غسل ارتماسی
غُسل عملی عبادی در فقه اسلامی است به معنای شستن تمامی بدن از سر تا پا با کیفیتی خاص.
اگر همه بدن زیر آب باشد و بعد به نیّت غسل بدن را حرکت دهد، صدق غسل ارتماسی خالی از اشکال نیست؛ ولی اگر قسمتی از اعضای بدن خارج از آب باشد و سپس به نیّت غسل ارتماسی آن را نیز زیر آب فرو ببرد، غسل او صحیح است.
عنوان مسئله:
اگر همه بدن زیر آب باشد و بعد به نیّت غسل بدن را حرکت دهد، صدق غسل ارتماسی خالی از اشکال نیست؛ ولی اگر قسمتی از اعضای بدن خارج از آب باشد و سپس به نیّت غسل ارتماسی آن را نیز زیر آب فرو ببرد، غسل او صحیح است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر اول، سر و گردن و بعد طرف راست و بعد طرف چپ بدن را در آب فرو ببریم، غسل ما صحیح است یا نه؟
- آیا توصیه پزشک و پرستار مبنی بر ضرر داشتن روزه یا مضر بودنِ حرکت دادن اعضای بدن یا ضرر داشتن استعمال آب برای وضو، مجوّز شرعی برای بیمار محسوب میشود یا خیر؟
- اگر برای غسل کردن، پارچهای را مرطوب کنیم و به بدن بکشیم، به طوری که رطوبت بسیار مختصری به بدن برسد و آب هم جاری نشود، غسل ما صحیح است یا باطل؟
- اگر در وضو بعد از شستن دستها تا نوک انگشتان، انگشتر را حرکت دهیم تا آب به زیر آن برسد، آیا شستن از بالا به پایین صدق میکند یا این که در وضو مشکل ایجاد میشود؟
- اعضای داخلی بدن شخص زنده که با عمل جراحی جدا می‌شوند یا اعضای داخلی میّت که به سبب تشریح خارج می‌شوند، آیا سبب نجاست و وجوب غسل مسّ میّت به جهت تماس با آنها می‌شوند؟
- کسی که در ماه رمضان، قبل از طلوع فجر غسل میکند، ولی به هنگام روز میفهمد که مانعی در بدن او بوده و آب به همه بدن او نرسیده است، روزهاش صحیح است یا باطل؟
- آیا وضو گرفتن در موقعی که علاوه بر آب وضو، آب باران هم بر روی اعضای وضو میریزد، صحیح است یا نه؟
- آیا بین غسل و وضو تفاوتی از جهت جاری شدن آب بر بدن وجود دارد؟
- اگر قسمتی از بدن انسان نجس گردد و پس از داخل شدن در آب کُر، ازاله نجاست شود، آیا برای پاک شدن، بیرون آمدن از آب لازم است یا خیر؟
- آیا وجود تاتوهای موقت که به صورت برچسب هستند بر روی بدن برای غسل ایجاد اشکال می کند یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] آیا انجام غسل ترتیبی با دوش دستی برای اطمینان از رسیدن آب به تمام اعضای بدن بلامانع است؟ نیّت در غسل ترتیبی چگونه است؛ یعنی قربه الی الله را بلافاصله بعد از نیّت باید گفت یا در پایان غسل؟
- [آیت الله بهجت] اگر تمام بدن انسان قبل از غسل خیس باشد، آیا با اتصال آب جدید به خیسی سابق می توان نیّت غسل کرد؟ یا رساندن و جریان یافتن آب جدید بر اعضای غسل لازم است؟
- [آیت الله بهجت] کسی که غسل واجب دارد می تواند در وان حمام به نیّت غسل ترتیبی ابتدا سر و گردن را زیر آب ببرد و تکان دهد و سپس همان طور که در وان دراز کشیده نیمه طرف راست بدن را به نیّت طرف راست زیر آب ببرد و تکان دهد و سپس به همین نحو نیمه ی طرف چپ را غسل دهد؟
- [آیت الله سیستانی] در غسل ترتیبی آیا در استخر و امثال آن می توان داخل آب شد و زیر آب روی بدن با حرکت دست غسل نمود یا خیر ؟
- [سایر] کسی که تمام بدنش زیر آب است، آیا میتواند نیت غسل ارتماسی کند یا اینکه باید از آب بیرون آید و بعد در آب فرو رود؟
- [سایر] کسی که بدنش تا گردن زیر آب است، آیا با فرو بردن سر، غسل ارتماسی صحیح است؟
- [آیت الله سیستانی] اگر نیت شستن طرف راست بدن را بکنیم ودر حین این کار دستمان با طرف چپ بدن هم تماس پیدا کند عمدی یا سهوی ، غسل اشکال دارد ؟
- [آیت الله سیستانی] غسل جنابت را باید با اب خالی انجام داد یا با مواد شوینده مثل شامپو در ضمن میتوان ابتدا حمام کرد وسپس با همان بدن خیس غسل جنابت را انجام داد؟
- [آیت الله خامنه ای] در غسل کردن آیا باید آب روی بدن جاری شود یا این که می توان دست را خیس کرده و با دست خیس غسل کرد؟ اگر جواب سؤال بالا مثبت است آیا باید تری دست بیش از اعضای غسل باشد؟
- [آیت الله سبحانی] در اثر پیری یا بعضی عوارض جسمی، قسمتی از ظاهر بدن به وسیله قسمتی از پوست جای دیگر بدن پوشیده شده کیفیت غسل چگونه است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر فراموش کند که روزه است و به نیّت غسل، سر خود را در آب فرو ببرد، روزه و غسل او صحیح است.
