حواله
إرجاع طلبكار به شخصی ديگر برای دريافت طلبش
در حواله صیغه خاصّی وجود ندارد و همین که بدهکار و طلبکار و شخص سوم از حواله آگاه شوند و بپذیرند، حواله صحیح است.
عنوان مسئله:
در حواله صیغه خاصّی وجود ندارد و همین که بدهکار و طلبکار و شخص سوم از حواله آگاه شوند و بپذیرند، حواله صحیح است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر شخصی بدهکار (مدیون) باشد و شخص طلبکار (داین) با میل خود دین خود را با دستنوشتهای همراه با گذاشتن دست روی قرآن کریم و سوگند به قرآن، به بدهکار (مدیون) ببخشد، این عمل چه حکمی دارد؟ اگر طلبکار (داین) بعداً اصل دستنوشته را بردارد و دسترسی به آن ممکن نباشد، اثبات این ادعا در دادگاه چگونه است؟ آیا دادگاه باید با اتیان سوگند موضوع بخشیدن دین را مشخص نماید؟
- آیا تمدید ازدواج موقت که در حضور پدر دختر انجام شده است، بدون حضور مجدد پدر دختر صحیح است؟ برای تمدید ازدواج موقت حضور و رضایت مجدد پدر دختر الزامی است؟
- آیا تمدید ازدواج موقت که در حضور پدر دختر انجام شده است، بدون حضور مجدد پدر دختر صحیح است؟ برای تمدید ازدواج موقت حضور و رضایت مجدد پدر دختر الزامی است؟
- آیا تمدید ازدواج موقت که در حضور پدر دختر انجام شده است، بدون حضور مجدد پدر دختر صحیح است؟ برای تمدید ازدواج موقت حضور و رضایت مجدد پدر دختر الزامی است؟
- آیا تمدید ازدواج موقت که در حضور پدر دختر انجام شده است، بدون حضور مجدد پدر دختر صحیح است؟ برای تمدید ازدواج موقت حضور و رضایت مجدد پدر دختر الزامی است؟
- شخص بدهکاری که وقت پرداخت بدهی او رسیده و طلبکار هم طلب خود را از او میخواهد، آیا حق دارد به حج برود؟ در صورت رفتن، حجّش صحیح است یا باطل؟
- خانمی بعد از اتمام عادت ماهانهاش غسل می کند، ولی بعد از چند روز لکه می بیند، ولی دوباره غسل نمی کند. آیا خواندن صیغه موقت در این شرایط صحیح است؟
- اینجانب به مدت 2 سال ازدواج موقت داشتهام. از این که باید مدت خاصی را عده نگه دارم آگاه بودم. اما به فشار و در شرایطی برای حفظ آبروی مسلمانی ام برای اینکه آقا پسر متوجه نشود که من در عده کسی هستم، یک روز به ظاهر محرم ایشان شدم، به طوری که ایشان حتی گوشهای از بدن من را ندیدند و با هم هیچ ارتباطی نداشتیم. چون من آگاه بودم ما محرم نیستیم و فقط صوری به آن آقا بله گفتم. تا این که یک روز بگذرد و او متوجه نشود من در عده کسی هستم. من واقعاً محرم آن آقا پسر نشدم، چون می دانستم اشتباه است و فقط صوری این اتفاق افتاد. حال آیا من میتوانم با ایشان ازدواج کنم؟
- فردی بدهکار است و برای پرداخت بدهی هم مهلتی معیّن نشده است و طلبکار گفته است که هر وقت خواستی بدهی خود را بپرداز. این شخص با این که توانایی پرداخت بدهی خود را داشته، پس از چند سال اقدام به پرداخت آن کرده است. آیا این پرداخت از مخارج سالی که بدهی خود را در آن داده محسوب میشود؟ و آیا مشمول خمس میگردد یا نه؟
- مرد متأهلی با زنی متأهل رابطة نامشروع داشته ولی عمل دخول اتفاق نیفتاده است. چنانچه در آینده به هر دلیلی زن بیوه شد و همان مرد قصد ازدواج دایم یا موقت با آن زن کند، آیا این امر جایز است یا اینکه آن زن تا آخر عمر بر مرد حرام است و ازدواج صحیح نیست؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] اگر زن و مردی بخواهند ازدواج موقّت کنند، آیا لازم است به محضر بروند تا در آنجا صیغه خوانده شود یا اینکه خود آنان میتوانند شرایط همدیگر را بپذیرند و صیغه را بخوانند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا برای صحیح بودن حواله حتما باید فرد، بدهکار باشد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا برای عاریه باید صیغه ی خاصی خوانده شود؟
