پیشانی
پیشانی به قسمت فوقانی چهره، حدّ فاصل رستنگاه مو و ابرو گفته می شوداز آن در بابهای طهارت، صلات و حج سخن رفته است.
برای شستن صورت باید آب را از بالا به سمت پایین بر روی آن جاری کرد و احتیاط واجب آن است که شستن صورت را از پیشانی شروع و در چانه تمام نماید. برای شستن دست‌ها نیز باید آنها را از آرنج به سمت سر انگشتان بشوید و اگر صورت یا دست‌ها را از پایین به بالا بشوید، وضو باطل است.
عنوان مسئله:
برای شستن صورت باید آب را از بالا به سمت پایین بر روی آن جاری کرد و احتیاط واجب آن است که شستن صورت را از پیشانی شروع و در چانه تمام نماید. برای شستن دست‌ها نیز باید آنها را از آرنج به سمت سر انگشتان بشوید و اگر صورت یا دست‌ها را از پایین به بالا بشوید، وضو باطل است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آب خارج از وضو چیست؟ آیا موجب ابطال وضو می شود؟ مثلاً اگر موهای جلوی سر خیس باشد و هنگام شستن صورت، آب موها روی صورت جاری شود وضو باطل است؟ اگر هنگام شستن دست، آبی به دستمان بپاشد آیا وضو باطل است؟
- شستن بار سومِ صورت یا دست‌ها به قصد وضو، باطل کننده وضو است یا فقط معصیت است؟
- قبلاً برای وضو گرفتن، ابتدا دو دست را از مچ تا سر انگشتان و سپس صورت و دو دست را از آرنج تا مچ میشستم و آب را تا سر انگشتان دست نمیرساندم و فکر میکردم چون در ابتدای وضو دست را از مچ تا سر انگشتان شستهام، لذا مجددا نیازی به رساندن آب تا سر انگشتان نیست و چندین سال بدین منوال وضو میگرفتم و آن را درست میدانستم و به همین خاطر نیازی به سؤال کردن نمیدیدم و هیچ گونه شبههای هم در ذهنم نبود. تکلیف نمازهایی که با چنین وضویی خواندهام، چیست؟
- اگر در وضو پس از شستن صورت و دست‌ها، مقداری از آب صورت به کف دست‌ها بریزد و یا مقداری آب از یک دست به کف دست دیگر ریخته شود، آیا مسح اشکالی پیدا میکند؟
- اگر در وضو، هنگام شستن صورت، اشک از چشمها جاری شده و با آب وضو مخلوط شود، وضو چه حکمی دارد؟
- چرا در شستن دست راست و صورت در نوبت سوم، وضو باطل نمی شود، ولی نسبت به دست چپ در نوبت سوم مسح سر و پا باطل و در نتیجه وضو باطل می گردد؟
- در مسأله 1843 رساله عملیه فرمودهاید که اگر کسی اعتکاف واجبِ غیر معیّن را باطل کند، باید آن را دوباره شروع کند و بهتر است آن را تمام کرده، دوباره از سر بگیرد. آیا شروع دوباره اعتکاف، باید فوری و متصل به اعتکاف باطل شده باشد یا میتواند بین آنها فاصله بیندازد؟
- فردی که دو دست او از بالای آرنج قطع شده است، میتواند به این صورت وضو بگیرد که اول صورت خود را در آب فرو ببرد و به طور ارتماسی وضو دهد و بعد صورت خود را بر چیزی که آماده کرده است، بمالد تا رطوبت صورت به آن منتقل شود و بعد با کشیدن سر و پا بر آن چیز، مسح را انجام دهد. آیا این فرد باید برای وضو گرفتن نایب بگیرد یا به همین صورتی که گفته شد، وضو را به جا آورد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله نوری همدانی] آیا فرقی که در وضو بین زن و مرد در مورد شستن دست از آرنج است - که اگر مرد است پشت آرنج آب بریزد و بشوید و اگر زن است از جلوی دست - در ابطال وضو دخالتی دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا لازم است در وضو گرفتن آب را از بالای آرنج روی دست بریزیم؟ اگر پایین تر ریختیم، آیا وضو باطل است؟
- [سایر] آیا هنگام شستن صورت در وضو، حتما باید آب را از رستنگاه بریزیم و دست‌ها را از آرنج بشوییم یا اینکه می‌شود از پایینتر مثلا بالای ابروها ریخت و بعد دست کشید؟
- [سایر] آب خارج از وضو چیست؟ آیا موجب ابطال وضو می شود؟ مثلا اگر موهای جلوی سر خیس باشد و هنگام شستن صورت، آب موها روی صورت جاری شود وضو باطل است؟یا هنگام شستن دست، آبی به دستمان بپاشد وضو باطل است؟
- [سایر] آیا شستن سه بار صورت و دست‌ها، وضو را باطل میکند؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر در وضو گرفتن سهوا دست‌ها از پائین به بالا شسته شود چه حکمی دارد مثلاً از نوک انگشتان به طرف آرنج شسته است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اتصال اعضای دیگر بدن به جز اعضای سجده و بینی در سجده چه حکمی دارد؟ مانند انگشتان دیگر پا، بالای پیشانی و جلوی سر، آرنج ها و ... .
