دارایی
مال همان سرمایه و ثروت انسان است که در آموزه‌های دینی از احکام ویژه‌ای برخوردار است.
اگر فرزندِ صغیری، خود اموال و دارایی داشته باشد، ولیّ او می‌تواند از اموال خود او مخارجش را تأمین نماید.
عنوان مسئله:
اگر فرزندِ صغیری، خود اموال و دارایی داشته باشد، ولیّ او می‌تواند از اموال خود او مخارجش را تأمین نماید.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- بایع بعد از انجام معامله مفلس شده و دارائی او متعلق حق طلبکاران قرار گرفته است. هر گاه در معامله مغبون واقع شده باشد آیا می‌تواند با وجود عجز از رد ثمن معامله را فسخ و مبیع را مسترد کند؟
- اگر متولی وقف خاص به واسطه کبر سن یا بیماری و امثال آن قادر به اداره اموال موقوفه نباشد و شخصی را هم برای انجام این کار به عنوان وکیل تعیین نکرده باشد، آیا یکی از اشخاص ذینفع می‌تواند همانند بحث ولایت قهری از حاکم تقاضا نماید جهت صلاح اموال موقوفه شخص دیگری را به عنوان امین به متولی ضمیمه کند؟
- آیا داشتن مغازه و خانهای برای سکونت بدون امکان استیفا و بهرهبرداری از آنها به علت کهولت سن و بیماری (سکته قلبی و مغزی) و کم ارزش بودن اجاره مغازهها، دلیلی بر تمکن صاحب آن بوده و موجب سقوط تعهد فرزند برای تأمین معیشت پدر و مادر صاحب مغازه و خانه میشود؟
- آیا محدودیتی در مقدار تعیین ارث برای افراد وجود دارد و آیا یک شخص فقط می‌تواند تا یک سوم اموال خود را بین ورثه تقسیم کند و یا بر اساس علاقه می‌تواند ارث یک نفر را زیادتر از دیگر ورثه تعیین کند؟
- پیشرفت علم درمان ناباروری، وارد مرحلهای جدید شده است که می‌تواند نوید فرزند را به خانوادههای نابارور بدهد. در روند باروری آزمایشگاهی برای بارداری حتمی زن به ناچار تعدادی نطفه تولید میکنند (با احتراز از مقدمات حرام در محیط آزمایشگاه از پدر و مادر اخذ میگردد) که با پیشرفتهای اخیر میتوان به جنسیت نطفه علم پیدا کرد. برای مثال میتوانند تشخیص دهند، کدام یک از نطفههای تشکیل شده پسر و کدامها دختر هستند. حال برای انتقال این نطفهها به رحم مادر این سؤال پیش میآید: آیا پزشک می‌تواند به درخواست زوجین، جنسیت مورد نظر والدین را به آنها اعطا کند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] مردی مرده است و فرزند صغیری دارد و جد فرزند و مادر فرزند در قید حیات می باشند. حضانت فرزند به عهده ی چه کسی می باشد؟
- [سایر] با توجه به واجب النفقه بودن فرزند، آیا پدر می تواند از اموال فرزند محجور و دیوانه اش جهت تامین نیازهای روزمره او (مانند خوراک و پوشاک) استفاده نماید؟
- [آیت الله نوری همدانی] اگر کسی بدون وصیّت بمیرد اموال و دارایی او چگونه تقسیم میشود؟
- [آیت الله بهجت] فردی واجب النفقه صغیر می باشد (مانند پدر و مادر صغیری که فرزند صغیرشان غنی باشد). آیا پرداخت نفقه بر صغیر واجب است؟
- [آیت الله بهجت] اگر ولی یا قیم صغیری و یا پدر او به خاطر ولایت شرعیه ای که بر فرزند نابالغ خود دارد، اموال پسر را معامله کند و پسر بعد از بلوغ مدعی غبن در معامله شود و قیم یا پدر بگوید مصلحت بود که معامله کردم و غبنی صورت نگرفته، قول کدام یک مقدم است؟ حکم صورتی که پدر مرحوم شده باشد را بیان فرمایید؟
