مساقات
واگذاری نخلهایادرختان انگوربه دیگری به منظوراصلاح،آبیاری وآبادسازی. [۱]
معامله مساقات در بوته خربزه و خیار و مانند اینها صحیح نیست.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اصل در اعمال خیار فوریّت است یا تراخی؟ اگر بر مشتری شرط شود که رأس موعد معیّنی باقی‌مانده ثمن را بدهد و در غیر این صورت بایع حق فسخ معامله را داشته باشد و لکن مشتری از شرط تخلف کرده و باقی‌مانده ثمن را ندهد و بایع نیز سکوت نماید، آیا خیار فسخ بایع بعد از گذشت زمان نسبتاً طولانی کما کان باقی است؟
- اگر داخل خربزه یا هندوانه یا موارد مانند آن، نجس شود، چگونه تطهیر میشود؟
- آیا با اعمال خیار تخلف از شرط از طرف خریدار و سپس فسخ یک معامله به علت قانونی، خساراتی که فروشنده در ازای دریافت ثمن به خریدار وارد کرده است قابل مطالبه است؟
- آیا با اعمال خیار تخلف از شرط از طرف خریدار و سپس فسخ یک معامله به علت قانونی، خساراتی که فروشنده در ازای دریافت ثمن به خریدار وارد کرده است قابل مطالبه است؟
- آیا با اعمال خیار، تخلف از شرط از طرف خریدار و سپس فسخ یک معامله به علت قانونی، خساراتی که فروشنده در ازای دریافت ثمن به خریدار وارد کرده است قابل مطالبه است؟
- آیا با اعمال خیار تخلف از شرط از طرف خریدار و سپس فسخ یک معامله به علت قانونی، خساراتی که فروشنده در ازای دریافت ثمن به خریدار وارد کرده است قابل مطالبه است؟
- اگر متصدی مشاور املاک به همراهی چند نفر برای خارج کردن زمین مزروعی کشاورز بی سوادی، نقشه ای طراحی نموده و با عملیاتی که انجام داده اند، او را فریب داده و زمینش را ارزانتر از قیمت واقعی تصاحب و مبایعه نامه امضاء نموده باشند، صرفنظر از اینکه اثبات فریب خوردن بر عهده کشاورز بی سواد می باشد، با توجه به اینکه خیار تدلیس اسقاط نشده است، آیا کشاورز مزبور از باب تدلیس می تواند فسخ معامله را خواستار شود؟
- آیا فروش عین مال توسط مشروط علیه (مشتری) مانع فسخ و استرداد عین توسط بایع (مشروط له) در صورت وجود خیار و بقای عین می‌گردد؟
- بایع بعد از انجام معامله مفلس شده و دارائی او متعلق حق طلبکاران قرار گرفته است. هر گاه در معامله مغبون واقع شده باشد آیا می‌تواند با وجود عجز از رد ثمن معامله را فسخ و مبیع را مسترد کند؟
- بنده چند ماه پیش یک ماشین سواری از شرکت ایران خودرو به قیمت 15 میلیون تومان خریدم و 10میلیون تومان پرداختم تا چند ماه دیگر تحویل دهد الان که موقع تحویل خودرو شده با توجه به اینکه قیمت خودرو را در هنگام فروش قطعی با بنده تمام کردند از لحاظ شرعی اجازه افزایش 44 درصدی خودرو را دارند؟ ایا خرید اینجانب از لحاظ غش در معامله توسط ایشان صحیح است یا معامله را باطل کنم؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] آیا قرار دادن خیار (خیار شرط) به صورت مادام العمر و ابدی در معامله، صحیح است؟
- [آیت الله سبحانی] آیا قرار دادن خیار بدون ذکر مدت در معامله، صحیح است؟
- [آیت الله بهجت] اگر طرفین معامله توافق کردند که در معامله شرط خیار قرار دهند، ولی هنگام عقد شرط خیار را فراموش کردند، آیا باز، خیار ثابت است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخصی به دیگری وکالت داده که منزلش را بفروشد. وکیل خانه را فروخته، و بدون اطّلاع مالک برای مشتری خیار فسخ قرار داده، و آن خیار موجب ضرر و زیان بایع گردیده است؟ آیا چنین معامله ای صحیح است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] معامله مساقات در چه مواردی اجرا می شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در مورد درختانی که احتیاج به آبیاری ندارند و از آب باران یا رطوبت زمین استفاده میکنند، آیا معامله مساقات صحیح است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر زمین را به دیگری واگذار کنند که در آن درخت بکارد و آنچه عمل میآید مال هردو باشد، آیا این معامله صحیح است؟ و آیا این معامله را می توان مساقات نامید ؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] گفته می شود معامله ای به نام مساقات داریم، بفرمایید که این چه نوع معامله ای است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر معلوم شود که معامله مساقات باطل بوده میوه های باغ متعلق به کیست؟
- [آیت الله سبحانی] اگر در ضمن قرارداد معامله شرط شود که هر یک از طرفین معامله در صورت فسخ، مبلغ ده میلیون تومان به دیگری پرداخت کند، آیا این شرط جایز است و آیا چنین شرطی (شرط خیار) است یا (خیار شرط)؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- در معامله مساقات لازم نیست صیغه بخوانند، بلکه اگر صاحب درخت به قصد مساقات آن را واگذار کند و کسی هم که کار میکند به همین قصد تحویل بگیرد، معامله صحیح است.
