ایستادن
مقابل نشستن و توقف کردن را ایستادن می‌گویند که از آن به معنای نخست در بابهای طهارت، صلات، حج، نکاح و اطعمه و اشربه سخن رفته و احکام آن در دو محور بحث شده است:
آیا ایستادن در نماز بر روی یک پا یا بر روی انگشتان یا پاشنه پا، به جهت درد پا یا در حال اختیار، صحیح است یا نماز را باطل میکند؟
در حال اشتغال به حمد و سوره و تسبیحات اربعه ایستادن بر روی یک پا در حال اختیار، بنا بر احتیاط جایز نیست و در حال اضطرار اشکال ندارد و در بقیه موارد ذکر شده در سؤال، در حال اضطرار و اختیار بلا مانع است، به شرط آن که از حال انتصاب و استقرار خارج نشود.
در حال اشتغال به حمد و سوره و تسبیحات اربعه ایستادن بر روی یک پا در حال اختیار، بنا بر احتیاط جایز نیست و در حال اضطرار اشکال ندارد و در بقیه موارد ذکر شده در سؤال، در حال اضطرار و اختیار بلا مانع است، به شرط آن که از حال انتصاب و استقرار خارج نشود.
عنوان سوال:
آیا ایستادن در نماز بر روی یک پا یا بر روی انگشتان یا پاشنه پا، به جهت درد پا یا در حال اختیار، صحیح است یا نماز را باطل میکند؟
پاسخ:
در حال اشتغال به حمد و سوره و تسبیحات اربعه ایستادن بر روی یک پا در حال اختیار، بنا بر احتیاط جایز نیست و در حال اضطرار اشکال ندارد و در بقیه موارد ذکر شده در سؤال، در حال اضطرار و اختیار بلا مانع است، به شرط آن که از حال انتصاب و استقرار خارج نشود.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- شخصی که بی اختیار منی از او خارج می‌شود، نماز و روزهاش چه حکمی پیدا میکند؟
- آیا خواندن سوره سجده دار، در نماز مستحبّی جایز است یا نماز را باطل میکند؟
- مأموم در نماز جماعت شک میکند که تکبیرة الاحرام را گفته است یا نه. آیا نمازش باطل است؟
- گربهای از کنار شخصی که در حال نماز است، رد می‌شود و لباس او به مو و بدن گربه برخورد میکند. آیا نماز او درست است یا باطل؟
- شخصی وضو گرفته و بعد هم وضویش باطل شده است. حال که توجه میکند، نمیداند که باطل شدن وضو، قبل از خواندن نماز بوده یا بعد از آن. آیا لازم است این نماز را دوباره بخواند؟
- کسی که بعد از نماز شک میکند که نماز را در داخل وقت خوانده یا قبل از داخل شدن وقت، آیا نمازش صحیح است یا خیر؟
- نمازگزاری در رکعات نماز شک میکند و بنا را بر رکعت بیشتر گذاشته، نماز را تمام میکند؛ ولی بعد از سلام نماز، فراموش میکند که شک او بین سه رکعت و چهار رکعت بود تا یک رکعت نماز احتیاط بخواند یا شک بین دو و چهار بود تا وظیفهاش خواندن دو رکعت نماز احتیاط باشد. در این موقع، نماز احتیاط را به چه صورتی بخواند تا نمازش صحیح شود؟
- کسی که اطمینان دارد وقت نماز داخل شده و شروع به نماز خواندن میکند و بعد از نماز میفهمد که هنگام شروع نماز، وقت نماز نشده بود، آیا نمازش صحیح است؟
- کسی در منزل پدرش که اهل خمس نیست، زندگی میکند. اگر در این منزل جنب شود، آیا غسل، نماز و روزه او صحیح است؟
- اگر لازمه نماز خواندن این باشد که دستور واجبی ترک شود، آیا این گونه نماز خواندن صحیح است یا خیر (مثل وقتی که طلبکار، طلب خود را تقاضا میکند، ولی او مشغول نماز می‌شود)؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] باسلام 1-حدود دوماه است کف پاشنه پاهام زمانی که راه می روم یا از حالت خواب پا میشم درد شدیدی می‌گیرد باضافه اینکه انگشتان وسطی پاهام و پایین انگشتان پام هم بشدت درد میکنند و راه رفتن را برام مشکل کرده. لطفا بفرمائید دلیل و راه درمان چیست؟ 2- میخواستم مزاجم را بشناسم با توجه به اینکه رنگ پوستم سبزه /خشک /موهام مشکی حالتدار/رگهای دستم برامده/میل به اغذیه گرم مثل خرما و شیرینی و زنجبیل و.../رنگ چشمان میشی/زود خسته میشم و انرژیم کم هست/تاحدودی وسواسی و گاهی خیلی شاد و گاهی بیجهت غمگین و کلافه/ 3-چه غذاهایی انرژیم را بیشتر میکند و خستگیم را کمتر میکند ؟ باسپاس فراوان از الطاف بیکران شما
