اخر
آخِر، واژهای عربی به معنی انجام، سرانجام، بازپسین، پسین، واپسین، فرجام و کران است.
اگر در بین خواندن آیه‌ای شک کند که آیه پیش از آن را خوانده یا نه، نباید به شک خود اعتنا کند؛ ولی اگر وقتی که آخر آیه را می‌خواند شک کند که اوّل آن را خوانده یا نه، بنابر احتیاط واجب باید آن را دوباره بخواند.
عنوان مسئله:
اگر در بین خواندن آیه‌ای شک کند که آیه پیش از آن را خوانده یا نه، نباید به شک خود اعتنا کند؛ ولی اگر وقتی که آخر آیه را می‌خواند شک کند که اوّل آن را خوانده یا نه، بنابر احتیاط واجب باید آن را دوباره بخواند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- نمازگزاری در رکعات نماز شک میکند و بنا را بر رکعت بیشتر گذاشته، نماز را تمام میکند؛ ولی بعد از سلام نماز، فراموش میکند که شک او بین سه رکعت و چهار رکعت بود تا یک رکعت نماز احتیاط بخواند یا شک بین دو و چهار بود تا وظیفهاش خواندن دو رکعت نماز احتیاط باشد. در این موقع، نماز احتیاط را به چه صورتی بخواند تا نمازش صحیح شود؟
- در بعضی مساجد، آیة ( إن الله و ملائکته...) در همة نمازها خوانده میشود ولی در مفاتیح و در روایات فقط برای نماز مغرب وارد شده است. رعایت روایات وارده مستحسن است یا خواندن آیة مبارکه در همة نمازها؟
- در بعضی مساجد، آیة ( إن الله و ملائکته...) در همة نمازها خوانده میشود ولی در مفاتیح و در روایات فقط برای نماز مغرب وارد شده است. رعایت روایات وارده مستحسن است یا خواندن آیة مبارکه در همة نمازها؟
- با توجه به این که بسیاری از نمازهای استیجاری، از باب احتیاط خوانده میشود، آیا کسی که برای خواندن نماز میّت اجیر شده، میتواند این نمازها را به جماعت و در حالی که مأموم است، بخواند؟
- آیا خواندن دعاهایی که به هنگام طواف خوانده میشود، واجب است یا مستحب؟
- بچه غیر ممیّزی با تعلیم والدین خود سوره علق را حفظ کرده و گاهی آن را بر زبان خود جاری میکند. آیا کسانی که آیه آخر سوره علق (آیه سجده) را از زبان او گوش میکنند، واجب است سجده کنند؟
- انسانی که گوشش سنگین است و در مجلسی حاضر است که آیه سجده خوانده میشود، ولی او به خوبی آیه را نمیشنود، سجده بر او واجب میشود یا نه؟
- شخصی در نماز ظهر شک میکند و بعد از سلام نماز، به جای خواندن نماز احتیاط، از روی فراموشی مشغول نماز عصر میشود. اگر در بین نماز عصر به یاد آورد که نماز احتیاط را نخوانده است، وظیفه او چیست؟
- میدانیم که قضای نمازهای خوانده نشده زن حائض واجب نیست. آیا این عدم وجوب، به معنای عدم مشروعیت است یا تنها به معنی عدم وجوب است که اگر بخواهد قضای این نمازها را بخواند، مانعی نداشته باشد؟
- اگر کثیر الشک، بعد از بی اعتنایی به شکّ خود و تمام کردن نماز، شکّش برطرف شد و علم پیدا کرد که نمازش را ناقص خوانده است، آیا باید به همان نماز خوانده شده اکتفا کند یا نمازش را دوباره بخواند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خامنه ای] آیا در نماز آیات میتوان اکتفا به (بسم الله الرحمن الرحیم) کرد و به رکوع رفت یا باید همراه آن آیه‌ای دیگر قرائت شود؟ ج) بنابر احتیاط، کفایت نمیکند و باید همراه آیه دیگر اگر چه نیمی از یک آیه خوانده شود. س: اینجانب متوجه شدهام حضرت آقا (بسم الله الرحمن الرحیم) را به تنهایی آیه در نظر نمیگیرند در صورتی که بنده تا قبل از این در نماز آیات، سوره توحید را میخواندم و آن را به پنج آیه با حساب بسم الله به عنوان یک آیه تقسیم میکردم. تکلیف نمازهای آیاتی که به این صورت خوانده شده چگونه است؟