- [سایر] صیغه نذر چیست و آیا جمله خاصی دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] شخصی زمینی را به مبلغ معیّنی خریده است و به مقدار قیمت مبیع از فرد سومی طلب دارد، لذا فروشنده را به بدهکار حواله کرد تا پول زمین را از او بگیرد، ولی آن شخص ثالث که بدهکار و محال علیه است بدون اطلاع خریدار با پرداخت پول زمین به فروشنده آن را برای خودش خرید، آیا معامله اوّل که فروشنده با حواله پول آن به شخص ثالث موافقت کرده بود. صحیح است یا معامله دوم؟
- [سایر] آیا جاری نمودن صیغه نکاح موقت بر زن یا مردی که از ماهیت و احکام متعه آگاه نیست،جایز است و آیا در صحت عقد اشکال وارد می کند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا برای ضامن شدن نیاز به اجرای صیغه خاصی می باشد؟
- [آیت الله مظاهری] برای نیابت حج یا عمره مفرده عقد یا صیغه خاصی باید جاری شود یا توافق ظاهری طرفین کافی است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا برای حواله دادن در بدهی باید طرفین خصوصیات خاصی را داشته باشند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر پدر و جدّ پدری، نسبت به ازدواج دختر با شخص خاصّی مخالفت کنند و دختر تمایل به ازدواج با او داشته باشد، آیا اذن لازم است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- کسی که به او حواله شده است، میتواند با موافقت طلبکار، او را به شخص ثالثی حواله دهد، خواه شخص ثالث بدهکار باشد یا نه، شخص ثالث نیز با موافقت طلبکار میتواند او را به دیگری حواله دهد.
- در رهن لازم نیست صیغه خاصی بخوانند و همین قدر که بدهکار مال خود را به قصد گرو، به طلبکار بدهد و طلبکار هم به همین قصد بگیرد، رهن صحیح است.
- حواله عقدی است که به موجب آن، طلب طلبکار از ذمّه بدهکار به ذمّه شخص ثالث منتقل میشود. اگر انسان طلبکار خود را حواله بدهد که طلب خود را از شخص دیگری بگیرد و طلبکار قبول نماید، بعد از آن که حواله درست شد، کسی که به او حواله شده بدهکار میشود و دیگر طلبکار نمیتواند طلبی را که دارد از بدهکار اوّلی مطالبه نماید.
- اگر بدهی واقعاً معیّن باشد، ولی بدهکار و طلبکار در هنگام حواله دادن، مقدار یا جنس آن را ندانند، حواله صحیح است؛ مثلاً ا گر طلب کسی را در دفتر نوشته باشد و پیش از دیدن دفتر حواله بدهد و بعد دفتر را ببیند و به طلبکار مقدار طلبش را بگوید، حواله صحیح میباشد.
- برای صحّت حواله لازم نیست آنچه حواله داده میشود (عین) باشد، بلکه اگر منفعت یا کاری که مباشرت شخص بدهکار در آن شرط نیست مانند خواندن نماز یا روزه و یا دوختن لباس حواله داده شود نیز صحیح است.
- اگر به کسی حواله بدهند که به حواله دهنده بدهکار است، احتیاط واجب آن است که قبول کند؛ ولی حواله دادن به کسی که بدهکار نیست، در صورتی صحیح است که او قبول کند و نیز اگر انسان بخواهد به کسی که جنسی بدهکار است، جنس دیگری حواله دهد، مثلاً به کسی که جو بدهکار است گندم حواله دهد، تا او قبول نکند حواله صحیح نیست.
- اگر بدهکار و طلبکار و کسی که به او حواله شده یا یکی از آنان برای خود حقّ به هم زدن حواله را قرار دهند، مطابق قراری که گذاشتهاند میتوانند حواله را به هم بزنند.
- اگر به کسی حواله بدهد که بدهکار نیست، چنانچه او حواله را قبول کند، پیش از پرداختن حواله نمیتواند مقدار حواله شده را از حواله دهنده بگیرد و اگر طلبکار طلب خود را به مقدار کمتری صلح کند، کسی که حواله را قبول کرده، همان مقدار را میتواند از حواله دهنده مطالبه نماید.
- بدهکار و طلبکار و شخص ثالثی که به او حواله شده، باید مکلّف و عاقل باشند و کسی آنها را مجبور نکرده باشد و نیز باید سفیه نباشند، یعنی مال خود را در کارهای بیهوده مصرف نکنند و نیز اگر حاکم شرع کسی را به واسطه ورشکستگی از تصرّف در اموال خود منع کرده باشد، نمیتوان او را حواله داد تا طلب خود را از دیگری بگیرد و خود او هم نمیتواند به کسی حواله بدهد؛ ولی اگر به کسی حواله بدهد که به او بدهکار نیست، اشکال ندارد.
