غسل ارتماسی
غُسل عملی عبادی در فقه اسلامی است به معنای شستن تمامی بدن از سر تا پا با کیفیتی خاص.
احتیاط واجب آن است که تا غسل ترتیبی ممکن است، میّت را غسل ارتماسی ندهند؛ ولی جایز است که در غسل ترتیبی هر یک از سه قسمت بدن را با مراعات ترتیب در آب فرو برند.
عنوان مسئله:
احتیاط واجب آن است که تا غسل ترتیبی ممکن است، میّت را غسل ارتماسی ندهند؛ ولی جایز است که در غسل ترتیبی هر یک از سه قسمت بدن را با مراعات ترتیب در آب فرو برند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آبی که هنگام غسل دادن میّت و قبل از پایان سه غسل از بدن میّت جدا میشود و به زمین میریزد، پاک است یا نجس؟ اگر نجس است، این آب گاهی به هنگام غسل دادن میّت به وسیله سطل آب، به اطراف پاشیده میشود. آیا بعد از پاک شدن میّت به واسطه سه غسل، زمین اطراف میّت هم پاک میشود؟ حکم لیف و صابونی که قبل از غسل دادن، میّت را با آن میشویند و آن را کنار میگذارند، از جهت پاکی و نجاست چیست؟
- آیا در غسل، پس از شستن سر و گردن، رعایت ترتیب شستن چپ و راست بدن واجب است؟
- آیا در غسل، پس از شستن سر و گردن، رعایت ترتیب شستن چپ و راست بدن واجب است؟
- اگر اول، سر و گردن و بعد طرف راست و بعد طرف چپ بدن را در آب فرو ببریم، غسل ما صحیح است یا نه؟
- میّتی را دفن میکنند. بعد از دفن کشف میشود که میّت را با آب سدر غسل ندادهاند. آیا درآوردن میّت از قبر و غسل دادن با آب سدر کافی است یا باید کلّ اغسال را تکرار کرد تا ترتیب حاصل شود؟
- هنگام غسل میّت، یک نفر آب را از نهر بر میدارد و به دیگری میدهد و او آب را میریزد و شخص سوم میّت را غسل میدهد. آیا به آن دو نفر دیگر نیز غسل مسّ میّت واجب است یا خیر؟
- اگر کسی بعد از تمام شدن غسل، عمداً بول کند و بعد در قسمت چپ در جایی از بدن شک کند که آنجا را آب رسانده یا نه آیا غسلش صحیح است؟
- اگر موقعی که میّت را در قبر قرار دادهایم، کفن به واسطه نجاست خارجی یا خود میّت نجس شود، آیا باز هم ازاله نجاست لازم است یا خیر؟ اگر امکان ازاله نجاست از کفن یا تعویض کفن نبود، چه باید کرد؟ در صورتی که بتوان ازاله نجاست از کفن نمود، آیا باید قسمت نجس شده بدن میّت را هم آب کشید؟
- اعضای داخلی بدن شخص زنده که با عمل جراحی جدا می‌شوند یا اعضای داخلی میّت که به سبب تشریح خارج می‌شوند، آیا سبب نجاست و وجوب غسل مسّ میّت به جهت تماس با آنها می‌شوند؟
- اگر از میّتی فقط اسکلت کامل او باقی مانده و بقیه بدن او از بین رفته باشد، آیا احکام آن با احکام جسد سالم میّت (مثل وجوب غسل مسّ میّت به هنگام مس کردن اسکلت و وجوب غسل و کفن و نماز و دفن) یکی است؟ اگر اسکلت ناقص باشد، مثلاً فقط جمجمه باقی مانده باشد، چه احکامی دارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] در غسل میّت، ترتیب راست و چپ بدن معتبر است یا فقط احوط است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] چنانچه میت را بر خلاف ترتیب آبهای سه گانه غسل دهند تکلیف چیست؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر در غسل میّت، ترتیب غسل از آب سدر، کافور و خالص رعایت نشود، وظیفه چیست و اگر میّت را دفن کرده باشند، چه صورت دارد؟
