کثیر الشک
كسی كه زياد شك می‌كند.
کثیر الشک اگر در بجا آوردن چیزی شک کند، چنانچه بجا آوردن آن، نماز را باطل نمی‌کند، باید بنا بگذارد که آن را بجا آورده، مثلاً اگر شک کند که رکوع کرده یا نه، باید بنا بگذارد که رکوع کرده است و اگر بجا آوردن آن، نماز را باطل می‌کند، باید بنا بگذارد که آن را انجام نداده مثلاً اگر شک کند که یک رکوع آورده یا بیشتر چون زیاد شدن رکوع نماز را باطل می‌کند باید بنا بگذارد که بیشتر از یک رکوع نیاورده.
عنوان مسئله:
کثیر الشک اگر در بجا آوردن چیزی شک کند، چنانچه بجا آوردن آن، نماز را باطل نمی‌کند، باید بنا بگذارد که آن را بجا آورده، مثلاً اگر شک کند که رکوع کرده یا نه، باید بنا بگذارد که رکوع کرده است و اگر بجا آوردن آن، نماز را باطل می‌کند، باید بنا بگذارد که آن را انجام نداده مثلاً اگر شک کند که یک رکوع آورده یا بیشتر چون زیاد شدن رکوع نماز را باطل می‌کند باید بنا بگذارد که بیشتر از یک رکوع نیاورده.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
سوال مرتبط یافت نشد
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خامنه ای] معیار کثیرالشک در تعداد دورهای طواف و تعداد ریگ های رمی چیست؟ و عدم اعتنا به چنین شکی به چه معناست، آیا بنا بر اقل بگذارد یا اکثر؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] کثیر الشک اگر در رکعات نماز طواف (عمره یا نساء) شک کند چه وظیفه ای دارد؟
- [آیت الله بهجت] آیا شک بین 1 و 2 برای کثیر الشّک، موجب بطلان نماز می شود؟
- [آیت الله مظاهری] اگر کسی در یکی از اجزای نماز کثیرالشّک باشد، مثلاً همیشه بین رکعات 3و4 شک می‌کند، آیا باید طبق دستور کثیرالشّک در همة شکیّات نماز بیاعتنا باشد، یا اگر در جای دیگری مثلاً در سجده شک کرد، باید به آن اعتنا کند؟
- [آیت الله خامنه ای] کثیرالشک به چه کسی میگویند؟ آیا منظور از شک این است که دو طرف برایش یک مقدار احتمال را داشته باشد؟ آیا اگر کسی در یک نماز دو بار و در نماز بعدی یک بار شک کرد، که مجموعاً در دو نماز پشت سر هم سه بار شک کرده است، آیا او کثیرالشک می‌شود؟ آیا برای اینکه کسی کثیرالشک تشخیص داده نشود، میبایست شکهای سهگانه او در یک مورد خاصی باشد یا صرف شک کردن مورد نظر است و مصادیق آن مطرح نیست؟
- [آیت الله بهجت] کسی که در سه چیز مختلف در سه نماز پشت سر هم شک می کند؛ آیا کثیر الشکّ است؟
- [آیت الله بهجت] در خارج شدن از کثیر الشّک در نماز فرموده اند: "اگر در سه نماز شک نکند، از حالت کثیرالشکی خارج شده"؛ آیا نمازها باید یومیّه باشد؟
- [آیت الله بهجت] کثیرالشکّ اگر در حالی که شکّ دارد نیّت نماز ظهر کرده یا عصر، مقداری از نماز را خواند و پس از آن متوجه شد؛ چه وظیفه ای دارد؟
- [آیت الله مظاهری] در جایی که میفرمائید وسواسی یا کثیرالشّک به شک یا وسوسه خود اعتنا نکند، منظور چیست؟ آیا اگر همیشه بنا را بر نفع خود بگذارد درست است یا آن شک و وسوسه را هر چند به نفع خود باشد باید اهمیّت ندهد؟
- [آیت الله خامنه ای] معیار کثیر الشک در تعداد دورهای طواف و تعداد ریگ های رمی چیست؟ و عدم اعتنا به چنین شکی به چه معناست؟ آیا بنا بر اقلّ بگذارد یا اکثر؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر در شماره رکعتهای نماز احتیاط شک کند، چنانچه بطرف بیشتر شک نماز را باطل می‌کند، باید بنا را بر کمتر بگذارد و اگر طرف بیشتر شک نماز را باطل نمی‌کند، باید بنا را بر بیشتر بگذارد، مثلاً موقعی که مشغول خواندن دو رکعت نماز احتیاط است، اگر شک کند که دو رکعت خوانده یا سه رکعت، چون طرف بیشتر شک نماز را باطل می‌کند، باید بنا بگذارد که دو رکعت خوانده و اگر شک کند که یک رکعت خوانده یا دو رکعت چون طرف بیشتر شک نماز را باطل نمی‌کند، باید بنا بگذارد که دو رکعت خوانده است و احتیاط واجب آن است که نماز را بعد از اعاده نماز احتیاط مجدّداً اعاده کند.
