اگر صورت یا دستها را از پایین به بالا بشوید، وضو باطل است.
- راه رفتن در بین وضو اشکال ندارد، پس اگر بعد از شستن صورت و دستها چند قدم راه برود و بعد سر و پا را مسح کند، وضوی او صحیح است. * شرط یازدهم:شستن صورت و دستها و مسح سر و پاها را خود انسان انجام دهد و اگر دیگری او را وضو دهد، وضویش باطل است و نیز اگر در ریختن آب به صورت و دستها او را یاری کند، اگرچه پس از آن خود وی آن آب را به قصد وضو بر آن عضو جاری کند، صحّت وضوی او محلّ اشکال است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] وضوی ارتماسی آن است که انسان صورت و دستها را به قصد وضو در آب فرو برد؛ ولی مسح با تری آن دست اشکال دارد. بنا بر این دست چپ را نباید ارتماسی شست. مسأله 268 - در وضوی ارتماسی هم باید صورت و دستها از بالا به پائین شسته شود؛ پس اگر وقتی که صورت و دستها را در آب فرو می برد قصد وضو کند باید صورت را از طرف پیشانی و دستها را از طرف آرنج در آب فرو برد.
- [آیت الله بروجردی] اگر آب وضو در ظرف غصبی یا طلا و نقره است و غیر از آن آب دیگری ندارد، باید تیمّم کند و نمیتواند با آب آنها وضو بگیرد و اگر آب دیگری دارد، چنانچه در ظرفِ غصبی یا طلا و نقره وضوی ارتماسی بگیرد، یا با آنها آب را به صورت و دستها بریزد، وضوی او باطل است، در صورتی که با مشت یا چیز دیگر آب را از آنها بردارد و به صورت و دستها بریزد، وضوی او صحیح است.
- [آیت الله وحید خراسانی] در وضوی ارتماسی باید دستها از بالا به پایین شسته شود پس اگر وقتی که دستها را در اب فرو می برد قصد وضو کند باید دستها را از طرف ارنج در اب فرو برد و همچنین صورت را بنابر احتیاط واجب از طرف پیشانی در اب فرو برد
- [آیت الله وحید خراسانی] وضوی ارتماسی ان است که انسان صورت و دستها را به قصد وضو در اب فرو برد ولی مسح با تری ان دست اشکال دارد بنابراین اگر دست چپ را ارتماسی شست مقداری از ان را از طرف کف دست در اب فرو نبرد و با دست راست ان مقدار را بشوید و بنابر احتیاط واجب به بیرون اوردن از اب وضوی ارتماسی محقق نمی شود
- [آیت الله فاضل لنکرانی] وضوی ارتماسی آن است که انسان صورت و دستها را به قصد وضو، با مراعات شستن از بالا به پایین در آب فرو برد و یا آنها را در آب فرو برد و به قصد وضو بیرون آورد و اگر موقعی که دستها را در آب فرو می برد نیّت وضوء کند و تا وقتی که آنها را از آب بیرون می آورد و ریزش آب تمام می شود به قصد وضوء باشد وضوی او صحیح است.
- [آیت الله سیستانی] در وضوی ارتماسی هم باید صورت و دستها از بالا به پائین شسته شود ، پس اگر وقتی که صورت و دستها را در آب فرو میبرد قصد وضو کند ، باید صورت را از طرف پیشانی ، و دستها را از طرف آرنج در آب فرو برد .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر آب وضو در ظرف غصبی است و غیر از آن، آب دیگری ندارد باید تیمم کند و چنانچه با آن آب وضو بگیرد باطل است. و اگر آب مباح دیگری دارد چنانچه در آن ظرف غصبی، وضوی ارتماسی بگیرد و یا با آن ظرف، آب به صورت و دستها بریزد وضویش باطل است، ولی اگر با کف دست، آب را از آن ظرف بردارد و به صورت و دستها بریزد وضویش صحیح است. اگرچه از جهت تصرف در ظرف غصبی، فعل حرام مرتکب شده است، و وضوی او از ظرف طلا و نقره، به احتیاط واجب مثل وضوی از ظرف غصبی است.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر آب وضو در ظرف غصبی یا طلا یا نقره باشد و غیر از آن ، آب دیگری ندارد باید تیمم کند و اگر وضو بگیرد در ظرف غصبی باطل است و در ظرف طلا یا نقره بنابر احتیاط واجب باید تیمم کند و اگر آب دیگری دارد چنانچه در ظرف غصبی یا طلا و نقره وضوی ارتماسی بگیرد یا با آنها آب را به صورت و دستها بریزد ، وضوی او به احتیاط واجب باطل است و در صورتی که با مشت یا چیز دیگر ، آب را از آنها بردارد و به صورت و دستها بریزد ، وضوی او صحیح است هر چند به وسیلة آب برداشتن ، مرتکب معصیت شده است .
- [آیت الله خوئی] در وضوی ارتماسی هم باید صورت و دستها از بالا به پایین شسته شود، پس اگر وقتی که صورت و دستها را در آب فرو میبرد قصد وضو کند، باید صورت را از طرف پیشانی و دستها را از طرف آرنج در آب فرو برد.
- [امام خمینی] اگر آب وضو در ظرف غصبی است و غیر از آن، آب دیگری ندارد باید تیمم کند و چنانچه با آن آب وضو بگیرد باطل است. و اگر آب مباح دیگری دارد چنانچه در آن ظرف غصبی، وضوی ارتماسی بگیرد و یا با آن ظرف، آب به صورت و دستها بریزد وضویش باطل است، ولی اگر با کف دست، آب از آن ظرف بردارد و به صورت و دستها بریزد وضویش صحیح است، اگرچه از جهت تصرف در ظرف غصبی، فعل حرام، مرتکب شده است، و وضوی او از ظرف طلا و نقره، به احتیاط واجب مثل وضوی از ظرف غصبی است.