- مساقات عقد لازم است؛ بنابراین طرفین عقد مساقات با رضایت یکدیگر میتوانند معامله را به هم بزنند و نیز اگر در ضمن خواندن صیغه مساقات شرط کنند که هر دو یا یکی از آنان حقّ به هم زدن معامله را داشته باشند، مطابق قراری که گذاشتهاند، به هم زدن معامله اشکال ندارد، بلکه اگر در ضمن عقد مساقات شرطی کنند و عملی نشود، کسی که به نفع او شرط شده می‌تواند معامله را به هم بزند.
- درختی که از آب باران یا رطوبت زمین استفاده میکند و به آبیاری احتیاج ندارد، اگر به کارهای دیگر مانند بیل زدن و کود دادن محتاج باشد، معامله مساقات در آن صحیح است، ولی چنانچه آن کارها در زیاد شدن یا خوب شدن میوه اثری نداشته باشد، معامله مساقات اشکال دارد.
- فروختن خیار و بادمجان و مانند آنها که بوته آنها سالی چند مرتبه چیده میشود، در صورتی که ظاهر و نمایان شده باشند و معیّن کنند که مشتری در سال چند دفعه آن را بچیند، اشکال ندارد.
- اگر زمین، پارچه و مانند آن رطوبت داشته باشد، هر قسمتی که نجاست به آن برسد نجس میشود و جاهای دیگر آن پاک است؛ و همچنین است خیار و خربزه و مانند آن.
- اگر مالک بمیرد، معامله مساقات به هم نمیخورد و ورثه او به جای او هستند.
- معامله مساقات در مورد درختهایی مثل بید و چنار که میوه نمیدهند صحیح نیست، ولی در مثل درخت (حَنا) که از برگ آن استفاده میکنند یا درختی که از گُل آن استفاده میکنند، اشکال ندارد.
- حقّ به هم زدن معامله را در اصطلاح (خیار) میگویند و خریدار و فروشنده در یازده صورت میتوانند معامله را به هم بزنند: اوّل:آن که فروشنده یا خریدار از مجلس معامله متفرّق نشده باشند و این حق را (خیار مجلس) میگویند. دوم:آن که فروشنده یا خریدار مغبون شده باشد که به آن (خیار غَبْن) میگویند. سوم:در معامله توافق کنند که تا مدّت معیّنی هر دو یا یکی از آنان و یا شخص دیگری بتوانند معامله را به هم بزند که به آن (خیار شرط) میگویند. چهارم: فروشنده یا خریدار، مال خود را بهتر از آنچه که هست نشان دهد و کاری کند که قیمت مال در نظر مردم زیاد شود که به آن (خیار تدلیس) میگویند. پنجم:در ضمن معامله انجام یا ترک کاری و یا ویژگی خاصی شرط شده باشد، ولی فروشنده یا خریدار به آن شرط عمل نکند که در این صورت دیگری می‌تواند معامله را به هم بزند و به این حق (خیار تخلّف شرط) میگویند. ششم:در جنس یا عوض آن عیبی باشد که در این صورت طرف مقابل (خیار عیب) دارد. هفتم: معلوم شود بخشی از کالای فروخته شده، متعلّق به دیگری است که اگر صاحب آن به معامله راضی نشود، خریدار می‌تواند معامله را به هم بزند یا پول آن مقدار را از فروشنده بگیرد و نیز اگر معلوم شود مقداری از چیزی که خریدار به عنوان بهای کالا پرداخته، از آنِ شخص دیگری است و صاحب آن راضی نشود، فروشنده می‌تواند معامله را به هم بزند یا عوض آن مقدار را از خریدار بگیرد، در این صورت اگر مال شخص دیگر با مال فروشنده یا خریدار ممزوج باشد، (خیار شرکت) وگرنه (خیار تَبَعُّض صَفْقه) وجود دارد. هشتم:فروشنده خصوصیّات جنس معیّنی را که مشتری ندیده به او