- [سایر] اگر در مسح پا سر انگشتان پا مسح نشود و کمی از بالاتر کشیده شود، آیا این وضو صحیح است؟
- [سایر] مادر من دارای پا درد است و نمی تواند ایستاده نماز بخواند و مجبور است نشسته نماز بخواند. آیا این نماز صحیح است یا خیر؟ اگر صحیح نیست ما را راهنمایی کنید.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] خانمی به علت درد شدید کمر و زانو به یکی از دو حالت زیر قادر به نماز خواندن است: 1 ایستاده نماز بخواند و برای سجده کردن روی صندلی نشسته و روی میزی که در مقابل خود گذاشته سجده کند به نحوی که زانوها یا نوک انگشتان روی زمین قرار نمی گیرد بلکه کف پا روی زمین قرار می گیرد. 2 نشسته نماز بخواند و سجده را به شکل صحیح انجام دهد. کدام یک از این دو حالت صحیح است؟
- [آیت الله خامنه ای] مدت زمانی مسح پاهایم را از سر انگشتان انجام نمیدادم، بلکه فقط روی پا و مقداری از انگشتان را مسح میکردم؛ آیا این مسح صحیح بوده است؟ و در صورت عدم صحّت، نمازهایی را که خواندهام باید قضا کنم؟
- [آیت الله بهجت] آیا زیادی حرکت دادن انگشتان هنگام نماز، نماز را باطل می کند؟
- [آیت الله خامنه ای] هنگام شرکت در نماز جماعت با برادران اهل سنت، چسباندن انگشتان کوچک پا در حال قیام به انگشتان پاهای دو نفری که در دو طرف نمازگزار ایستاده چنانچه آنان ملتزم هستند چه حکمی دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر در سجده نماز طواف نوک انگشتان را روی زمین نگذارد مثلاً سینه یا روی پا فقط روی زمین باشد حج او چه حکمی دارد؟
- [آیت الله سیستانی] درچه صورت بالا بردن دست موقع تکبیر الاحرام نماز را باطل میکند؟
- [آیت الله سیستانی] ایا فراموش کردن قیام پیش از رکوع ( متصل به رکوع ) نماز را باطل میکند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر کسی که میتواند درست بایستد، پاها را به قدری از هم فاصله دهد که به حال ایستادن معمولی نباشد، نماز او باطل است.
- مستحب است نمازگزار در حال ایستادن، ستون فقرات و گردن خود را صاف نگهدارد، شانهها و دستها را پایین بیندازد و کف دستها را روی رانها بگذارد، انگشتان را به هم بچسباند، جای سجده را نگاه کند، سنگینی بدن را به طور مساوی روی دو پا بیندازد، با خضوع و خشوع باشد، پاها را پس و پیش نگذارد و پاها را سه انگشتِ باز تا یک وجب از هم فاصله دهد.
- بعضی از واجبات نماز رکن هستند؛ یعنی اگر انسان آنها را عمدا یا سهوا بجا نیاورد یا در نماز اضافه کند، نماز باطل می‌شود، ولی زیادی سهوی تکبیرةالاحرام موجب بطلان نماز نمیشود و بعضی دیگر رکن نیستند؛ یعنی اگر عمدا کم یا زیاد شوند، نماز باطل می‌شود و چنانچه سهوا کم یا زیاد گردند، نماز باطل نمیشود. پنج چیز رکن نماز هستند: اوّل: نیّت. دوم:تکبیرةُالاِحرام. سوم:قیام در هنگام گفتن تکبیرةُالاِحرام وقیام متّصل به رکوع (یعنی ایستادن پیش از رکوع). چهارم: رکوع. پنجم:دو سجده.
- وقتی که جماعت بر پا می‌شود، مستحب است کسی که نماز خود را فرادی خوانده، دوباره با جماعت بخواند و اگر بفهمد که نماز اوّل او باطل بوده، نماز دوم او کافی است.
- بعد از تمام شدن ذکر رکوع، باید راست بایستد و بعد از آن که بدن آرام گرفت، به سجده رود و اگر عمدا پیش از ایستادن یا پیش از آرام گرفتن بدن به سجده رود، نماز او باطل است.
- اگر بداند به اختیار خودش خوابیده و شک کند که بعد از نماز بوده یا در بین نماز فراموش کرده که مشغول نماز است و خوابیده، نماز او صحیح است.
- کسی که در رکعت دوم به امام اقتدا کرده، میتواند هنگامی که امام تشهّد رکعت آخر را میخواند، برخیزد و نماز را تمام کند و یا انگشتان دست و سینه پا را به زمین بگذارد و زانوها را بلند نگهدارد و صبر کند تا امام سلام نماز را بگوید و بعد برخیزد.
