دفن میت
دَفْنْ در فقه به معنای به خاک‌سپردن میت (شخصِ درگذشته) است. دفن میت پس از غُسل، کفن و خواندن نماز میت، مطابق با احکام شرعی انجام می‌شود. این عمل، واجب کفایی است.
اگر کسی بداند غسل یا کفن یا نماز یا دفن میّت را باطل انجام داده‌اند، باید آن را دوباره انجام دهد، ولی اگر گمان داشته باشد که باطل بوده یا شک داشته باشد که صحیح بوده یا نه، لازم نیست اقدام نماید. همچنین اگر مسلمان غیر امامی را هم‌مذهبان او طبق مذهب خود تجهیز و دفن کرده باشند، کافی است.
عنوان مسئله:
اگر کسی بداند غسل یا کفن یا نماز یا دفن میّت را باطل انجام داده‌اند، باید آن را دوباره انجام دهد، ولی اگر گمان داشته باشد که باطل بوده یا شک داشته باشد که صحیح بوده یا نه، لازم نیست اقدام نماید. همچنین اگر مسلمان غیر امامی را هم‌مذهبان او طبق مذهب خود تجهیز و دفن کرده باشند، کافی است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا کسی را که شک داریم مسلمان است یا نه، میتوانیم در قبرستان مسلمانان دفن کنیم؟ و آیا نسبت به غسل و کفن و نماز او وظیفهای داریم یا خیر؟
- اگر شک داریم مقدار آبی که در دسترس ماست، برای غسل یا وضو کافی است یا خیر، باید تیمّم کنیم یا اقدام به غسل و وضو نماییم؟
- میّتی که امکان دفن کردن او وجود ندارد، آیا لازم است که کارهای دیگر او، مثل غسل و کفن را انجام داد؟ اگر امکان غسل و کفن کردن نباشد، آیا نماز خواندن بر میّت لازم است یا نه؟
- کسی که به جای غسل و وضو، تیمّم کرده (مثل زن حائضی که از خون حیض پاک شده و آب برای غسل حیض و وضو ندارد) و قبل از خواندن نماز، مقداری آب به دست آورده که برای غسل تنها یا وضوی تنها کافی است، آیا لازم است که اقدام به غسل یا وضو کند یا تیمّم بدل از آنها کافی است؟
- به جهت تنگی وقت، باید تیمّم کنیم؛ ولی اقدام به غسل و وضو میکنیم و نماز میخوانیم. غسل و وضو و نمازی که این طور برگزار شده است، صحیح است یا باطل؟
- در دو فرض زیر، مادری که در شکم خود جنین مردهای دارد، جهت انجام فریضه نماز، آیا لازم است غسل مسّ میّت انجام دهد یا خیر؟ در صورت لزوم، آیا برای هر نماز، غسل به جا آورد یا یک غسل تا خارج شدن جنین کافی است؟ الف. سنّ جنین زیر چهار ماه باشد. ب. سنّ جنین بالای چهار ماه باشد.
