پیشانی
پیشانی به قسمت فوقانی چهره، حدّ فاصل رستنگاه مو و ابرو گفته می شوداز آن در بابهای طهارت، صلات و حج سخن رفته است.
اگر پیشانی را عمدا یا سهوا به زمین نگذارد، سجده نکرده است، اگرچه اعضای دیگر سجده به زمین برسند، ولی اگر پیشانی را به زمین بگذارد و سهوا اعضای دیگر را به زمین نرساند یا سهوا ذکر نگوید، سجده صحیح است.
عنوان مسئله:
اگر پیشانی را عمدا یا سهوا به زمین نگذارد، سجده نکرده است، اگرچه اعضای دیگر سجده به زمین برسند، ولی اگر پیشانی را به زمین بگذارد و سهوا اعضای دیگر را به زمین نرساند یا سهوا ذکر نگوید، سجده صحیح است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- کسی بیماری و درد شدیدی در گردن دارد و نمیتواند در حالت سجده سر بر مهر بگذارد. اگر به علت درد شدید، نتواند روی چیزی مثل چهار پایه کوچک نیز مهر بگذارد و سجده کند، آیا میتواند مهر را بردارد و بر پیشانی قرار دهد؟
- میدانیم که در سجده، باید هفت موضع از بدن روی زمین قرار بگیرد. آیا زیاد و کم شدن سجده، به تعداد قرار گرفتن پیشانی بر زمین بستگی دارد یا وابسته به تعداد قرار گرفتن همه هفت موضع بدن با هم، بر روی زمین است؟
- کسی که وظیفهاش این است که سجده را با اشاره به جا آورد، در صورتی که بتواند بعضی از مواضع سجده را بر زمین بگذارد، آیا این کار واجب است؟
- اگر در رکوع و سجود، افزون بر ذکر واجب صحیح، دعا و ذکر غلط خوانده شود، آیا به نماز صدمه میزند؟ اگر در قنوت، ذکر و دعای اشتباه خوانده شود، چه حکمی دارد؟
- معمولاً کسانی که نمیتوانند سجده کنند، مهر نماز را با دست بلند میکنند و پیشانی را بر آن میگذارند و در این حال نوک انگشتان بزرگ پا را هم بر زمین نمیگذارند، در حالی که میتوانند با درست کردن سکویی و قرار دادن مهر بر آن، پیشانی را بر مهر و کف هر دو دست را بر زمین بگذارند. در این حالت، آیا درست کردن سکو برای این که بتوان کف هر دو دست را بر زمین گذاشت و همچنین گذاشتن نوک انگشتان بزرگ پا لازم است یا همان صورتی که به طور معمول انجام میشود، کافی است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] اگر نمازگزار یا کسی در سجده پس از ادای ذکر واجب، دست یا پا را از زمین عمدا یا سهوا بردارد، ولی هنوز سجده را تمام نکرده و می خواهد ذکر مستحبی بگوید، آیا سجده دچار اشکال می شود؟
- [آیت الله بهجت] اگر بعضی از انگشت های پای فرد نمازگزار در هنگام سجود همراه انگشت شصت به زمین برسند، آیا نماز اشکال دارد؟ و اگر در حال ذکر سجده، انگشت شصت پا را عمدا حرکت دهد؛ آیا نمازش دچار اشکال می شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اتصال اعضای دیگر بدن به جز اعضای سجده و بینی در سجده چه حکمی دارد؟ مانند انگشتان دیگر پا، بالای پیشانی و جلوی سر، آرنج ها و ... .