- هنگامی که انسان حواله میدهد، باید بدهکار باشد؛ پس اگر بخواهد از کسی قرض کند، تا وقتی از او قرض نکرده نمیتواند او را به کسی حواله دهد که آنچه را بعداً قرض میدهد، از آن شخص بگیرد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه سر کسی حواله بدهند که بدهکار است لازم است قبول کند، ولی اگر سر کسی حواله دهند که بدهکار نمی باشد لازم نیست قبول کند و در صورتی حواله صحیح است که او قبول کند، همچنین اگر انسان بخواهد به کسی که طلبکار است جنس دیگری را حواله دهد مثلاً یکصد کیلوگندم طلبکار است به او حواله دهد یکصد کیلو جو در عوض آن بگیرد، در صورتی صحیح است که طلبکار این حواله را قبول کند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] در رهن لازم نیست صیغه بخوانند و همین قدر که بدهکار مالی را به قصد گرو به طلبکار بدهد و طلبکار به همین قصد بگیرد رهن صحیح است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] در حواله بدهکار و طلبکار باید ممیّز و عاقل و قاصد حواله باشند و حواله ممیّز نابالغ باید با اذن یا اجازه ولیّ او صورت گیرد و نیز نباید کسی بدهکار و طلبکار را مجبور کرده باشد و اگر یکی از آنها را مجبور کرده باشند حواله صحیح نیست، مگر آن که بعد از برطرف شدن اجبار حواله را اجازه کند، همچنین باید سفیه نباشند و حواله سفیه بدون اذن یا اجازه ولیّ باطل است و نیز باید مفلّس نباشند، مگر حواله بر شخصی باشد که به حوالهدهنده بدهکار نباشد که در این صورت حوالهدهنده میتواند مفلّس باشد و نیز در صحّت حواله شرط است که طلبکار شرعاً بتواند برای دریافت دین خود به بدهکار مراجعه کند، پس اگر بدهکار بیش از چیزهایی که در دین استثناء شده همچون منزل مسکونی نداشته باشد، چون طلبکار نمیتواند دین خود را از بدهکار مطالبه کند، حواله دادن بدهکار صحیح نیست.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر انسان طلبکار خود را حواله دهد که طلبش را از دیگری بگیرد و طلبکار و آن دیگری قبول نمایند، کسی که به او حواله شده بدهکار می شود، و دیگر طلبکار نمی تواند از بدهکار اولی مطالبه نماید.
- [آیت الله سبحانی] اگر بدهی واقعاً معین باشد ولی بدهکار و طلبکار در موقع حواله دادن، مقدار آن یا جنس آن را ندانند حواله صحیح است مثلاً اگر طلب کسی را در دفتر نوشته باشد و پیش از دیدن دفتر حواله بدهد و بعد دفتر را ببیند و به طلبکار مقدار طلبش را بگوید، حواله صحیح می باشد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر بدهی واقعاً معین باشد ولی بدهکار و طلبکار در موقع حواله دادن، مقدار آن یا جنس آن را ندانند حواله صحیح است مثلاً اگر طلب کسی را در دفتر نوشته باشد و پیش از دیدن دفتر حواله بدهد و بعد دفتر را ببیند و به طلبکار مقدار طلبش را بگوید حواله صحیح می باشد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر بدهی واقعا معین باشد ولی بدهکار و طلبکار در موقع حواله دادن مقدار یا جنس ان را ندانند حواله صحیح است مثلا اگر طلب کسی را در دفتر نوشته باشد و پیش از دیدن دفتر حواله بدهد و بعد دفتر را ببیند و به طلبکار مقدار طلبش را بگوید حواله صحیح است
- [آیت الله خوئی] اگر بدهی واقعاً معین باشد ولی بدهکار و طلبکار در موقع حواله دادن، مقدار آن یا جنس آن را ندانند حواله صحیح است، مثلًا اگر طلب کسی را در دفتر نوشته باشد و پیش از دیدن دفتر حواله بدهد و بعد دفتر را ببیند و به طلبکار مقدار طلبش را بگوید، حواله صحیح میباشد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر بدهی واقعا معین باشد، ولی طلبکار و بدهکار در موقع حواله دادن مقدار یا جنس آن را نداند حواله صحیح است، مثلاً اگر طلب کسی را در دفتر نوشته باشد و پیش از دیدن دفتر حواله بدهد بعد دفتر را ببیند و به طلبکار مقدار طلبش را بگوید حواله صحیح است، به شرط این که حدود بدهی معلوم باشد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر بدهی واقعاً معیّن باشد ولی بدهکار و طلبکار در موقع حواله دادن، مقدار آن یا جنس آن را ندانند حواله صحیح است; مثلا اگر طلب کسی را در دفتر نوشته باشد و پیش از دیدن دفتر، حواله بدهد و بعد دفتر را ببیند و به طلبکار مقدار طلبش را بگوید، حواله صحیح می باشد.