گوسفند
در قرآن کریم گوسفند با الفاظی مانند غنم آمده است.
اگر گوسفند را برای زکات بدهد، احتیاط آن است که حدّاقل داخل سال دوم شده باشد و اگر بز بدهد، احتیاط آن است که داخل سال سوم شده باشد، هرچند اگر گوسفند هفت ماه و بز یک سالش تمام شده باشد، کافی است.
عنوان مسئله:
اگر گوسفند را برای زکات بدهد، احتیاط آن است که حدّاقل داخل سال دوم شده باشد و اگر بز بدهد، احتیاط آن است که داخل سال سوم شده باشد، هرچند اگر گوسفند هفت ماه و بز یک سالش تمام شده باشد، کافی است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا لازم است کسی که خمس یا زکات را دریافت میکند، خود را مستحقّ آن بداند یا همین که دهنده خمس و زکات او را مستحق بداند، کافی است، ولو این که گیرنده، خودش را مستحق نداند؟
- شخصی که میخواهد برای کفّاره روزه باطل شده، دو ماه پی در پی روزه بگیرد، اگر تعداد روزههای دو ماه، روی هم 58 یا 59 روز شود، کافی است یا حتما باید شصت روز روزه بگیرد؟
- شخصی تعدادی گوسفند دارد که خمس آنها را داده است. سال بعد تعداد گوسفندان همین مقدار است؛ ولی قیمت آنها دو برابر شده است. آیا باید خمس بدهد؟
- ما تعدادی زیادی گوسفند داریم که در بیشتر سال از علف صحرا و بیابان تغذیه میکنند و چند ماهی را هم به آنها علوفه میدهیم، آیا به این گوسفندان زکات یا خمس تعلّق میگیرد؟
- اگر حاجی به جای یک سوم از قربانیِ حج که باید به فقیر صدقه بدهد و نتوانسته این کار را بکند، یک قربانی کامل دیگر به فقیر بدهد، کافی است؟
- گاهی در عمل خونگیری، سوزنِ سرنگ به داخل رگ فرو میرود و به خون آغشته می‌شود؛ ولی به علت این که خون به داخل سرنگ جریان نمییابد یا مقدار آن کافی نیست، لازم می‌شود که از محلّ دیگری مبادرت به خونگیری شود. آیا در این صورت سوزن نجس می‌شود؟
- اگر مردی چند سال قبل بمدت چند ماه نفقه زنش را نپردازد سپس هم نفقه جاری و حال وی را بدهد و هم نفقه معوقه آن چند ماه را هم بصورت یک جا به زن بدهد آیا آن عدم پرداخت چند ماه که بعداً پرداخت شده، الان موجب حق طلاق برای زن می‌باشد؟ آیا این موضوع از مصادیق عسر و حرج است؟
- کسی که تعدادی گوسفند دارد و باید در سر سال خمسی، خمس آنها را بدهد و از این گوسفندها تعدادی برّه هم متولد شده است، چگونه باید خمس را حساب کند؟
- کسی که تعدادی گوسفند مخمّس دارد و تا سال بعد بر تعداد آنها افزوده نمیشود، ولی بعضی از آنها عوض می‌شود، آیا برای گوسفندهای عوض شده، باید خمس بدهد یا خیر؟
- بیماری زن باردار یا شیرده، سه سال پشت سر هم طول کشیده و در این مدت، روزه نگرفته و اکنون شفا یافته است. آیا قضای روزهها بر او واجب است یا دادن کفّاره کافی است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خامنه ای] آیا ملاک عدم وجوب خمس در مؤونه استفاده از آن در طول سال است یا اینکه نیاز به آن در طی سال کافی است، هرچند موردی برای استفاده از آن پیش نیاید؟
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی در 28 ماه رمضان زکات فطره خود را داده به شخصی تا آن شخص بعد از دیدن ماه یعنی قبل از غروب زکات فطره را از طرف آن شخص به فقیر بدهد آیا صحیح است یا نه چون هنوز غروب نشده آیا باید دوباره بدهد یا کافی است؟
- [آیت الله بهجت] سکه های طلایی بیش از حد نصاب موجود می باشد که چندین سال است زکات آن ها داده نشده است. با توجه به تأخیر پرداخت زکات در سال های گذشته، به ازای هر سال باید زکات پرداخت نماید یا این که یک بار پرداختن کافی است؟
- [آیت الله خوئی] چند نفر شخصی را وکیل میکنند برای خریدن گوسفند و ذبح آیا تعیین گوسفند هر کدام، در وقت شراء و ذبح لازم است، یا همین قدر که به عدد آنها گوسفند خرید و ذبح کرد کافی است؟
- [آیت الله بروجردی] سال را برای گوسفند هدی که در منی کشته می‌شود معتبر میدانید، اگر کسی نتواند تشخیص سال گوسفند را بدهد، تکلیف او چیست؟
- [آیت الله مظاهری] آیا با حکم ولی فقیه، اول ماه ثابت می‌شود یا اعلام ایشان نیز کافی است؟
- [آیت الله مظاهری] آیا نیت روزة کل ماه رمضان در اوّل ماه کافی است؟
- [آیت الله بهجت] برای شروع و ادامه آیا خارج شدن خون ملاک است یا وجود خون در داخل کافی است؟
- [آیت الله مظاهری] آیا با حکم ولی فقیه، اول ماه ثابت می‌شود یا اعلام ایشان نیز کافی است؟
- [آیت الله مظاهری] آیا نیت روزة کل ماه رمضان در اوّل ماه کافی است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- هرگاه تمام نصاب از جنس نر باشد، زکات آن را میتواند از جنس ماده بدهد و بر عکس؛ همچنین اگر تمام آن گوسفند باشد، میتواند بز را به عنوان زکات آن بدهد و بر عکس؛ ولی احتیاط واجب آن است که اگر مثلاً گوسفندان خوبی دارد که باید زکات آنها را بدهد و میخواهد زکات آنهارا از جنس بز بپردازد، بزی که به عنوان زکات میدهد، بز خوبی باشد و بز کمتر از آن را ندهد. این مسأله در اصناف مختلف شتر و گاو نیز جاری است.
