تجارت
تجارت به معانی خرید و فروش، مطلق کسب و داد و ستد، داد و ستد به قصد سود بردن است.
اگر قیمت جنسی که برای تجارت خریده بالا رود و آن را نفروشد و در بین سال قیمت آن پایین آید، خُمس مقداری که بالا رفته بر او واجب نیست.
عنوان مسئله:
اگر قیمت جنسی که برای تجارت خریده بالا رود و آن را نفروشد و در بین سال قیمت آن پایین آید، خُمس مقداری که بالا رفته بر او واجب نیست.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- فردی که ملکی را خریده و قیمت آن تنزّل پیدا کرده است، آیا موقع حساب کردن خمس در سر سال خمسی، باید قیمت زمان خرید را حساب کند یا قیمت فعلی را؟
- جنسی در سر سال زیاد آمده و صاحبش میخواهد خمس آن را بپردازد ولی قیمت آن در بازار مشخص نیست و قیمتهای متفاوتی برای آن ذکر می‌شود. خمس این جنس را چگونه باید حساب کنند؟
- پولی به مدت هشت ماه در دست مکلّفی بوده و پس از گذشت هشت ماه با آن جنسی خریده است. آیا پس از گذشت یک سال از خریدن جنس، خمس آن واجب می‌شود یا پس از گذشتن چهار ماه که با اضافه کردن هشت ماه قبلی، یک سال تمام می‌شود؟
- شخصی جنسی داشته و خمس به آن تعلّق گرفته و آن را پرداخت نکرده و از دنیا رفته است. اکنون که وارث میخواهد خمس آن را بدهد، آیا به قیمت روز بدهد یا به قیمت زمانی که خمس آن واجب شده بود؟
- با پولم مقداری سکه طلا خریدهام تا پس اندازی برایم باشد و با کاهش ارزش پول، قدرت خریدم پایین نیاید. آیا در سر سال خمسی بابت این سکهها باید خمس بپردازم یا لازم نیست؟
- کسی که با پول خمس داده خانهای خریده و بعد به قیمت بالاتری فروخته و به جهت این که منزل مسکونی ندارد، خانه دیگری برای سکونت خریده، آیا لازم است خمسی پرداخت کند یا خیر؟
- شخصی مغازهای جهت کسب و کار خریده است. اکنون قیمت مغازه زیاد شده و این شخص قدرت پرداخت خمس مغازه به قیمت فعلی را ندارد. تکلیف او در این رابطه چیست؟
- کسی که در سر سال، خمس قیمت گوسفندان یا درختان خود را میدهد و تا سال بعد، قیمت گوسفندان و درختان رشد میکند و ارزش آنها بسیار بیشتر می‌شود، آیا باید دوباره خمس بدهد؟
- کسی با مال مخمّس زمینی را خریده است تا خانهای برای سکونت خود بسازد و قیمت این زمین، ترقی کرده است. صاحب زمین نیز از ساختن خانه منصرف شده است. آیا اضافه قیمت، خمس دارد یا خیر؟
- کسی که سهم امام علیهالسلام دریافت کرده و با آن چیزی خریده و یک سال از آن گذشته است، در صورتی که آن چیز جزء مؤونه زندگی او محسوب نشود، خمسش واجب است یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خامنه ای] کفنی را خریده و چندین سال مانده است، آیا پرداخت خمس آن واجب است یا اینکه فقط پرداخت خمس قیمت خرید آن واجب است؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] شخصی با پول خمس داده شده، مقداری طلا خریده، و سرمایه قرارداده است؛ پس از چند سال در اثر تورم و افزایش قیمت طلا، سرمایه او هم اضافه شده است. خمس مقدار زیادی قیمت طلاها را چگونه باید محاسبه نماید؟
- [آیت الله بهجت] فردی جنسی برای تجارت خریده و قبل از پرداخت پول آن و قبل از رسیدن موعد پرداخت آن، سال خمسی او فرا می رسد. آیا خمس آن اجناس را باید بپردازد، به ویژه اگر افرایش قیمت در آن اجناس پیدا شده است؟
- [آیت الله بهجت] تاجری جنسی را به قیمت ارزان خریداری می کند و تا سال بعد در مغازه می ماند و قیمت آن بالا می رود و خمس آن را نمی دهد. در سال بعد قیمت آن کم می شود، حکم خمس آن چگونه است؟
- [آیت الله خامنه ای] حکم خمس زمینی که 20 سال قبل با قیمت پایین خریداری شده و تاکنون که قیمت آن حدود 2000 برابر شده و خمس آن پرداخت نشده چیست؟
- [آیت الله سبحانی] ماشینی را خریداری نموده ام و پس از چند سال قیمت خودرو پایین آمد خمس آن طبق قیمت زمان خرید می باشد و یا قیمت فعلی آن؟
- [آیت الله بهجت] گاهی خمس جنسی را می دهیم و سال بعد، قیمت همان جنس زیادتر می شود. آیا زیادتی خمس دارد؟
- [آیت الله خوئی] زیدی سر سال حساب میکند مازاد از مخارج را جهت تعیین وجوهات لکن مثلاً مقداری جنس (گندم یا جو یا غیره) سلف خریده که هنوز موعد تحویل جنس نرسیده است بفرمائید آیا پولی را که قبلاً بابت خرید معامله سلفی پرداخته باید از لحاظ خمس حساب کند یا قیمت روز آن جنسی که موعد تحویل آن نرسیده.