- کسی که در یک چیز نماز زیاد شک می‌کند، چنانچه در چیزهای دیگر نماز شک کند، باید به دستور آن عمل نماید مثلاً کسی که زیاد شک می‌کند سجده کرده یا نه اگر در بجا آوردن رکوع شک کند باید به دستور آن رفتار نماید یعنی اگر به سجده نرفته رکوع را بجا آورد و اگر به سجده رفته اعتنا نکند.
- اگر در شماره رکعتهای نماز مستحبّی شک کند، چنانچه طرف بیشتر شک نماز را باطل می‌کند، باید بنابر کمتر بگذارد مثلاً اگر در نافله صبح شک کند که دو رکعت خوانده یا سه رکعت باید بنا بگذارد که دو رکعت خوانده است، و اگر طرف بیشتر شک نماز را باطل نمی‌کند، مثلاً شک کند که دو رکعت خوانده یا یک رکعت به هر طرف شک عمل کند، نمازش صحیح است گرچه بنابر کمتر گذاشتن بهتر است.
- کسی که زیاد شک می‌کند، اگر شک کند چیزی را که رکن نیست بجا آورده یا نه واعتنا نکند و بعد یادش بیاید که آن را بجا نیاورده، چنانچه از محلّ بجا آوردن آن نگذشته باید آن را بجا آورد و اگر از محلّ آن گذشته نمازش صحیح است، مثلاً اگر شک کند که حمد خوانده یا نه واعتنا نکند چنانچه در قنوت یادش بیاید که حمد نخوانده باید بخواند و اگر در رکوع یادش بیاید نماز او صحیح است.
- شکهایی که نباید به آنها اعتنا کرد از این قرار است: اوّل شک در چیزی که محلّ بجا آوردن آن گذشته است، مثل آن که در تشهّد شک کند که سجده را بجا آورده یا نه. دوم شکّ بعد از سلام نماز. سوم شک بعد از گذشتن وقت نماز. چهارم شک کثیر الشک یعنی کسی که زیاد شک می‌کند. پنجم شک امام در شماره رکعتهای نماز در صورتی که مأموم شماره آنها را بداند و همچنین شکّ مأموم در صورتی که امام شماره رکعتهای نماز را بداند. ششم شک در نماز مستحبّی.
- کسی که زیاد شک می‌کند اگر شک کند رکنی را بجا آورده یا نه و اعتنا نکند بعد یادش بیاید که آن را بجا نیاورده، چنانچه مشغول رکن بعد نشده، باید آن را بجا آورد و اگر مشغول رکن بعد شده، نمازش باطل است مثلاً اگر شک کند رکوع کرده یا نه و اعتنا نکند، چنانچه پیش از سجده دوم یادش بیاید که رکوع نکرده باید رکوع کند اگرچه در این صورت اعاده نماز احتیاطاً واجب است و اگر در سجده دوم یادش بیاید، نمازش باطل است.
- اگر شک کند که رکنی را بجا آورده یا نه، چنانچه مشغول کاری که بعد از آن است شده، باید به شک خود اعتنا نکند، مثلاً موقعی که مشغول خواندن تشهّد است اگر شک کند که دو سجده را بجا آورده یا نه، باید به شکّ خود اعتنا نکند و اگر یادش بیاید که آن رکن را بجا نیاورده، در صورتی که مشغول رکن بعد نشده، باید آن را بجا آورد و اگر مشغول رکن بعد شده نمازش باطل است، مثلاً اگر پیش از رکوع رکعت بعد یادش بیاید که دو سجده را بجا نیاورده، باید بجا آورد و اگر در رکوع یا بعد از آن یادش بیاید، نمازش باطل است.