- اگر به نیّت غسل ارتماسی به تدریج در آب فرو رود تا تمام بدن در یک لحظه زیر آب قرار گیرد، غسل او صحیح است.
- حرام است که روزهدار عمدا تمام سر را در آب فرو برد، اگرچه باقی بدن او از آب بیرون باشد و چنانچه عمدا تمام سر را در آب فرو برد، بنابر احتیاط واجب باید قضای آن روزه را بگیرد، ولی اگر تمام بدن را زیر آب ببرد و مقداری از سر بیرون باشد، روزه او باطل نمیشود.
- استعمال ظرف طلا یا نقره برای خوردن و آشامدن و یا استعمالات دیگر، در حال ناچاری اشکال ندارد؛ بلکه در صورتی که ناچار شود که دست یا صورت یا بدن خود را با آبی که در ظرف طلا یا نقره است بشوید، میتواند آنها را به نیّت وضو یا غسل بشوید؛ ولی اگر اضطراری به شستن اعضای وضو یا غسل با آن آب نداشته باشد، نمیتواند با آن وضو گرفته و یا غسل کند، بلکه باید تیمّم نماید.
- برای انجام غسل ارتماسی باید تمام بدن پاک باشد، ولی در صورتی که غسل ارتماسی را در آب جاری یا کُر انجام دهد و تطهیر موضع با یک بار شستن حاصل شود، یک مرتبه شستن برای تطهیر بدن و غسل کافی است، اما در غسل ترتیبی پاک بودن تمام بدن لازم نیست و اگر تمام بدن نجس باشد و هر قسمتی را پیش از غسل دادن آن قسمت آب بکشد، کافی است.
- احتیاط واجب آن است که تا غسل ترتیبی ممکن است، میّت را غسل ارتماسی ندهند؛ ولی جایز است که در غسل ترتیبی هر یک از سه قسمت بدن را با مراعات ترتیب در آب فرو برند.
- در وضوی ارتماسی، انسان میتواند تنها صورت را به قصد وضو با مراعات شستن از بالا از طرف پیشانی در آب فرو برد، ولی مسح سر و پاها با رطوبت دست در وضوی ارتماسی اشکال دارد، بنابر این میتوان در شستن دست راست آن را به قصد وضوی ارتماسی از طرف آرنج در آب فرو برد و در شستن دست چپ، آن را نیز به نحو ارتماسی در آب فرو برد ولی قسمتی از کف دست را باقی گذاشت و آن را با دست راست به صورت ترتیبی شست و در این صورت مسح با رطوبت باقی مانده در دست اشکال ندارد. در وضوی ارتماسی از ابتدای فرو بردن صورت و دستها در آب تا خروج آنها، باید قصد شستن به نیّت وضو داشته باشد و کفایت قصد وضوی ارتماسی در حال بیرون آوردن صورت و دست محلّ اشکال است.