- [آیت الله بهجت] در رساله عملیّه حضرتعالی، مسأله 243 آمده است: در وضو اگر از پایین به بالا بشوید و به همان شستن اکتفا کند، بلکه مطلقا در بعضی موارد وضو باطل است، مراد از "بعض موارد" چیست؟
- [سایر] در هنگام وضو برای شستن دست ها از آرنج تا نوک انگشتان آیا چنین است که باید دست ها را از آرنج بکشیم و ادامه بدهیم تا کف دست و نوک انگشتان یا آنکه اگر از بالا تا پشت دست و نوک انگشتان بکشیم کافی است؟ (من مقلد مقام معظم رهبری هستم).
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در وقت وضو، اتفاقاً دستم را بالا بردم و آب وضو به طرف آرنج رفت، آیا وضو باطل شده است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- بعد از شستن صورت باید دست راست و بعد از آن دست چپ را از آرنج تا سر انگشتان بشوید.
- کسی که پیش از شستن صورت دستهای خود را از مچ تا سر انگشتان شسته، در هنگام وضو باید دست‌ها را تا سر انگشتان بشوید و اگر فقط تا مچ بشوید، وضوی او باطل است.
- درازای صورت را باید از بالای پیشانی جایی که معمولاً موی سر میروید تا آخر چانه شست و پهنای آن به مقداری که بین انگشت وسط و شست قرار میگیرد، باید شسته شود و اگر مختصری از این مقدار را نیز نشوید، وضو باطل است و برای آن که یقین کند این مقدار کاملاً شسته شده، باید کمی از اطراف آن را نیز بشوید.
- در وضوی ارتماسی، انسان میتواند تنها صورت را به قصد وضو با مراعات شستن از بالا از طرف پیشانی در آب فرو برد، ولی مسح سر و پاها با رطوبت دست در وضوی ارتماسی اشکال دارد، بنابر این می‌توان در شستن دست راست آن را به قصد وضوی ارتماسی از طرف آرنج در آب فرو برد و در شستن دست چپ، آن را نیز به نحو ارتماسی در آب فرو برد ولی قسمتی از کف دست را باقی گذاشت و آن را با دست راست به صورت ترتیبی شست و در این صورت مسح با رطوبت باقی مانده در دست اشکال ندارد. در وضوی ارتماسی از ابتدای فرو بردن صورت و دست‌ها در آب تا خروج آنها، باید قصد شستن به نیّت وضو داشته باشد و کفایت قصد وضوی ارتماسی در حال بیرون آوردن صورت و دست محلّ اشکال است.
- اگر دُمَل یا زخم تمام پیشانی را گرفته باشد، باید به یکی از دو طرف پیشانی سجده کند و احتیاط واجب این است که در صورت امکان به طرف راست پیشانی سجده کند و اگر سجده بر پیشانی ممکن نباشد، به چانه سجده کند و اگر به چانه نیز ممکن نباشد، بنابر احتیاط باید به هر جایی از صورت که ممکن باشد سجده کند.
- بعد از شستن هر دو دست، باید جلوی سر را با کف دست مسح کند و بنابر احتیاط واجب باید مسح سر با دست راست باشد و بنابر احتیاط مستحب باید دست را از بالا به پایین بکشد.
- بعد از مسح سر باید با رطوبت آب وضو که در دست مانده، روی پاها را از سر انگشتان تا برآمدگی روی پا مسح کند و احتیاط مستحب آن است که تا مفصل پا را مسح نماید.