- [آیت الله خوئی] اگر شخصی غسل میکرده به صورت صحیح مثلاً آب میریخت بر سرش و گردنش سپس بر بقیه بدن اما قصد ترتیب نمیکرده آیا غسل او صحیح است؟
- [آیت الله بهجت] قسمتی از بدن شخصی در اثر تصادف از بدن وی جدا شده است، آیا آن قسمت جدا شده در غسل، حکم میّت را دارد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در رساله توضیح المسائل فرموده اید: میّت را اول با آب سدر، دوم با آب کافور، سوم با آب خالص، غسل دهند، حال شخصی میت را اشتباهاً اول با آب کافور و بعد با آب سدر غسل داده و پس از دفن متوجه شده است، آیا باید قبر را نبش کنند و غسل را به ترتیب اعاده کنند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] چنانچه غسل دهنده، میت را با دستکش غسل دهد و جایی از او به بدن میت نرسد، آیا غسل مسّ میت واجب می شود؟
- [آیت الله بهجت] آیا پاشیدن آب از بدن مرده موجب غسل مس میّت می شود؟
- [سایر] کسی که به بدن میت قبل از غسل دست بزند، آیا بدن و لباسش هم نجس میشود و باید آب بکشد، یا فقط غسل کند؟
- [سایر] کسی که به بدن میت قبل از غسل دست بزند، آیا بدن و لباسش هم نجس میشود و باید آب بکشد، یا فقط غسل کند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- در حنوط میّت، بنا بر احتیاط واجب باید ابتدا کافور را به پیشانی میّت بمالند، ولی مراعات ترتیب در بقیه اعضای سجده لازم نیست.
- بنابر احتیاط واجب برای مسّ بدن شهیدی که او را غسل میّت نمیدهند و همچنین برای مسّ بدن کسی که پیش از اجرای قصاص یا حد، غسل میّت انجام داده است، باید غسل مسّ میّت انجام داد.
- اگر جایی از بدن میّت نجس باشد، باید آن جا را پیش از آن که غسل بدهند آب بکشند و احتیاط مستحب آن است که تمام بدن میّت پیش از شروع به غسل پاک باشد.
- اگر از بدن انسان زنده و یا مرده قسمتی که دارای استخوان است جدا شود و پیش از آن که قسمت جدا شده را غسل دهند انسان آن را مس نماید، باید غسل مسّ میّت کند، ولی اگر قسمتی که جدا شده استخوان نداشته باشد، چنانچه از بدن انسان زنده جدا شده باشد، برای مسّ آن غسل واجب نیست، ولی اگر از بدن مردهای که او را غسل ندادهاند جدا شده باشد، بنابر احتیاط واجب مسّ آن موجب غسل میشود.
- اگر کسی بدن انسان مردهای را که سرد شده و او را غسل ندادهاند مس کند (یعنی جایی از بدن خود را به بدن او برساند)، باید غسل (مسّ میّت) نماید، خواه در خواب مس کند یا در بیداری، با اختیار باشد یا بی اختیار، حتی اگر باطن میّت را نیز مس کرده باشد، باید غسل کند بلکه بنابر احتیاط واجب، مسّ بدن مردهای که او را به جای غسل تیمّم دادهاند و یا هر سه غسل او با آب خالص و بدون سِدر و کافور انجام شده است نیز همین حکم را دارد.
- اگر به نیّت غسل ارتماسی به تدریج در آب فرو رود تا تمام بدن در یک لحظه زیر آب قرار گیرد، غسل او صحیح است.
- اگر بچّه چهار ماههای مرده به دنیا بیاید و بدن او سرد شده باشد و عرفا بر تماس بدن مادر با بدن او در حین تولد، مسّ میّت صدق کند، مادر او بنابر احتیاط واجب باید غسل مسّ میّت کند.
- حرام است که روزهدار عمدا تمام سر را در آب فرو برد، اگرچه باقی بدن او از آب بیرون باشد و چنانچه عمدا تمام سر را در آب فرو برد، بنابر احتیاط واجب باید قضای آن روزه را بگیرد، ولی اگر تمام بدن را زیر آب ببرد و مقداری از سر بیرون باشد، روزه او باطل نمیشود.