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه کسی اقدام به غسل یا کفن و نماز و دفن میّت کرده و ندانیم صحیح به جا آورده یا باطل،تکلیف چیست؟
- [آیت الله بهجت] حکم میتی که یقین به باطل بودن غسل یا کفن یا نماز یا دفن او پیدا شده است چیست؟
- [آیت الله بهجت] میتی را دفن کردند، بعد از انجام نماز و غسل و کفن مشخص شد که نماز نمازگزار، باطل بوده است وظیفه چیست؟
- [آیت الله بهجت] فردی در غسل خیال می کرده صرف رسیدن آب به مو کافی است و لازم نیست آب به پوست برسد و همین طور غسل می کرده تا اکنون که ملتفت مسأله شده است. اکنون در غسل ها شک دارد که آیا آب به پوست می رسیده یا نه ولی احتمال رسیدن را می دهد، آیا غسل های او صحیح بوده است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] حکم احتضار، غسل، کفن و دفن و نماز میّت مسلمان در حوادث چگونه است آیا امدادگر باید به مسائل فوق بپردازد یا به خدمات امدادرسانی به مصدومین، کدامیک برتر است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] از حضرتعالی نقل شده که اگر یکی از اعضای بدن انسان قطع شود و استخوان داشته باشد غسل و کفن و دفن و نماز دارد آیا صحیح است یا خیر و یا تفصیل دارد؟
- [آیت الله وحید خراسانی] در مناسک فرموده اید بر هر مکلفی واجب است قرایت نمازهای یومیه اش را یاد بگیرد خصوصا برای حج حال اگر حاجی کوتاهی کرد و برای تعلم و یادگیری قرایت نماز اقدام ننمود ایا همین نماز باطل کفایت می کند و یا اینکه باید نایب بگیرد و در صورتی که نیابت را لازم نمی دانید ایا همین نماز کافی است یا خیر
- [آیت الله بهجت] می دانیم که اگر بعد از غسل و وضو و قبل از نماز پاک شویم باید غسل و وضو را دوباره انجام دهیم اما اگر شک کنیم که وقت کافی خواهیم داشت یا نه باز هم اعاده غسل و وضو لازم است؟
- [آیت الله بهجت] زن بارداری که در شکم خود جنین مرده ای دارد، جهت انجام فریضه ی نماز آیا لازم است غسل مس میّت نماید و در صورت لزوم آیا باید برای هر نماز غسل به جا آورد یا یک غسل تا خارج شدن جنین کافی است؟
- [آیت الله نوری همدانی] سلام علیکم با احترام بدینوسیله به استحضار می رساند: 1- بر جمعی از جانباختگان منا، بدون اذن اولیاء دم بر اساس اظهار نظر ماموران سعودی طبق مذهب حاکم بر عربستان غسل داده، کفن کرده و اقامه نماز گردیده و در منطقه حرم دفن کرده اند. حال با توجه به اینکه اولیاء دم خواستار بازگشت جنازه عزیزانشان به ایران هستند تکلیف شرعی چیست؟ آیا نبش قبر و انتقال جایز است؟ 2- اجساد برخی از عزیزان دفن شده به صورت ناشناس دفن شده است، با توجه به درخواست بازماندگان مفقودین و لزوم شناسایی اجساد، آیا نبش قبر و انتقال جایز است؟ سلامتی و طول عمر حضرتعالی را از خداوند متعال مسالت داریم.
مسائل مرتبط از این مرجع
- برای غسل، کفن، نماز و دفن میّت، لازم نیست از ولیّ او اجازه بگیرند اگرچه بهتر است از او اجازه بگیرند، اما در صورتی که ولی خود اقدام به این کارها کرد و یا کسی را جهت انجام آن معین نمود، مخالفت با او جایز نیست.
- اگر در شماره رکعتهای نماز احتیاط شک کند، بنابر احتیاط باید بنا را بر بیشتر بگذارد و سپس اصل نماز را اعاده کند، ولی چنانچه طرف بیشترِ شک، نماز احتیاط را باطل کند، اعاده اصل نماز کافی است.
- اگر میّت برای غسل، کفن، دفن و نماز خود غیر از ولیّ کس دیگری را معین کند، اجازه آن شخص کافی است و کسی که میّت او را برای انجام این اعمال معیّن کرده، واجب نیست این وصیّت را قبول کند، ولی اگر قبول کند باید به آن عمل نماید.
- غسل، کفن، نماز و دفن مسلمان، بر هر مکلّفی واجب است و اگر بعضی آن را انجام دهند، از دیگران ساقط می‌شود و چنانچه هیچ کس انجام ندهد، همه معصیت کرد‌ه‌اند.
- نماز میّت باید بعد از غسل و حنوط و کفن کردن او خوانده شود و اگر پیش از آنها یا در بین آنها بخوانند، اگرچه از روی فراموشی یا ندانستن مسأله باشد، کافی نیست.
- اگر بعد از نماز بداند که وضوی او باطل شده است ولی شک کند که قبل از نماز وضوی او باطل شده یا بعد از نماز، نمازی که خوانده صحیح است.
- اجیر باید هنگام نیّت، میّت را معیّن نماید، ولی لازم نیست اسم او را بداند؛ پس اگر نیّت کند: (از طرف کسی نماز میخوانم که برای او اجیر شدهام) کافی است.