- [آیت الله سبحانی] اگر کسی به هنگام سجده کف دست ها را روی زمین بگذارد، ولی انگشتانش بر روی زمین نباشد، آیا سجده اش صحیح است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر در موقع گذاردن پیشانی روی مهر در حال سجده، قسمتی از موی سر انسان پیشانی را فرا گیرد و مانع چسبیدن پیشانی روی مهر گردد چه باید کرد؟ آیا باید سر را از روی مهر جدا ساخت و مجدّداً سر را بگذارد یا در همان حالت ذکر سجده را بگوید؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر در سجده نماز طواف نوک انگشتان را روی زمین نگذارد مثلاً سینه یا روی پا فقط روی زمین باشد حج او چه حکمی دارد؟
- [آیت الله نوری همدانی] اگر نمازگزار سهواً ذکر رکوع را در سجده بخواند آیا نمازش باطل میشود؟
- [آیت الله بهجت] اگر در هنگام سجده بر روی مهر چیزی باشد که باعث آزار جدّی پیشانی نمازگزار شود، آیا می توان قبل از اتمام ذکر سجده پیشانی را از مهر برداشت؟
- [آیت الله بهجت] اگر کسی عمدا یا سهوا ذکر رکوع و سجده را به جای یکدیگر به کار برد، اشکال دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر شخصی سهواً در سجده ذکر رکوع را بگوید و یا بر عکس، در رکوع ذکر سجده را بگوید و در همان حال متوجه اشتباه خود شده و آن را اصلاح نماید، آیا نماز او باطل است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر پیش از تمام شدن ذکر سجده سهوا پیشانی را از زمین بردارد، نمیتواند دوباره به زمین بگذارد و باید آن را یک سجده حساب کند، ولی اگر اعضای دیگر را سهوا از زمین بردارد، باید احتیاطا دو مرتبه به زمین بگذارد و ذکر را بگوید.
- چنانچه در سجده واجب قرآن پیشانی را به قصد سجده به زمین بگذارد اگرچه ذکر نگوید کافی است و گفتن ذکر مستحب است و بهتر است بگوید: (لا إلهَ إلاَّ اللّهُ حَقّا حَقّا لا إلهَ إلاَّ اللّهُ إیمانا وَتَصْدیقا لا إلهَ إلاَّ اللّهُ عُبُودِیَّةً وَ رِقّا سَجَدْتُ لَکَ یا رَبِّ تَعَبُّدا وَ رِقّا لا مُسْتَنْکِفا وَلا مُسْتَکْبِرا بَلْ أنَا عَبْدٌ ذَلیلٌ ضَعیفٌ خائِفٌ مُسْتَجیرٌ).
- اگر هنگامی که ذکر سجده را میگوید یکی از هفت عضو سجده را عمدا از زمین بردارد، احتیاطا باید نماز را از سر بگیرد، ولی اگر هنگامی که مشغول گفتن ذکر نیست غیر از پیشانی اعضای دیگر را از زمین بردارد و دوباره بگذارد، اشکال ندارد.
- اگر پیش از آن که پیشانی به زمین برسد، سهوا ذکر سجده را بگوید و پیش از آن که سر از سجده بردارد، بفهمد اشتباه کرده، باید دوباره ذکر را بگوید و بنابر احتیاط واجب اگر قبل از آرام گرفتن بدن نیز سهوا ذکر سجده را بگوید، باید پس از آرام گرفتن بدن دوباره ذکر سجده را بگوید.
- کسی که نمیتواند پیشانی را به زمین برساند، باید تا اندازهای که میتواند خم شود و مهر یا چیز دیگری را که سجده بر آن صحیح است روی چیز بلندی گذاشته و به گونهای پیشانی را بر آن بگذارد که بگویند سجده کرده است، ولی باید کف دستها و زانوها و انگشتان پاها را به نحو معمول به زمین بگذارد.
- اگر پیشانی بیاختیار از جای سجده بلند شود، چنانچه ممکن باشد باید نگذارد دوباره به جای سجده برسد و این یک سجده حساب میشود، چه ذکر سجده را گفته باشد یا نه و اگر نتواند سر را نگهدارد و بیاختیار دوباره به جای سجده برسد، روی هم یک سجده حساب میشود و اگر ذکر نگفته باشد، باید بگوید.
- اگر پیش از آن که پیشانی به زمین برسد و بدن آرام بگیرد، عمدا ذکر واجب سجده را بگوید یا پیش از تمام شدن ذکر واجب، عمدا سر از سجده بردارد، نماز باطل است.
- هرگاه در حال سجده بفهمد پیشانی را بر چیزی گذاشته که سجده بر آن باطل است، اگر ممکن باشد باید پیشانی را از روی آن به روی چیزی که سجده بر آن صحیح است بکشد و اگر ممکن نباشد، بنابر احتیاط باید سر را از آن بردارد و بر چیزی که سجده بر آن صحیح است بگذارد و سپس نماز را اعاده نماید.