- مخرج ادرار با غیر آب پاک نمیشود و اگر با آب جاری یا کُر، یک مرتبه بشویند کافی است؛ ولی احتیاط واجب آن است که با آب قلیل، دو مرتبه بشویند و چنانچه بول کسی از غیر مجرای طبیعی خارج شود، اگر بخواهد محلّ خروج ادرار را با آب قلیل بشوید، باید دو مرتبه آن را بشوید.
- در وضو، شستن صورت و دست‌ها در مرتبه اوّل واجب، در مرتبه دوم جایز و در مرتبه سوم و بیشتر از آن حرام میباشد و مقصود از یک بار شستن این است که یک بار تمام عضو به قصد وضو شسته شود و اگر با یک مشت آب، تمام عضو شسته شود و آن را به قصد وضو بریزد، یک مرتبه حساب می‌شود، چه قصد بکند که با آن آب یک مرتبه عضو را بشوید و چه قصد نکند.
- بعد از تمام شدن شستن دست چپ، نباید آبی از خارج به کف دست‌ها برسد و مسح باید با رطوبت باقی مانده در کف دست انجام گیرد و احتیاط واجب این است که از بقیه اعضای وضو نیز رطوبتی به کف دست‌ها نرسد و اگر برای مسح، رطوبتی در کف دست نمانده باشد، احتیاط واجب آن است که از ریش و ابرو و مژگانی که داخل در حدّ صورتند رطوبت گرفته و با آن مسح نماید.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] در وضوی ارتماسی هم باید صورت و دست‌ها از بالا به پایین شسته شود پس اگر وقتی که صورت و دست‌ها را در آب فرو میبرد قصد وضو کند باید صورت را از طرف پیشانی و دست‌ها را از طرف آرنج در آب فرو برد و اگر موقع بیرون آوردن از آب قصد وضو کند، باید صورت را از طرف پیشانی و دست‌ها را از طرف آرنج بیرون آورد.
- [آیت الله بهجت] در وضوی ارتماسی نیز باید صورت و دست‌ها از بالا به پایین شسته شود، پس اگر وقتی که صورت و دست‌ها را در آب فرو میبرد قصد وضو کند، باید صورت را از طرف پیشانی و دست‌ها را از طرف آرنج در آب فرو برد؛ و اگر موقع بیرون آوردن از آب قصد وضو کند، باید صورت را از طرف پیشانی و دست‌ها را از طرف آرنج بیرون آورد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] باید صورت را بنا بر احتیاط واجب از بالا به پایین شست و اگر از پایین به بالا بشوید وضو اشکال دارد و دست‌ها را باید از مرفق به طرف سر انگشتان بشوید.
- [آیت الله مظاهری] باید صورت و دست‌ها را از بالا به پایین شست و اگر از پایین به بالا بشوید وضو باطل است.
- [آیت الله خوئی] باید صورت و دست‌ها را از بالا به پایین شست و اگر از پایین به بالا بشوید وضو باطل است.
- [آیت الله بهجت] کسی که پیش از شستن صورت ، دست های خود را تا مچ شسته ، در موقع شستن دست ها برای وضو باید تا سر انگشتان را بشوید ، و اگر فقط تا مچ را بشوید وضوی او باطل است .
- [آیت الله سیستانی] کسی که پیش از شستن صورت دستهای خود را تا مچ شسته ، در موقع وضو باید تا سر انگشتان بشوید ، و اگر فقط تا مچ بشوید وضو ی او باطل است .
- [آیت الله بهجت] راه رفتن در بین وضو اشکال ندارد، پس اگر بعد از شستن صورت و دست‌ها چند قدم راه برود و بعد سر و پاها را مسح کند وضوی او صحیح است. شرط یازدهم: مباشرت، یعنی شستن صورت و دست‌ها و مسح سر و پاها را خود انسان انجام دهد. و اگر دیگری او را وضو دهد، یا در رساندن آب به صورت و دست‌ها و مسح سر و پاها به او کمک نماید، وضو باطل است. و منظور کمک در اصل شستن و مسح کردن است، ولی اگر در مقدمات اینها کمک بگیرد مثل اینکه دیگری آب را به صورت او بریزد، ولی شخص خودش صورت را بشوید، مانعی ندارد.
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که پیش از شستن صورت دستهای خود را تا مچ شسته، در موقع وضو باید تا سر انگشتان را بشوید و اگر فقط تا مچ را بشوید وضوی او باطل است.
- [آیت الله وحید خراسانی] کسی که پیش از شستن صورت دستهای خود را تا مچ شسته در موقع وضو باید تا سر انگشتان بشوید و اگر فقط تا مچ بشوید وضوی او باطل است