- [آیت الله خامنه ای] تصرف پدر در اموال فرزند بالغ خود
- [آیت الله بهجت] شخصی بنابر رأی و نظر عرف توانایی، اداره و دخل و تصرّف عرفی و عقلایی اموال و ثروت و دارایی خود را ندارد، چه کسی حقّ تصرف در اموال و کارهایش را دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] دختر صغیری با مادرش زندگی می کند و از خانه و ماشین ارثیه پدری با هم استفاده می کنند آیا باز هم باید سهم الارث دختر را از اموال فوق جدا کرد یا استفاده مشترک بلامانع است؟
- [آیت الله سبحانی] آیا پس از رسیدن فرزند به سن بلوغ پدر یا جد می تواند در اموال فرزند تصرف کند؟
- [سایر] چرا در اثر مفقود شدن شوهر، زن باید چهار سال برای تفحص صبر کند؟ این ناعدالتی و اجحاف در حق زن نیست؟ خرج و مخارجش در این چهار سال چگونه تأمین میشود؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- علاوه بر تأمین مخارج فرزند، تربیت صحیح و اِشراف بر امور وی و آموزش خواندن و نوشتن و شنا و نیز تزویج او پس از بلوغ، از حقوق فرزند بر پدر میباشد.
- پدر و مادر میتوانند در مقابل یکدیگر از حقّ حضانت خود صرف نظر کنند، ولی نمیتوانند نسبت به نگهداری و تربیت فرزند کوتاهی نمایند و در صورت کوتاهی، حاکم صالح آنان را ملزم به تأمین حقّ فرزند میکند.
- صنعتگر یا مالک یا تاجری که درآمد او از مخارج سالش کمتر است، می‌تواند برای کسری مخارجش زکات بگیرد و لازم نیست ابزار کار یا ملک یا سرمایه خود را به مصرف مخارج برساند.
- خمس مال حلال مخلوط به حرام را مانند خمس اموال دیگر می‌تواند از همان چیز بدهد یا به مقدار قیمت خُمس که بدهکار است، پول بدهد.
- جهیزیّهای که زن به خانه شوهر میبرد، جزء اموال زن است و هنگام طلاق می‌تواند همه آن را با خود ببرد، بلکه در هر صورت اختیار با اوست.
- چون پرداخت اقساط حقّ بیمه به عنوان قرض نیست، بنابر این مؤسّسه بیمه کننده می‌تواند به منظور تشویق متقاضیان بیمه، متعهّد شود علاوه بر تأمین خسارت، مبلغی هم به آنان بپردازد.
- هرگاه فرزند نذر کند اگرچه بدون اجازه پدر هم باشد باید به آن نذر عمل نماید، مگر این که نذر فرزند نسبت به اموال پدر یا مادر باشد و یا موجب آزار والدین را فراهم کند و به این سبب از رجحان بیفتد.
- پدر نمیتواند برای آن مقدار از مخارج تحصیل فرزند که بر وی واجب است، از زکات مالش به او بپردازد؛ ولی برای مخارج تحصیل زاید بر آن مقدار، چنانچه فرزند احتیاج به تحصیل داشته باشد، می‌تواند به وی از زکات مالش بدهد؛ بلکه در صورتی که تحصیل فرزند دارای منفعت عمومی برای مسلمین باشد هرچند فرزند خود احتیاج به تحصیل نداشته باشد و یا این که مخارج تحصیل را داشته باشد می‌تواند مخارج تحصیل زاید بر مقداری را که بر خودش پرداخت آن واجب است، از زکات و به عنوان سهم سبیل اللّه به او بپردازد.
- بچّه صغیری که ولیّ ندارد، چنانچه خودش طالب اجاره باشد، با اجازه مجتهد میتوان او را اجیر کرد وکسی که به مجتهد دسترسی ندارد، می‌تواند از یک نفر مؤمن که عادل باشد اجازه بگیرد و او را اجیر نماید، به شرط آن که اجیر گرفتن بچّه نابالغ به مصلحت او باشد بلکه بنابر احتیاط واجب باید به گونهای باشد که ترک آن دارای مفسده برای بچّه نابالغ باشد.