- اگر هنگامی که ذکر رکوع را میگوید، بیاختیار به قدری حرکت کند که بدن از حال آرام بودن خارج شود، نمازش صحیح است، ولی چنانچه در حال گفتن ذکر واجب، بیاختیار حرکت کرده باشد، احتیاط واجب آن است که بعد از آرام گرفتن بدن، دوباره ذکر را بگوید و اگر کمی حرکت کند که از حال آرام بودن بدن خارج نشود یا انگشتان را حرکت دهد، اشکال ندارد.
- اگر غیر از آب چیز دیگری را در دهان ببرد و بی اختیار فرو رود یا آب داخل بینی کند و بیاختیار فرو رود، قضا بر او واجب نیست.
- اگر خونی که از لای دندانها بیرون میآید به واسطه مخلوط شدن با آب دهان از بین برود، پاک است ولی احتیاطا نباید آب دهان را فرو ببرد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله وحید خراسانی] غسل ارتماسی به فرو بردن تمام بدن در اب محقق می شود و تحقق غسل ارتماسی در صورتی که قسمتی از بدن در اب باشد به فرو بردن باقی بدن مورد اشکال است و بنابراحتیاط واجب به گونه ای باشد که عرفا صدق کند که بدن را دفعه در اب فرو برده است
- [آیت الله سبحانی] در غسل ارتماسی هرگاه مقداری از بدن بیرون باشد و نیّت غسل ارتماسی کند و در آب فرو رود غسل او صحیح است و اگر همه بدن زیر آب باشد و بعد از نیّت غسل، بدن را حرکت دهد غسل او اشکال دارد.
- [آیت الله بهجت] در غسل ارتماسی اگر به نیت غسل ارتماسی بهتدریج در آب فرو رود تا تمام بدن زیر آب رود غسل او صحیح است، و احتیاط آن است که از اول فرو رفتن در آب نیت غسل کردن را داشته باشد به آنچه غسل ارتماسی با آن محقق و تمام میشود و اظهر کفایت نیت در حال فرو رفتن مجموع بدن در آب است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در غسل ارتماسی اگر همه بدن زیر آب باشد و بعد از نیت غسل، بدن را حرکت دهد غسل او صحیح است. ولی احتیاط مستحب این است که بیشتر بدن خارج از آب باشد و پس از نیت زیر آب رود.
- [آیت الله نوری همدانی] در غسل ارتماسی اگر همة بدن زیر آب باشد و بعد از نیت غسل ، بدن را حرکت دهد ، غسل او صحیح است .
- [امام خمینی] در غسل ارتماسی اگر همه بدن زیر آب باشد و بعد از نیت غسل، بدن را حرکت دهد، غسل او صحیح است.
- [آیت الله بهجت] در غسل ارتماسی اگر همه بدن زیر آب باشد و بعد از نیت غسل، بدن را حرکت دهد غسل او صحیح است.
- [آیت الله مظاهری] غسل را به دو صورت میتوان انجام داد: اوّل: غسل ترتیبی و آن غسلی است که اوّل سر و گردن، بعد طرف راست و بعد طرف چپ بدن را بشوید. و اگر عمداً یا از روی فراموشی یا به واسطه ندانستنِ مسئله به این ترتیب عمل نکند غسل او باطل است. دوّم: غسل ارتماسی و آن غسلی است که در یک لحظه، آب، تمام بدن را فرا بگیرد، بلکه اگر به نیّت غسل ارتماسی، به تدریج در آب فرو رود، غسل او صحیح است. چنان‌که اگر بعضی از بدن غسل کننده، در آب و بعضی قسمتهای دیگر، بیرون از آب باشد و به نیّت غسل، بقیه بدن را در آب فرو برد، غسل او صحیح است. چنان‌که اگر همه بدن زیر آب باشد و بعد از نیّت غسل، بدن را حرکت دهد یا از آب بیرون آید غسل او صحیح است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در غسل ارتماسی باید آب در یک آن، تمام بدن را بگیرد، پس اگر به نیت غسل ارتماسی یکباره یا به تدریج در آب فرو رود تا تمام بدن زیر آب رود غسل او صحیح است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] در غسل ارتماسی بنا بر احتیاط مستحب موقعی نیت کند که مقداری از بدن بیرون از آب باشد و اگر در هنگامی که در آب قرار گرفته به قصد غسل ارتماسی بدن را حرکت دهد تا آب جدیدی به بدن برسد، یا در حالی که به حرکت خود آب، آب جدیدی به بدن میرسد نیت غسل ارتماسی داشته باشد، کفایت میکند، هر چند خلاف احتیاط استحبابی است.