- گوسفند پنج نصاب دارد: اوّل: (چهل رأس) و زکات آن یک گوسفند است و تا گوسفند به چهل رأس نرسد زکات ندارد. دوم: (صد و بیست و یک رأس) و زکات آن دو گوسفند است. سوم: (دویست و یک رأس) و زکات آن سه گوسفند است. چهارم: (سیصد و یک رأس) و زکات آن چهار گوسفند است. پنجم: (چهار صد رأس یا بیشتر)، که باید آنها را (صد تا صد تا) حساب کند و برای هر صد رأس آنها یک گوسفند بدهد و لازم نیست زکات را از خود گوسفندها بدهد، بلکه اگر گوسفند دیگری بدهد، یا مطابق قیمت گوسفند، پول بدهد کافی است و احتیاط واجب آن است که غیر از پول چیز دیگری به قصد قیمت داده نشود.
- در واجب شدن زکات در گاو، گوسفند، شتر، طلا و نقره، سال معتبر است؛ بدین ترتیب که اگر انسان یازده ماه مالک گاو، گوسفند، شتر، طلا و نقره باشد، در اوّل ماه دوازدهم دیگر نمیتواند در آن به گونهای تصرّف کند که مال را از بین ببرد و اگر تصرّف کند، ضامن است و چنانچه تا پایان ماه دوازدهم بقیه شرایط موجود باشد، پرداخت زکات واجب می‌شود.
- شتر دوازده نصاب دارد: اوّل: (پنج شتر) و زکات آن یک گوسفند است و تا شترها به این تعداد نرسند زکات ندارند. دوم: (ده شتر) و زکات آن دو گوسفند است. سوم: (پانزده شتر) و زکات آن سه گوسفند است. چهارم: (بیست شتر) و زکات آن چهار گوسفند است. پنجم: (بیست و پنج شتر) و زکات آن پنج گوسفند است. ششم: (بیست و شش شتر) و زکات آن یک شتر است که داخل سال دوم شده باشد. هفتم: (سی و شش شتر) و زکات آن یک شتر است که داخل سال سوم شده باشد. هشتم: (چهل و شش شتر) و زکات آن یک شتر است که داخل سال چهارم شده باشد. نهم:(شصت و یک شتر) و زکات آن یک شتر است که داخل سال پنجم شده باشد. دهم:(هفتاد و شش شتر) و زکات آن دو شتر است که داخل سال سوم شده باشند. یازدهم:(نود و یک شتر) و زکات آن دو شتر است که داخل سال چهارم شده باشند. دوازدهم: (صد و بیست و یک شتر و بالاتر از آن است) که باید یا چهل تا چهل تا حساب کند و برای هر چهل تا یک شتر بدهد که داخل سال سوم شده باشد؛ یا پنجاه تا پنجاه تا حساب کند و برای هر پنجاه تا یک شتر بدهد که داخل سال چهارم شده باشد و یا با چهل و پنجاه حساب کند؛ ولی در هر صورت باید به گونهای حساب کند که چیزی باقی نماند، یا اگر چیزی باقی میماند، از نُه تا بیشتر نباشد؛ مثلاً اگر دویست و هفتاد و دو شتر داشته باشد، باید برای صد و پنجاه عدد از آن (سه تا پنجاه تا) سه عدد شتر که وارد سال چهارم شده و برای صد و بیست عدد از آن (سه تا چهل تا) سه عدد شتر که وارد سال سوم شده بدهد و دو عدد باقی مانده مشمول زکات نمیباشد و نمیتواند در این فرض برای دویست و چهل تای آن (شش تا چهل تا) و یا برای دویست و پنجاه تای آن (پنج تا پنجاه تا) زکات پرداخت کند و بقیّه آن را در پرداخت زکات محاسبه نکند و در تمام موارد شتر یا شترانی که باید برای زکات پرداخت کند باید مادّه باشند.