بگوید، بعد معلوم شود به گونهای که گفته نبوده است که در این صورت مشتری می‌تواند معامله را به هم بزند و نیز اگر مشتری خصوصیّات عوض معیّنی را که میدهد بگوید و بعد معلوم شود به گونهای که گفته نبوده است، فروشنده می‌تواند معامله را به هم بزند و به این خیار (خیار رؤیت) میگویند. نهم: مشتری پول کالایی را که نقدا خریده تا سه روز ندهد و فروشنده هم کالا را تحویل ندهد که اگر مشتری شرط نکرده باشد که دادن پول را تأخیر بیندازد و شرط تأخیر در تحویل کالا هم نشده باشد، فروشنده می‌تواند معامله را به هم بزند؛ ولی اگر جنسی که خریده مثل بعضی از میوهها باشد که اگر یک روز بماند ضایع میشود، چنانچه تا شب پول آن را ندهد و شرط نکرده باشد که دادن پول را تأخیر بیندازد و شرط تأخیر در تحویل جنس هم نشده باشد، فروشنده می‌تواند معامله را به هم بزند و این خیار را (خیار تأخیر) مینامند. دهم:در صورتی که حیوانی را خریده باشد، خریدار تا سه روز می‌تواند معامله را به هم بزند که به این حق (خیار حیوان) میگویند. یازدهم: فروشنده نتواند کالایی را که فروخته تحویل دهد، مثلاً اسبی که فروخته فرار کند که در این صورت مشتری می‌تواند معامله را به هم بزند و این خیار را (خیار تعذّر تسلیم) مینامند و برخی احکام اینها در مسائل آینده گفته خواهد شد.
- مدّت مساقات باید معلوم باشد و اگر اوّلِ آن را معیّن کنند و آخرِ آن را هنگامی قرار دهند که میوه آن سال به دست میآید، صحیح است.
- باید قرارداد معامله مساقات را پیش از ظاهر شدن میوه منعقد نمایند؛ بنابر این اگر بعد از ظاهر شدن میوه و پیش از رسیدن آن قرارداد منعقد کنند، صحّت معامله خالی از اشکال نیست، هرچند برای زیاد شدن میوه یا برای سلامت آن کاری مانند آبیاری و سمپاشی انجام دهد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] معامله مساقات در بوته خربزه و خیار و مانند اینها بنا بر احتیاط صحیح نیست.
- [آیت الله نوری همدانی] معاملة مساقات در بوتة خربزه و خیار و مانند اینها بنابر اقوی صحیح است .
- [امام خمینی] معامله مساقات در بوته خربزه و خیار و مانند اینها صحیح نیست.
- [آیت الله سیستانی] معامله مساقات در بوته خربزه و خیار و مانند اینها بنابر اظهر صحیح است .
- [آیت الله شبیری زنجانی] معامله مساقات در بوته خربزه و خیار و مانند اینها بنا بر احتیاط صحیح نیست.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] معامله مساقات در بوته خربزه و هندوانه و خیار و مانند اینها اشکال دارد.
- [آیت الله علوی گرگانی] معامله مساقات در بوته خربزه وخیار ومانند اینها صحیح نیست.
- [آیت الله وحید خراسانی] صحت معامله مساقات در میوه هایی که ریشه ثابت ندارند مانند بوته خربزه و خیار محل اشکال است
- [آیت الله مظاهری] معامله مساقات در بوته خربزه و خیار و مانند اینها بلکه در هر حاصلی نظیر گندم و جو نیز صحیح است.
- [آیت الله سبحانی] در مورد بوته خربزه و خیار و مانند آن اگر قرارداد روشنی بگذارند و تعداد چیدن و سهم هر کدام را مشخص کنند صحیح است. هر چند مساقات نامیده نمی شود.