- [آیت الله خوئی] آیا در باب خمس جنسی که دو قیمت دارد و انسان از طرف دولت به قیمت ارزان خریده است ولی بازار آزاد به قیمت بیشتر خریداری میکنند آیا به قیمت خرید خمس بدهد یا به قیمتی که بازار پول میدهند در صورتی که نخواهد از خود جنس خمس بدهد؟
- [امام خمینی] اگر سرمایهاش کمتر شده اما مقداری آذوقه که از ربح سال خریده است باقی مانده خمس آنها واجبست یا نه؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر قیمت جنسی که برای تجارت خریده بالا رود و به امید آن که قیمت آن بالاتر رود، تا بعد از تمام شدن سال آن را نفروشد و قیمت آن تنزل پیدا کند، خمس مقداری را که بالا رفته، باید بدهد؛ ولی اگر به اندازهای نگه دارد که تجار معمولاً برای گران شدن جنس آن را نگه میدارند، لازم نیست خُمس مقداری را که قیمت آن بالا رفته و سپس پایین آمده، بدهد.
- اگر غیر از چیزی که برای تجارت خریده، مالی داشته باشد که خُمس آن را داده یا خُمس نداشته باشد، چنانچه قیمت آن بالا رود و آن را بفروشد، مقداری که بر قیمت آن اضافه شده، چنانچه در مخارج سال مصرف نشود خُمس دارد و چنانچه درختی که خریده رشد کند و بزرگ شود و یا گوسفندی که خریده چاق شود، در صورتی که مقصود او از نگهداری آنها این بوده که از ترقّی عین آنها سود ببرد، باید خُمس آنچه را که زیاد شده بدهد.
- هرگاه با پول خُمس داده یا پولی که خُمس ندارد، خانه یا ملکی بخرد، چنانچه قصد او تجارت با آن نباشد بلکه بخواهد خود از آن استفاده نماید، در این صورت ترقّی قیمت آن خُمس ندارد و اگر آن را به ملک دیگری تبدیل کند نیز خُمس ندارد؛ ولی اگر آن را بیشتر از آنچه خریده بفروشد، چنانچه رشد قیمت بر اثر کاهش ارزش پول نباشد بلکه ترقّی به خاطر قیمت بازار باشد و از مخارج سالانه زیاد بیاید، باید خُمس ترقی قیمت آن را بپردازد و همچنین اگر قصد او تجارت با آن باشد و یک سال از ترقّی قیمت آن بگذرد، چنانچه رشد قیمت بر اثر کاهش ارزش پول نباشد و امکان فروش داشته باشد به گونهای که در نظر مردم سود موجود حساب شود، خُمس ترقّی قیمت را باید بپردازد.
- اگر در آب فرو رود و مقداری عنبر بیرون آورد که قیمت آن 18 نخود طلا یا بیشتر باشد، باید خُمس آن را بدهد و چنانچه از روی آب یا از کنار دریا به دست آورد، اگر قیمت آن به مقدار 18 نخود طلا نیز نرسد، بنابر احتیاط واجب باید خمُس آن را بدهد.
- اگر از منفعت کسب برای مصرف سال خود آذوقهای بخرد و در آخر سال مقداری از آن زیاد بیاید، باید خُمس آن را بدهد و چنانچه بخواهد قیمت آن را بدهد، باید قیمت فعلی آن را حساب کند.