- [آیت الله بهجت] بنابر علتی (مثلاً شک در نماز چهار رکعتی در رکعت سه و چهار) نماز احتیاط بر نمازگزار واجب شده است، پس از خواندن نماز احتیاط فهمید که نمازش صحیح بوده؛ آیا نماز احتیاط اضافی باعث باطل شدن نماز می شود؟
- [آیت الله بهجت] فردی در حالت قرائت سوره ی نماز واجب وقتی شروع به خواندن اوّلین آیه ی سوره کرده، شک می کند که آیا "بسم اللّه " را به قصد همین سوره گفته یا نه! آیا برگردد و دوباره بسم اللّه بگوید یا به شکّ خود اعتنا نکند؟
- [آیت الله بهجت] در جایی که بعد از شکّ، گمان به رکعت پیدا کند مثلاً بعد از شکّ سه و چهار، گمان پیدا کرد که چهار رکعت خوانده است ، آیا می تواند برای امتثال امر واقعی، نماز احتیاط بخواند؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر بر نمازگزار خواندن یک رکعت نماز احتیاط واجب شد و اشتباهاً در نماز احتیاط، توحید را خواند و بعد فهمید که توحید را خوانده است وظیفه چیست؟ اگر در حین خواندن سوره توحید متوجه شد که نماز احتیاط است و خواندن توحید لازم نیست وظیفه چیست؟
- [سایر] نظر شما درباره آیه آخر سورة کهف که گفته میشود با خواندن آن میتوان هر ساعتی که بخواهیم از خواب بیدار شویم چیست؟
- [آیت الله بهجت] خواندن آیة الکرسی در نماز وحشت و بر سر قبر میّت تا کجا خوانده شود؟ تا "هم فیها خالدون" یا تا: "و هو العلی العظیم"؟
- [آیت الله سیستانی] در نماز احتیاط بعد از خواندن حمد، سوره نیز باید خوانده شود یانه؟
- [آیت الله سیستانی] خواندن قرآن ، تفسیر قرآن و حفظ قرآن در ایام حیض چه حکمی دارد؟ در رساله نوشته شده است که خواندن بیش از هفت آیه کراهت دارد آیا به این معنی است که نباید خوانده شود ؟
- [آیت الله بهجت] اگر یکی از آیه های سجده دار توسط بچه نابالغ، خوانده شود آیا بر شنوندگان سجده واجب است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- هرگاه شک کند که آیه یا کلمهای را درست گفته یا نه، اگر به خواندن چیزی که بعد از آن است مشغول نشده باشد، باید آن آیه یا کلمه را به نحو صحیح بخواند و اگر به چیزی که بعد از آن است مشغول شده باشد، چنانچه آن چیز رکن باشد، مثل آن که در رکوع شک کند که فلان کلمه از سوره را درست گفته یا نه، نباید به شک خود اعتنا کند و اگر رکن نباشد، مثلاً هنگام گفتن (اَللّهُ الصَّمَد) شک کند که (قُلْ هُوَ اللّهُ اَحَد) را درست گفته یا نه، لازم نیست به شک خود اعتنا کند، ولی اگر برای مراعات احتیاط برگردد و آن را به نحو صحیح بگوید، اشکال ندارد و اگر چند مرتبه نیز شک کند، میتواند چند بار بگوید، اما اگر به حدّ وسواس برسد، دیگر نباید تکرار کند و چنانچه باز هم بگوید، بنابر احتیاط واجب باید نماز خود را دوباره بخواند.
- اگر بعد از خواندن نماز احتیاط بفهمد کسری نماز کمتر از نماز احتیاط بوده، مثلاً در شک بین دو و چهار دو رکعت نماز احتیاط بخواند و بعد بفهمد نماز را سه رکعت خوانده، باید نماز را دوباره بخواند.
- هنگامی که زلزله، رعد، برق و مانند آنها اتّفاق میافتد، بنابر احتیاط واجب باید فورا نماز آیات را بخواند و به هنگام خواندن آن باید نیّت ادا کند و اگر نخواند، تا آخر عمر بر او واجب است، ولی بنابر احتیاط واجب نباید نیّت ادا و قضا کند.
- اگر بین سه و چهار شک کند و هنگامی که یک رکعت نماز احتیاط ایستاده را می‌خواند، به خاطر آورد که نماز را سه رکعت خوانده، باید آن رکعت را تمام کند و پس از نماز بنابر احتیاط واجب دو سجده سهو بجا آورد و اگر نماز احتیاط را نشسته می‌خواند، چنانچه هنوز به رکوع رکعت اول وارد نشده، باید نماز احتیاط را رها کند و بایستد و نماز خود را تکمیل کند و پس از نماز، بنابر احتیاط واجب دو سجده سهو بجا آورد و اگر پس از ورود به رکوع رکعت اول متوجه شود، نمازش باطل است.