- اگر یکی از شکهای صحیح برای انسان پیش آید، بنابر احتیاط نباید نماز را رها کند و چنانچه نماز را رها کند، معصیت کرده است؛ پس اگر پیش از انجام عملی مثل رو گرداندن از قبله که نماز را باطل میکند نماز را از سر گیرد، نماز دوم او نیز باطل است و اگر بعد از انجام عملی که نماز را باطل میکند مشغول نماز شود، نماز دوم او صحیح است.
- اگر بعد از نماز شک کند که در بین نماز عملی که نماز را باطل میکند انجام داده یا نه، نماز او صحیح است.
- اگر بعد از نماز بداند که وضوی او باطل شده است ولی شک کند که قبل از نماز وضوی او باطل شده یا بعد از نماز، نمازی که خوانده صحیح است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] لازم نیست در موقع ایستادن، نوک انگشتان پا هم رو به قبله باشد، یا در موقع نشستن، سر زانوها کاملاً رو به قبله قرار گیرد، همین اندازه که بگویند رو به قبله ایستاده یا نشسته کفایت می کند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] در سجده باید سر دو انگشت بزرگ پاها را بر زمین بگذارد و اگر به جای آن انگشتان دیگر پا یا روی پا را بر زمین بگذارد، یا به واسطه بلند بودن ناخن سر شست به زمین نرسد، نماز باطل است و کسی که به واسطه ندانستن مسأله نمازهای خود را این طور خوانده، بنا بر احتیاط واجب باید دوباره بخواند.
- [آیت الله جوادی آملی] .ترک عمدی سلام، نماز را باطل میکند و ترک سهوی آن, باعث بطلان نماز نیست. اگر پس از فراموشی آن و پیش از به هم خوردن صورت نماز و قبل از انجام دادن کاری که عمدی یا سهوی آن نماز را باطل میکند مانند پشت به قبله کردن یادش بیاید, باید سلام را بگوید و نماز او صحیح است و اگر پس از به هم خوردن صورت نماز, یا بعد از باطل شدن نماز یادش بیاید، فقط دو سجدهّ سهو دارد.
- [آیت الله جوادی آملی] .ایستادن، بعد از تمام شدن وظیفه رکوع واجب است تا از حال قیامِ پس از رکوع به سجده برود، اگر با علم و عمد پیش از ایستادن، به سجده برود, نماز او باطل است و اگر بر اثر فراموشی وظیفه ایستادن پس از رکوع و آرامش بدن را ترک کند, نماز او باطل نیست.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . در سجده باید سر دو انگشت بزرگ پا را به زمین بگذارد، و اگر انگشتان دیگر پا یا روی پا را به زمین بگذارد، و سر دو انگشت بزرگ را به زمین نگذارد، یا به واسطه بلند بودن ناخن، سر شست به زمین نرسد، نماز باطل است. و کسی که به واسطه ندانستن مسأله نمازهای خود را اینطور خوانده، باید بنابر احتیاط لازم دوباره بخواند.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر پیش از آنکه مشغول تشهد شود ، یا در رکعتهائی که تشهد ندارد پیش از ایستادن ، شک که دو سجده صحیح است ، برایش پیش آید نمازش باطل است .
- [آیت الله مظاهری] در سجده باید سر دو انگشت بزرگ پاها را بر زمین بگذارد، و اگر انگشتهای دیگر پا، یا روی پا را بر زمین بگذارد، یا به واسطه بلند بودن ناخن، سر شست به زمین نرسد نماز باطل است و کسی که به واسطه ندانستن مسئله نمازهای خود را اینطور خوانده بهتر است دوباره بخواند ولی اگر علاوه بر سرِ دو انگشتِ بزرگِ پاها انگشتانِ دیگر را هم بر زمین بگذارد مانعی ندارد.
- [آیت الله جوادی آملی] .این امور برای رکوع مستحب است: 1 .نمازگزار پیش از رکوع درحال ایستادن (االله اکبر) بگوید؛ 2 .دستها را در حال تکبیر بلند کند؛ 3 . کف دستها را با انگشتان باز، روی زانو بگذارد؛ 4 .زانوها را به پشت دهد؛ 5 .پشت خود را صاف کند؛ 6 .بین دو پا را نگاه کند؛ 7 .ذکر رکوع را به فرد بگوید; نه به زوج مثلاً سه یا پنج یا هفت بار باشد؛ 8 . بر پیامبر و آل او(ع) صلوات بفرستد؛ ولی نه به عنوان جزء ذکر رکوع؛ 9 . دستها را بعد از رکوع بلند کند؛ 10 .بعد از ایستادن بگوید: (سَمِعَ اللهُ لِمَن حَمِدَهُ).
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر کسی با علم و عمد و اختیار با بدن یا لباس نجس نماز بخواند، نمازش باطل است.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر آروغ بزند و بدون اختیار چیزی در گلو یا دهانش بیاید ، باید آن را بیرون بریزد و اگر بی اختیار فرو رود ، روزه اش صحیح است. احکام چیزهائی که روزه را باطل می کند