- کسی که مقداری از درآمد خود را به تدریج برای ساختن مغازه یا آباد کردن زمین موات یا احداث باغ مصرف نموده و آن زمین یا باغ جزء مؤونه او محسوب نمیشود، باید در آخر سال خُمس آن را بپردازد و اگر اصل زمینِ آباد شده نیز افزایش قیمت پیدا کرده باشد، باید آخر سال خُمس افزایش قیمت را بدهد؛ ولی اگر قصد او از نگهداری زمین ترقی قیمت و سود بردن نباشد، چنانچه یک بار خُمس آن را بدهد، در سالهای بعد تا زمانی که آن را نفروخته دادن خُمس آن واجب نیست.
- اگر کسی که چندین سال خمس نداده است، از منافع کسب چیزی را که به آن احتیاج ندارد بخرد و یک سال از کسب آن درآمد بگذرد، باید خُمس آن چیز را بدهد و اگر اثاث خانه و چیزهای دیگری را که به آنها احتیاج دارد مطابق شأن خود خریده باشد، چنانچه بداند آنها را با درآمدی که سال بر آن نگذشته خریده، لازم نیست خمس آنها را بدهد و اگر نداند با درآمدی که سال بر آن گذشته خریده یا نه، بنابر احتیاط واجب باید با حاکم شرع مصالحه کند.
- اگر درخت بید و چنار و مانند اینها را بکارد، سالی که هنگام فروش آنهاست، اگرچه آنها را نفروشد، باید خُمس آنها را بدهد؛ ولی اگر مثلاً از شاخههای آن که معمولاً هر سال میبُرند استفادهای ببرد و به تنهایی یا با منفعتهای دیگر کسبش از مخارج سال او زیاد بیاید، در آخر هر سال باید خُمس آن را بدهد.
- کسی که از کسب و تجارت فایدهای برده، اگر مال دیگری نیز داشته باشد که خُمس آن واجب نباشد، میتواند مخارج سال خود را فقط از فایده کسب حساب کند.
- جویدن غذا برای بچّه یا پرنده و چشیدن غذا و مانند آنها که معمولاً از حلق پایین نمیرود، اگرچه اتّفاقا پایین رود، روزه را باطل نمیکند؛ ولی اگر انسان از اوّل بداند که از حلق پایین میرود، چنانچه پایین رود، روزهاش باطل می‌شود و باید قضای آن را بگیرد و کفّاره نیز بر او واجب است و اگر پایین نرود نیز روزهاش باطل است، ولی کفّاره ندارد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر قیمت جنسی که برای تجارت خریده بالا رود و به امید آن که قیمت آن بالاتر رود، تا بعد از تمام شدن سال آن را نفروشد و قیمتش پایین آید، خمس مقداری که بالا رفته بر او واجب نیست.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر قیمت جنسی که برای تجارت خریده بالا رود، و آن را نفروشد، و در بین سال قیمت آن پایین آید، خمس مقداری که بالا رفته بر او واجب نیست.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر قیمت جنسی را که برای تجارت خریده در بین سال بالا رود و ان را نفروشد و تا سالش نگذشته قیمتش پایین اید خمس مقداری که بالا رفته بر او واجب نیست
- [امام خمینی] اگر قیمت جنسی که برای تجارت خریده بالا رود و آن را نفروشد و در بین سال قیمتش پایین آید، خمس مقداری که بالا رفته بر او واجب نیست.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر قیمت جنسی را که برای تجارت خریده بالا رود ، و آن را نفروشد و در بین سال قیمتش پائین آید ، خمس مقداری که بالا رفته بر او واجب نیست .
- [آیت الله سبحانی] اگر قیمت جنسی را که برای تجارت خریده بالا رود، و آن را نفروشد و در بین سال قیمتش پائین آید، خمس مقداری که بالا رفته بر او واجب نیست.
- [آیت الله بروجردی] اگر قیمت جنسی که برای تجارت خریده بالا رود و آن را نفروشد و در بین سال قیمتش پایین آید، خمس مقداری که بالا رفته بر او واجب نیست.
- [آیت الله خوئی] اگر قیمت جنسی که برای تجارت خریده بالا رود و آن را نفروشد و در بین سال قیمتش پایین آید، خمس مقداری که بالا رفته بر او واجب نیست.
- [آیت الله سیستانی] اگر قیمت جنسی که برای تجارت خریده بالا رود و آن را نفروشد و در بین همان سال قیمتش پائین آید ، خمس مقداری که بالا رفته بر او واجب نیست .
- [آیت الله بهجت] اگر قیمت جنسی که برای تجارت خریده بالا رود، و آن را نفروشد و در بین سال قیمتش پایین آید، خمس مقداری که بالا رفته بر او واجب نیست.