- بنابر احتیاط واجب سجده باید به نحو معمول و متعارف صورت بگیرد، بنابر این چسباندن سینه و شکم به زمین و یا دراز کردن پاها در سجده، بنابر احتیاط واجب جایز نیست، اگرچه تمام اعضای سجده بر زمین قرار گرفته باشد.
- اگر در پیشانی دُمَل و مانند آن باشد، چنانچه ممکن باشد باید با جای سالم پیشانی سجده کند و اگر ممکن نباشد، باید چیزی که سجده بر آن صحیح است را گود کند و دمل را در گودال و جای سالم را به مقداری که برای سجده کافی باشد، بر آن بگذارد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر پیشانی را عمداً یا سهواً به زمین نگذارد، سجده نکرده است، اگرچه جاهای دیگر به زمین برسد ولی اگر پیشانی را به زمین بگذارد و سهواً جاهایدیگر را به زمین نرساند، یا سهواً ذکر نگوید، سجده صحیح است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر پیشانی را عمداً یا سهواً به زمین نگذارد، سجده نکرده است. اگرچه جاهای دیگر به زمین برسد ولی اگر پیشانی را به زمین بگذارد و سهواً جاهای دیگر را به زمین نرساند، یا سهواً ذکر نگوید سجده صحیح است.
- [آیت الله سبحانی] اگر پیشانی را عمداً یا سهواً به زمین نگذارد، سجده نکرده است. اگرچه جاهای دیگر به زمین برسد. ولی اگر پیشانی را به زمین بگذارد و سهواً جاهای دیگر را به زمین نرساند، یا سهواً ذکر نگوید سجده صحیح است.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر پیشانی را عمدا یا سهوا به زمین نگذارد؛ سجده نکرده است؛ اگرچه جاهای دیگر به زمین برسد؛ ولی اگر پیشانی را به زمین بگذارد و سهوا جاهای دیگر را به زمین نرساند یا سهوا ذکر نگوید؛ سجده صحیح است.
- [آیت الله مظاهری] اگر پیشانی را عمداً یا سهواً بر زمین نگذارد سجده نکرده است، گرچه جاهای دیگر به زمین برسد ولی اگر پیشانی را بر زمین بگذارد و سهواً جاهای دیگر را به زمین نرساند، یا سهواً ذکر نگوید، سجده صحیح است.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر پیشانی را عمداً یا سهواً به زمین نگذارد ، سجده نکرده است ، اگر چه جاهای دیگر به زمین برسد ، ولی اگر پیشانی را به زمین بگذارد و سهواً جاهای دیگر به زمین نرساند ، یا سهواً ذکر نگوید سجده صحیح است .
- [آیت الله خوئی] اگر پیشانی را عمداً یا سهواً به زمین نگذارد، سجده نکرده است اگرچه در جاهای دیگر به زمین برسد، ولی اگر پیشانی را به زمین بگذارد و سهواً جاهای دیگر را به زمین نرساند یا سهواً ذکر نگوید سجده صحیح است.
- [آیت الله سیستانی] کسی که میتواند پیشانی را به زمین بگذارد ، اگر آن را عمداً یا سهواً به زمین نگذارد ، سجده نکرده است اگر چه جاهای دیگر به زمین برسد . ولی اگر پیشانی را به زمین بگذارد و سهواً جاهای دیگر را به زمین نرساند ، یا سهواً ذکر نگوید ، سجده صحیح است .
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر پیشانی را عمداً یا سهواً بر زمین نگذارد سجده نکرده است؛ اگر چه جاهای دیگر به زمین برسد، ولی اگر پیشانی را به قصد خضوع بر زمین بگذارد و سهواً جاهای دیگر را به زمین نرساند یا سهواً ذکر نگوید، سجده صحیح است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر پیشانی را عمداً یا سهواً به زمین نگذارد، سجده نکرده است، اگر چه جاهای دیگر به زمین برسد. ولی اگر پیشانی را به زمین بگذارد، و سهواً جاهای دیگر را به زمین نرساند، یا سهواً ذکر نگوید سجده صحیح است.