- حیوانی که برای عقیقه انتخاب می‌شود، باید شتر یا گاو یا گوسفند باشد و بهتر است شرایط قربانی در آن رعایت شود، یعنی حیوان سالم و بدون عیب باشد و (شتر) حدّاقل پنج ساله و (گاو) دو ساله و (بز) بنابر احتیاط دو ساله و (میش) یک ساله باشد، ولی رعایت این شرایط لازم نیست، بلکه چنانچه حیوان چاق و پرگوشت باشد، کفایت میکند.
- اگر زکات فطره را به یکی از هشت مصرفی که سابقا برای زکات مال گفته شد برسانند کافی است، ولی احتیاط مستحب آن است که زکات فطره را فقط به فقرای شیعه بدهند.
- کسی که باید زکات گاو و گوسفند و شتر را بدهد، اگر زکات آنها را از مال دیگرش بدهد، تا وقتی شماره آنها از نصاب کم نشده، همه ساله باید زکات را بدهد و اگر از خود آنها بدهد و از نصاب اوّل کمتر شوند، زکات بر او واجب نیست؛ مثلاً کسی که چهل گوسفند دارد، اگر از مال دیگرش زکات آنها را بدهد، تا وقتی که گوسفندهای او از چهل کم نشده، همه ساله باید یک گوسفند بدهد و اگر از خود آنها بدهد، تا وقتی دوباره به چهل نرسیده، زکات بر او واجب نیست.
- پس از رسیدن وقت وجوب پرداخت زکات، انسان باید زکات را به فقیر بدهد و یا آن را از مال خود جدا کند و بعد از جدا کردن زکات، لازم نیست فورا آن را به مستحق بدهد؛ ولی اگر به کسی که می‌شود زکات داد، دسترسی داشته باشد، احتیاط واجب آن است که پرداختن زکات را تأخیر نیندازد، اما بعد از جدا کردن اگر منتظر فقیر معیّنی باشد یا بخواهد به فقیری بدهد که از جهتی برتری دارد، میتواند زکات را به انتظار او هرچند تا چند ماه نگهدارد.
- زکات مستحب یا صدقات مستحب دیگر را میتوان به سیّد داد، هرچند خلاف احتیاط است؛ ولی بنابر احتیاط واجب غیر سیّد نمیتواند کفّاره و صدقه واجب خود را به سیّد بدهد.
- اگر پیش از تمام شدن ماه یازدهم، گاو و گوسفند و شتری را که دارد با چیز دیگری عوض کند یا نصابی را که دارد با مقدار نصاب از همان جنس عوض نماید، مثلاً چهل گوسفند بدهد و چهل گوسفند دیگر بگیرد، زکات بر او واجب نیست.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] گوسفندی را که برای زکات میدهد اگر داخل سال دوم شده باشد کافی است، ولی اظهر این است که اگر هفت ماه گوسفند هم تمام شده باشد کافی است، و اگر بُز را بهعنوان زکات بدهد، باید داخل سال سوم شده باشد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر گوسفند برای زکات بدهد، بنا بر احتیاط باید اقلاً داخل سال دوم شده باشد و اگر بز بدهد احتیاطاً باید داخل سال سوم شده باشد.
- [آیت الله سیستانی] اگر برای زکات ، گوسفند بدهد بنابر احتیاط واجب باید اقلاً داخل سال دوم شده باشد ، و اگر بز بدهد احتیاطاً باید داخل سال سوم شده باشد .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر گوسفند برای زکات بدهد، بنابر احتیاط واجب باید اقلا داخل سال دوم شده باشد. و اگر بز بدهد احتیاطاً باید داخل سال سوم شده باشد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر گوسفند برای زکات بدهد، بنابر احتیاط واجب باید اقلاً داخل سال دوم شده باشد، و اگر بز بدهد، احتیاطاً باید داخل سال سوم شده باشد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر برای زکات گوسفند بدهد، بنابر احتیاط واجب باید داخل سال دوّم شده باشد و اگر بُز بدهد احتیاطاً باید داخل سال سوّم شده باشد.
- [آیت الله بروجردی] اگر گوسفند برای زکات بدهد، بنا بر احتیاط واجب باید اقلاً داخل سال دوم شده باشد و اگر بُز بدهد، احتیاطاً باید داخل سال سوم شده باشد.
- [آیت الله خوئی] اگر برای زکات گوسفند بدهند، بنابر احتیاط واجب باید اقلًا داخل سال دوم شده باشد و اگر بز بدهد، احتیاطاً باید داخل سال سوم شده باشد.
- [امام خمینی] اگر گوسفند برای زکات بدهد، باید اقلاً داخل سال دوم شده باشد، و اگر بز بدهد باید داخل سال سوم شده باشد.
- [آیت الله مظاهری] اگر گوسفند برای زکات بدهد، باید اقلاً داخل سال دوّم شده باشد و اگر بز بدهد باید داخل سال سوّم شده باشد.