ایستادن
مقابل نشستن و توقف کردن را ایستادن می‌گویند که از آن به معنای نخست در بابهای طهارت، صلات، حج، نکاح و اطعمه و اشربه سخن رفته و احکام آن در دو محور بحث شده است:
اگر کسی که می‌تواند درست بایستد، پاها را به قدری از هم فاصله دهد که به حال ایستادن معمولی نباشد، نماز او باطل است.
عنوان مسئله:
اگر کسی که می‌تواند درست بایستد، پاها را به قدری از هم فاصله دهد که به حال ایستادن معمولی نباشد، نماز او باطل است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا ایستادن در نماز بر روی یک پا یا بر روی انگشتان یا پاشنه پا، به جهت درد پا یا در حال اختیار، صحیح است یا نماز را باطل میکند؟
- گربهای از کنار شخصی که در حال نماز است، رد می‌شود و لباس او به مو و بدن گربه برخورد میکند. آیا نماز او درست است یا باطل؟
- اگر در یکی از صفهای نماز جماعت، فقط از سمت چپ اتصال وجود داشته باشد، در حالات زیر، حکم نماز جماعت افراد صف مزبور چیست؟ الف. اگر بچه ممیّزی که نمازش صحیح یا باطل است، در بین صف باشد؟ ب. کسی در بین صف نماز، نیّت فرادی کند؟ ج. به اندازه دو قدم یا بیشتر از این اندازه، در بین صف فاصله وجود داشته باشد؟
- در کتاب (العروة الوثقی) در مسأله 22 از شرایط نماز جماعت آمده است که فاصله شدن بچه ممیّز تا وقتی که علم به باطل بودن نمازش نداریم، ضرری برای جماعت ندارد و مرحوم آیت اللّه گلپایگانی رحمهالله در حاشیه آن کتاب فرمودهاند که این امر مشکل است؛ بلکه ظاهر این است که تا بچه بالغ نشده، لازم است که علم به صحّت نماز او پیدا کنیم. نظر حضرت عالی در این مورد چیست؟
- در صورتی که نماز جماعت آغاز شده باشد و امام به رکوع برود و در این حالت مأموم از درب مسجد وارد شود و مطمئن باشد که اگر بخواهد خود را به صف جماعت برساند، رکوع امام پایان میپذیرد، آیا می‌تواند در همان مکان به امام اقتدا کند و لو این که با آخرین صف جماعت فاصله زیاد باشد؟ اگر امکانپذیر است تا چه فاصلهای صحیح است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خامنه ای] آیا اگر مأموم مساوی با امام بایستد نماز کدامیک باطل است؟
- [آیت الله بهجت] اگر نمازگزار در سجده، در بلندی محل سجده از محل ایستادن شک کند و رفع شک در بین نماز ممکن نباشد، تکلیفش چیست؟
- [آیت الله بهجت] آیا خنده ای که قهقهه نباشد و تبسّم هم نباشد، نماز را باطل می کند؟
- [آیت الله خوئی] در نماز جماعت مأموم باید پشت سر امام بایستد آیا در حال سجده هم لازم است محل سجده مأموم پشت پای امام باشد یا می‌تواند مأموم پیشانی خود را در پهلوی امام در حال سجده قرار دهد فقط از سر امام جلو نباشد؟
- [سایر] آیا سرمه کشیدن نماز را باطل میکند؟ آیا درست است که پیامبر(ص) همیشه سرمه در چشم میکردهاند؟
- [سایر] اگر مطمئن شود وقت نماز شده و به نماز بایستد و وسط نماز بفهمد تازه وارد وقت نماز شده نمازش باطل است؟ 2- اگر درنماز جماعت مغرب و عشاء با اینکه صدای امام را می شنود عمدا ذکر بگوید نمازش باطل است؟ 3- آیا در نماز جماعت چنانچه صدای امام را نشنود هر ذکری خواست می تواند بگوید؟
- [آیت الله مظاهری] اگر در حین خواندن نماز، اخلاط سینه به دهان روزهدار بیاید، چه وظیفهای دارد؟ آیا باید نماز را باطل کند و یا اینکه می‌تواند آن را فرو برد؟
- [آیت الله مظاهری] اگر در حین خواندن نماز، اخلاط سینه به دهان روزهدار بیاید، چه وظیفهای دارد؟ آیا باید نماز را باطل کند و یا اینکه می‌تواند آن را فرو برد؟
- [آیت الله خوئی] زیدی که قرائت نماز او باطل است مثلاً در تصحیح آن کوتاهی میکند، آیا می‌تواند برای انجام عمره به مکه برود یا نه؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در توضیح المسائل مسأله 902 فرموده اید: اگر زن در کنار مرد یا جلوتر بایستد و با هم وارد نماز شوند، نماز هر دو باطل است، آیااین حکم در مسجدالحرام یا نماز طواف با زنان اهل سنت هم، جاری می شود؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- انسان تا می‌تواند ایستاده نماز بخواند نباید بنشیند، مثلاً کسی که در هنگام ایستادن، بدنش حرکت میکند یا مجبور است به چیزی تکیه دهد یا بدنش را کج کند یا خم شود یا پاها را بیشتر از معمول از هم فاصله دهد، باید به هر نحوی که می‌تواند ایستاده نماز بخواند، ولی اگر به هیچ صورت، حتّی مثل حال رکوع نیز نتواند بایستد، باید راست بنشیند و نشسته نماز بخواند.