- اگر همه بدن زیر آب باشد و بعد به نیّت غسل بدن را حرکت دهد، صدق غسل ارتماسی خالی از اشکال نیست؛ ولی اگر قسمتی از اعضای بدن خارج از آب باشد و سپس به نیّت غسل ارتماسی آن را نیز زیر آب فرو ببرد، غسل او صحیح است.
- پس از پاک کردن میت از نجاست ظاهری، واجب است میّت را سه غسل بدهند؛ بار اوّل با آبی که با سِدر مخلوط باشد، بار دوم با آبی که با کافور مخلوط باشد و بار سوم با آب خالص.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . غسل میت مثل غسل جنابت است. و احتیاط واجب آن است که تا غسل ترتیبی ممکن است، میت را غسل ارتماسی ندهند. ولی در غسل ترتیبی فرو بردن هر یک از سه قسمت بدن میت را در آب کثیر بی اشکال است.
- [آیت الله علوی گرگانی] غسل میّت مثل غسل جنابت است و احتیاط واجب آن است که تا غسل ترتیبی ممکن است، میّت را غسل ارتماسی ندهند وجائز است در غسل ترتیبی فرو بردن هریک از سه قسمت بدن را در آب کثیر.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] غسل میت مثل غسل جنابت است. و احتیاط واجب آن است که تا غسل ترتیبی ممکن است؛ میت را غسل ارتماسی ندهند و باید در غسل ترتیبی قسمت چپ بدن را بعد از قسمت راست بشویند و هم اگر ممکن است بنا بر احتیاط مستحب هر یک از سه قسمت بدن را در آب فرو نبرند؛ بلکه آب را روی آن بریزند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] غسل میت مثل غسل جنابت است، و احتیاط واجب آن است که تا غسل ترتیبی ممکن است میت را غسل ارتماسی ندهند، ولی در غسل ترتیبی فروبردن هریک از سه قسمت بدن میت، در آب کثیر جایز است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] غسل میت مثل غسل جنابت است، با این فرق که احتیاط واجب آن است که تا غسل ترتیبی ممکن است، میت را غسل ارتماسی ندهند و در غسل ترتیبی میت لازم است طرف راست را پیش از طرف چپ بشویند و نیز اگر ممکن است بنا بر احتیاط مستحب هر یک از سه قسمت بدن را در آب فرو نبرند، بلکه آب را روی آن بریزند.
- [آیت الله نوری همدانی] غسل میت مثل غسل جنابت است ، و احتیاط واجب آن است أه تا غسل ترتیبی ممکن است ، میت را غسل ارتماسی ندهند و احتیاط مستحب آن است أه در غسل ترتیبی هر یک ازو سه قسمت بدن را در آب فرو نبرند ، بلکه آب را روی آن بریزند .
- [آیت الله سبحانی] غسل میّت مثل غسل جنابت است و احتیاط واجب آن است که تا غسل ترتیبی ممکن است، میّت را غسل ارتماسی ندهند و احتیاط مستحب آن است که در غسل ترتیبی، هر یک از سه قسمت بدن را در آب فرو نبرند، بلکه آب را روی آن بریزند.
- [امام خمینی] غسل میت مثل غسل جنابت است و احتیاط واجب آن است که تا غسل ترتیبی ممکن است، میت را غسل ارتماسی ندهند. و احتیاط مستحب آن است که در غسل ترتیبی هر یک از سه قسمت بدن را در آب فرو نبرند بلکه آب را روی آن بریزند.
- [آیت الله خوئی] غسل میت مثل غسل جنابت است. و احتیاط واجب آن است که تا غسل ترتیبی ممکن است، میت را غسل ارتماسی ندهند. و در غسل ترتیبی هم لازم است طرف راست را پیش از طرف چپ بشویند، و نیز اگر ممکن است بنابر احتیاط مستحب هر یک از سه قسمت بدن را در آب فرو نبرند بلکه آب را روی آن بریزند.
- [آیت الله بروجردی] غسل میت مثل غسل جنابت است و احتیاط واجب آن است که تا غسل ترتیبی ممکن است، میت را غسل ارتماسی ندهند و در غسل ترتیبی هم اگر ممکن است هر یک از سه قسمت بدن را در آب فرو نبرند، بلکه آب را روی آن بریزند.