- اگر بعد از وضو و غسل، خون در ظاهر قطع شود و مستحاضه بداند که اگر نماز را به قدری تأخیر بیندازد که پیش از گذشتن وقت نماز بتواند وضو، غسل و نماز را بجا آورد، کاملاً پاک می‌شود، باید نماز را تأخیر بیندازد و هنگامی که کاملاً پاک شد، دوباره وضو و غسل را بجا آورده و نماز را بخواند و اگر وقت نماز تنگ شد، لازم نیست وضو و غسل را دوباره بجا آورد، بلکه اگر وقت برای تیمّم کافی باشد، احتیاطا به جای وضو و غسل تیمّم کند.
- اگر زن را از خون حیض پاک بداند و او را طلاق بدهد و بعد معلوم شود که هنگام طلاق در حال حیض بوده، طلاق او باطل است و اگر او را در حیض بداند و طلاقش دهد و بعد معلوم شود پاک بوده، در صورتی که جدّا بتواند قصد طلاق بکند، طلاق او صحیح است، وگرنه صورت ظاهری طلاق کافی نیست.
- باید کسی را اجیر کنند که اطمینان داشته باشند که نماز را بجا می‌آورد و لازم نیست اطمینان داشته باشند که به صورت صحیح انجام داده است، بلکه اگر علم به بطلان عمل او نداشته باشند، کافی است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] اگر کسی بداند غسل یا کفن یا نماز یا دفن میّت را باطل انجام داده‌اند ، باید دوباره انجام دهد ، ولی اگر گمان دارد که باطل بوده یا شک دارد که درست بوده یا نه ، لازم نیست اقدام نماید .
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر کسی بداند غسل یا کفن یا نماز یا دفن میّت را باطل انجام داده‌اند، باید دوباره انجام دهد، ولی اگر گمان دارد که باطل بوده، یا شک دارد که درست بوده یا نه، لازم نیست اقدام نماید.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر کسی بداند غسل یا کفن یا نماز یا دفن میت را باطل انجام داده‌اند، باید دوباره انجام دهد. ولی اگر گمان دارد که باطل بوده، یا شک دارد که درست بوده یا نه، لازم نیست اقدام نماید.
- [آیت الله مظاهری] اگر کسی بداند غسل یا کفن یا نماز یا دفن میّت را باطل انجام داده‌اند باید دوباره انجام دهد ولی اگر گمان دارد که باطل بوده یا شک دارد که درست بوده یا نه، لازم نیست اقدام نماید.
- [آیت الله خوئی] اگر کسی بداند غسل یا کفن یا نماز یا دفن میت را باطل انجام داده‌اند، باید دوباره انجام دهد، ولی اگر گمان دارد که باطل بوده، یا شک دارد که درست بوده یا نه، لازم نیست اقدام نماید.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر کسی بداند غسل یا کفن یا نماز یا دفن میت را باطل انجام داده اند، باید دوباره انجام دهد، ولی اگر گمان دارد که باطل بوده، یا شک دارد که درست بوده یا نه، لازم نیست اقدام نماید.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر کسی بداند غسل یا کفن یا نماز یا دفن میت را باطل انجام داده اند باید دوباره انجام دهد، ولی اگر گمان دارد که باطل بوده یا شک دارد که درست بوده یا نه، لازم نیست اقدام نماید.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر کسی بداند غسل یا کفن یا نماز یا دفن میت را باطل انجام داده أتند ، بأید دوباره انجام دهد ولی اگر گمان دارد أه باطل بوده ، یا شک دارد أه درست بوده یا نه ، لازم نیست اقدام نحاید .
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر کسی بداند غسل یا کفن یا نماز یا دفن میت را باطل انجام داده اند؛ باید دوباره انجام دهد؛ ولی اگر گمان دارد که باطل بوده؛ یا شک دارد که درست بوده یا نه لازم نیست اقدام نماید.
- [امام خمینی] اگر کسی بداند غسل یا کفن یا نماز یا دفن میت را باطل انجام داده اند،باید دوباره انجام دهد. ولی اگر گمان دارد که باطل بوده یا شک دارد که درست بوده یا نه، لازم نیست اقدام نماید.