- مسافری که خرجی او تمام شده یا وسیله سواری او از کار افتاده، چنانچه سفر او سفر معصیت نباشد و نتواند با قرض کردن یا فروختن چیزی خود را به مقصد برساند اگرچه در وطن خود فقیر نباشد می‌تواند زکات بگیرد و اگر بتواند با قرض کردن یا فروختن چیزی، بخشی از مخارج سفر خود را فراهم کند، فقط به مقداری که با آن بقیه مخارج خود تا مقصد را بتواند تأمین کند، می‌تواند زکات بگیرد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر میت بیش از یک زن داشته باشد: الف: چنانچه میت فرزند نداشته باشد 41 اموال میت بین آنها بالسویه تقسیم میشود. ب: اگر میت فرزند داشته باشد 81 اموال او بین زنها بالسویه تقسیم میشود.
- [آیت الله مظاهری] کسب و کار برای تأمین مخارج خود و همسر و فرزند و پدر و مادر واجب عینی است و هر کسی باید به واسطه کار در فراخور حالش، اینگونه احتیاجات را تأمین نماید.
- [آیت الله بروجردی] بچّه صغیری را که ولی ندارد، بدون اجازهی مجتهد نمیشود اجیر کرد و کسی که به مجتهد دسترسی ندارد، می‌تواند از چند نفر مؤمن که عادل باشند اجازه بگیرد و او را اجیر نماید.
- [آیت الله شبیری زنجانی] سرمایهای که مورد نیاز انسان است و با کمتر از آن زندگی او در حدّ آبرو و شؤونش اداره نمیشود خمس ندارد، یعنی می‌تواند از درآمد خود برداشته و جزء سرمایه کند، همچنین است اموالی که برای تأمین مخارج آتیه زندگی خود، پسانداز میکند ولی اگر با پرداختن خمس این اموال، مشکلی در اداره زندگی او پدید نمیآید باید خمس آن را بدهد.
- [آیت الله علوی گرگانی] بچه صغیری که ولیّ ندارد بدون اجازه مجتهد نمیتوان اجیر کرد و کسی که به مجتهد دسترسی ندارد، می‌تواند از چند نفر مؤمن که عادل باشند، اجازه بگیرد و او را اجیر نماید.
- [آیت الله سیستانی] بچه صغیری را که ولیّ ندارد ، بدون اجازه مجتهد نمیشود اجیر کرد ، و کسی که به مجتهد دسترسی ندارد ، می‌تواند از یک نفر مؤمن که عادل باشد ، اجازه بگیرد و او را اجیر نماید .
- [آیت الله خوئی] بچه صغیری را که ولیً ندارد بدون اجازه مجتهد نمیشود اجیر کرد، و کسی که به مجتهد دسترسی ندارد می‌تواند از چند نفر مؤمن که عادل باشند، اجازه بگیرد واو را اجیر نماید.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر درآمد صنعت یا ملک یا تجارت انسان از مخارج سالش کمتر است، می‌تواند برای کسری مخارجش زکات بگیرد و لازم نیست ابزار کار یا ملک یا سرمایه خود را به مصرف مخارج برساند.
- [آیت الله سیستانی] صنعتگر یا مالک یا تاجری که در آمد او از مخارج سالش کمتر است ، می‌تواند برای کسری مخارجش زکات بگیرد ، و لازم نیست ابزار کار ، یا ملک ، یا سرمایه خود را به مصرف مخارج برساند .
- [آیت الله خوئی] صنعتگر یا مالک یا تاجری که درآمد او از مخارج سالش کمتر است، می‌تواند برای کسری مخارجش زکات بگیرد و لازم نیست ابزار کار یا ملک یا سرمای خود را به مصرف مخارج برساند.