- اگر شک کند نماز احتیاطی را که بر او واجب بوده بجا آورده یا نه، چنانچه وقت نماز گذشته، به شک خود اعتنا نکند و اگر وقت دارد، در صورتی که مشغول کار دیگری نشده و از جای نماز برنخاسته وکاری هم مثل روگرداندن از قبله که نماز را باطل می‌کند انجام نداده، باید نماز احتیاط را بخواند. و اگر مشغول کار دیگری شده، یا بین نماز وشک او زیاد طول کشیده، احتیاط واجب آن است که نماز احتیاط را بجا آورد ونماز را هم دوباره بخواند وامّا اگر کاری که نماز را باطل می‌کند بجا آورده باید نماز را اعاده نماید.
- اگر در بین نماز عصر شک کند که نماز ظهر را خوانده یا نه، به شک خود اعنتأ نکند و بنا بگذارد که ظهر را بجا آورده است و همچنین اگر وقت به قدری کم است که بعد از تمام شدن نماز، مغرب می‌شود اعتنأ به آن شک نکند و بنا بگذارد ظهر را بجا آورده و به نیّت نماز عصر، نماز را تمام کند واعتنأ به شکّ خود ننماید، گرچه اگر ظهر را بعد از عصر بصورت ادأ یا قضا بجا آورد بسیار شایسته است.
- اگر بعد از خواندن نماز احتیاط بفهمد کسری نماز بیشتر از نماز احتیاط بوده، مثلاً در شک بین سه وچهار یک رکعت نماز احتیاط بخواند، بعد بفهمد نماز را دو رکعت خوانده چنانچه بعد از نماز احتیاط کاری که نماز را باطل می‌کند انجام داده، مثلاً پشت به قبله کرده، باید نماز را دوباره بخواند و اگر کاری که نماز را باطل می‌کند انجام نداده، باید دو رکعت کسری نمازش را بجا آورد و نماز را هم بنابر احتیاط واجب دوباره بخواند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بروجردی] کثیرالشک اگر در به جا آوردن چیزی شک کند، چنانچه به جا آوردن آن نماز را باطل نمی‌کند، باید بنا بگذارد که آن را به جا آورده، مثلاً اگر شک کند که رکوع کرده یا نه، باید بنا بگذارد که رکوع کرده است و اگر به جا آوردن آن نماز را باطل می‌کند، باید بنا بگذارد که آن را انجام نداده، مثلاً اگر شک کند که یک رکوع کرده یا بیشتر، چون زیاد شدن رکوع نماز را باطل می‌کند، باید بنا بگذارد که بیشتر از یک رکوع نکرده است.
- [امام خمینی] کثیرالشک اگر در بجا آوردن چیزی شک کند چنانچه بجا آوردن آن نماز را باطل نمی کند باید بنا بگذارد که آن را بجا آورده، مثلا اگر شک کند که رکوع کرده یا نه باید بنا بگذارد که رکوع کرده است و اگر بجا آوردن آن نماز را باطل می کند باید بنا بگذارد که آن را انجام نداده، مثلا اگر شک کند که یک رکوع کرده یا بیشتر چون زیاد شدن رکوع نماز را باطل می کند باید بنا بگذارد که بیشتر از یک رکوع نکرده است.
- [آیت الله بهجت] کثیر الشک اگر در بجا آوردن چیزی شک کند، چنانچه بجا نیاوردن آن نماز را باطل می کند ، باید بنا بگذارد که آن را بجا آورده، مثلاً اگر شک کند که رکوع کرده یا نه ، باید بنا بگذارد که رکوع کرده است ، و نیز اگر بجا آوردن آن نماز را باطل می کند باید بنا بگذارد که آن را انجام نداده، مثلاً اگر شک کند که یک رکوع کرده یا بیشتر، چون زیاد شدن رکوع نماز را باطل می کند، باید بنا بگذارد که بیشتر از یک رکوع نکرده است.