- بنابر احتیاط واجب باید بین جای سجده مأموم و جای ایستادن امام و نیز بین محل سجده مأموم و محل ایستادن مأموم صف جلو بیشتر از یک گام معمولی فاصله نباشد و احتیاط مستحب آن است که جای سجده مأموم با جای کسی که جلوی او ایستاده، هیچ فاصله نداشته باشد.
- کسی که می‌تواند بایستد، اگر بترسد که به واسطه ایستادن مریض شود یا ضرری به او برسد، باید نشسته نماز بخواند و اگر از نشستن نیز بترسد، باید خوابیده نماز بخواند.
- بعد از تمام شدن ذکر رکوع، باید راست بایستد و بعد از آن که بدن آرام گرفت، به سجده رود و اگر عمدا پیش از ایستادن یا پیش از آرام گرفتن بدن به سجده رود، نماز او باطل است.
- مستحب است نمازگزار در حال ایستادن، ستون فقرات و گردن خود را صاف نگهدارد، شانهها و دستها را پایین بیندازد و کف دستها را روی رانها بگذارد، انگشتان را به هم بچسباند، جای سجده را نگاه کند، سنگینی بدن را به طور مساوی روی دو پا بیندازد، با خضوع و خشوع باشد، پاها را پس و پیش نگذارد و پاها را سه انگشتِ باز تا یک وجب از هم فاصله دهد.
- اگر کسی که خوابیده نماز میخواند، در بین نماز بتواند بنشیند، باید مقداری را که می‌تواند نشسته بخواند و نیز اگر می‌تواند بایستد، باید مقداری را که می‌تواند ایستاده بخواند، ولی تا بدن آرام نگرفته، نباید چیزی بخواند.
- اگر بین کسانی که در یک صف ایستادهاند، بچّهای فاصله شود، هرچند نماز او صحیح نباشد، میتوانند اقتدا کنند و فاصله یک بچّه ضرر نمیزند.
- اگر کسی که نشسته نماز میخواند، در بین نماز بتواند بایستد، باید مقداری را که می‌تواند، ایستاده بخواند، ولی تا بدن آرام نگرفته، نباید چیزی بخواند.
- جای ایستادن امام باید از جای مأموم بلندتر نباشد، ولی اگر مکان امام مقدار کمی بلندتر باشد، اشکال ندارد و نیز اگر زمین سراشیب باشد و امام در طرفی که بلندتر است بایستد، در صورتی که سراشیبی آن به قدری کم باشد که به آن (زمین مسطّح) بگویند، مانعی ندارد.
- اگر نمازگزار تشهّد را عمدا ترک کند، نمازش باطل است و اگر تشهّد را فراموش کند و بایستد و پیش از رکوع به خاطر آورد که تشهّد را نخوانده، باید بنشیند وتشهّد را بخواند و دوباره بایستد و آنچه باید در آن رکعت خوانده شود را بخواند و نماز را تمام کند و بنابر احتیاط واجب، برای ایستادن بیجا دو سجده سهو بهجا آورد و اگر در رکوع یا بعد از آن یا پس از سلام نماز به خاطر آورد، مسأله دارای تفصیلی است که خواهد آمد(1).
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [امام خمینی] کسی که می‌تواند درست بایستد، اگر پاها را خیلی گشاد بگذارد که به حال ایستادن معمولی نباشد نمازش باطل است.
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که می‌تواند درست بایستد، اگر پاها را خیلی گشاد بگذارد که به حال ایستادن معمولی نباشد، نمازش باطل است.
- [آیت الله بروجردی] کسی که می‌تواند درست بایستد، اگر پاها را خیلی گشاد بگذارد که به حال ایستادنِ معمولی نباشد، نمازش باطل است.
- [آیت الله نوری همدانی] کسی که می تواند بایستد اگر پاها را خیلی گشاد بگذرد که به حال ایستادن معمولی نباشد ، نمازش باطل است .
- [آیت الله وحید خراسانی] کسی که می تواند درست بایستد اگر پاها را خیلی گشاد بگذارد که ایستادن بر ان صدق نکند نمازش باطل است و همچنین بنابر احتیاط واجب اگر به صورت ایستادن معمولی نباشد
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که می‌تواند درست بایستد، اگر پاها را خیلی گشاد بگذارد که ایستادن به آن گفته نشود نمازش باطل است.
- [آیت الله خوئی] کسی که می‌تواند درست بایستد اگر پاها را خیلی گشاد بگذارد که ایستادن بر او صدق نکند نمازش باطل است.
- [آیت الله سیستانی] کسی که می‌تواند درست بایستد ، اگر پاها را خیلی گشاد بگذارد که ایستادن بر او صدق نکند ، نمازش باطل است . بلکه بنابر احتیاط لازم نباید پاها را خیلی گشاد بگذارد هر چند ایستادن صدق کند .
- [آیت الله بهجت] کسی که می‌تواند درست بایستد لازم است پاها را طوری گشاد نگذارد که به حال ایستادن معمولی نباشد، ولی اگر بگویند ایستاده است و یا از روی فراموشی پاها را بیش از متعارف باز کرد، نمازش باطل نمیشود، گرچه محل احتیاط است.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] کسی که می تواند درست بایستد؛ اگر پاها را خیلی گشاد بگذارد که ایستادن بر او صدق نکند؛ نمازش باطل است.