- اگر بین دو و سه شک کند و هنگامی که یک رکعت نماز احتیاط ایستاده را می‌خواند بفهمد که نمازش را دو رکعتی یا سه رکعتی تمام کرده، رکعتی را که مشغول خواندن آن است به عنوان تکمیل نماز اصلی قرار داده و نماز را تمام کرده و سپس برای سلام اضافی، بنابر احتیاط واجب دو سجده سهو بجا میآورد.
- کسی که ایستاده نماز می‌خواند، نمیتواند به کسی که نشسته یا خوابیده نماز می‌خواند اقتدا کند و کسی که نشسته نماز می‌خواند، بنابر احتیاط واجب نمیتواند به کسی که خوابیده نماز می‌خواند اقتدا نماید.
- اگر بین دو و سه و چهار شک کند و بعد از خواندن دو رکعت نماز احتیاط ایستاده، به خاطر آورد که نماز را دو رکعت خوانده، لازم نیست دو رکعت نماز احتیاط نشسته را بخواند.
- اگر هنگامی که مشغول نماز احتیاط است، در یکی از اعمال آن شک کند، چنانچه وارد جزء بعدی نشده باشد، باید آن را بجا آورد و اگر وارد جزء بعدی شده باشد، نباید به شک خود اعتنا کند؛ مثلاً اگر شک کند که حمد را خوانده یا نه، چنانچه به رکوع نرفته باشد، باید بخواند و اگر به رکوع رفته باشد، نباید به شک خود اعتنا کند.
- اگر بعد از گذشتن وقت شک کند که نماز را درست خوانده یا نه، نباید به شک خود اعتنا کند.
- اگر در حال خواندن قنوت در گفتن تکبیرها و یا خواندن قنوتهای قبلی شک کند و یا در حال گفتن تکبیر در خواندن قنوتها و یا گفتن تکبیرهای قبلی شک نماید، نباید به شک خود اعتنا کند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر در بین خواندن آیه‌ای شک کند که آیه پیش را خوانده یا نه، یا وقتی که آخر آیه را می‌خواند شک کند که اول آن را خوانده یا نه، به شک خود اعتنا نمیکند.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر در بین خواندن آیه‌ای شک کند که آیه پیش را خوانده یا نه، یا وقتی آخر آیه را می‌خواند شک کند که اوّل آن را خوانده یا نه، باید به شک خود اعتنا نکند.
- [آیت الله بهجت] اگر در بین خواندن آیه‌ای شک کند که آیه پیش را خوانده یا نه، یا وقتی آخر آیه را می‌خواند شک کند که اولِ آن را خوانده یا نه، باید به شک خود اعتنا نکند.
- [آیت الله سیستانی] اگر در بین خواندن آیه شک کند که آیه پیش را خوانده یا نه ، یا وقتی که آخر آیه را می‌خواند شک کند که اول آن را خوانده یا نه ، باید به شک خود اعتنا نکند .
- [آیت الله خوئی] اگر در بین خواندن آیه شک کند که آیه پیش را خوانده یا نه، یا وقتی آخر آیه را می‌خواند شک کند که اول آن را خوانده یا نه، باید به شک خود اعتنا نکند.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر در بین خواندن ایه ای شک کند که ایه پیش را خوانده یا نه یا وقتی که اخر ایه را می خواند شک کند که اول ان را خوانده یا نه باید به شک خود اعتنا نکند
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر در بین خواندن آیه ای شک کند که آیه پیش از آن را خوانده یا نه و یا وقتی آخر آیه را می خواند شک کند که اول آن را خوانده یا نه باید به شک خود اعتنا نکند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر در بین خواندن آیه ای شک کند که آیه پیش را خوانده یا نه؛ یا وقتی که آخر آیه را می خواند شک کند که اول آن را خوانده یا نه؛ به شک خود اعتنا نکند.
- [امام خمینی] اگر در بین خواندن آیه ای شک کند که آیه پیش را خوانده یا نه، یا وقتی آخر آیه را می خواند شک کند که اول آن را خوانده یا نه باید به شک خود اعتنا نکند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر در بین خواندن آیه ای شک کند که آیه پیش را خوانده یا نه، یا وقتی آخر آیه را می خواند شک کند که اول آن را خوانده یا نه، به شک خود اعتنا نکند.