- [آیت الله سیستانی] کثیر الشک اگر در بجا آوردن چیزی از اجزاء نماز شک کند ، باید بنا بگذارد که آن را بجا آورده ، مثلاً اگر شک کند که رکوع کرده یا نه ، باید بنا بگذارد که رکوع کرده است ، و اگر در بجا آوردن چیزی شک کند که نماز را باطل می‌کند ، مثل اینکه شک کند که نماز صبح را دو رکعت خوانده یا سه رکعت ، بنا را بر صحّت میگذارد .
- [آیت الله بهجت] کثیرالشک اگر در بهجا آوردن چیزی شک کند، چنانچه بهجا نیاوردن آن نماز را باطل می‌کند، باید بنا بگذارد که آن را بهجا آورده، مثلاً اگر شک کند که رکوع کرده یا نه، باید بنا بگذارد که رکوع کرده است، و نیز اگر بهجا آوردن آن نماز را باطل می‌کند باید بنا بگذارد که آن را انجام نداده، مثلاً اگر شک کند که یک رکوع کرده یا بیشتر، چون زیاد شدن رکوع نماز را باطل می‌کند، باید بنا بگذارد که بیشتر از یک رکوع نکرده است.
- [آیت الله سبحانی] کثیرالشک اگر در به جا آوردن چیزی شک کند، باید آن طرف را بگیرد که به سود او است چنانچه به جا آوردن آن نماز را باطل نمی کند، باید بنا بگذارد که آن را به جا آورده، مثلاً اگر شک کند که رکوع کرده یا نه; باید بنا بگذارد که رکوع کرده است، و اگر به جا آوردن آن نماز را باطل می کند باید بنا بگذارد که آن را انجام نداده، مثلاً اگر شک کند که یک رکوع کرده یا بیشتر، چون زیاد شدن رکوع نماز را باطل می کند باید، بنا بگذارد که بیشتر از یک رکوع نکرده است.
- [آیت الله خوئی] کثیرالشک اگر در بهجا آوردن چیزی از اجزاء نماز شک کند باید بنا بگذارد که آن را بهجا آورده، مثلًا اگر شک کند که رکوع کرده یا نه، باید بنا بگذارد که رکوع کرده است، و اگر در بهجا آوردن چیزی شک کند که نماز را باطل می‌کند، مثل شک کند که نماز صبح را دو رکعت خوانده یا سه رکعت بنا را بر صحت میگذارد.
- [آیت الله نوری همدانی] کثیر الشک اگر در بجا آوردن چیزی شک کند ، چنانچه بجا آوردن آن نماز را باطل نمی کند ، باید بنا بگذرد که آن را بجا آورد ، مثلاً اگر شک کند که رکوع کرده یا نه ، باید بنا بگذرد که رکوع کرده است ، و اگر بجا آوردن آن نماز راباطل می کند باید بگذرد که آن را انجام نداده ، مثلاً اگر شک کند که یک رکوع کرده یا بیشتر ، چون زیاد شدن رکوع نماز را باطل می کند ، بنا بگذرد که بیشتر از یک رکوع نکرده است .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . هر گاه کثیرالشک در به جا آوردن چیزی شک کند، باید بنا بگذارد که آن را به جا آورده، مگر این که اگر آن را به جا آورده باشد نمازباطل باشد که در این صورت، باید بنا بگذارد که آن را انجام نداده، مثلاً اگر شک کند که یک رکوع کرده یا بیشتر، چون با زیاد شدن رکوع نماز باطل است، باید بنا بگذارد که بیشتر از یک رکوع نکرده است.
- [آیت الله وحید خراسانی] کثیرالشک اگر در به جا اوردن چیزی از اجزاء یا شرایط نماز شک کند باید بنا بگذارد که ان را به جا اورده مثلا اگر شک کند که رکوع کرده یا نه باید بنا بگذارد که رکوع کرده است و اگر در به جا اوردن چیزی شک کند که نماز را باطل می کند مثل این که شک کند که نماز صبح را دو رکعت خوانده یا سه رکعت بنا را بر صحت بگذارد