احتیاط مستحب
احتیاط غیر الزام‌آور را احتیاط مستحب گویند.
اگر مریض پیش از ظهر ماه رمضان خوب شود و از اذان صبح تا آن وقت کاری که روزه را باطل می‌کند انجام نداده باشد احتیاط مستحب آنست که نیّت روزه کند و آن روز را روزه بگیرد و چنانچه بعد از ظهر خوب شود روزه آن روز بر او لازم نیست.
عنوان مسئله:
اگر مریض پیش از ظهر ماه رمضان خوب شود و از اذان صبح تا آن وقت کاری که روزه را باطل می‌کند انجام نداده باشد احتیاط مستحب آنست که نیّت روزه کند و آن روز را روزه بگیرد و چنانچه بعد از ظهر خوب شود روزه آن روز بر او لازم نیست.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- شخصی در شب ماه رمضان جنب میشود، یکساعت به اذان صبح مانده برای غسل به حمّام میرود، لکن اذان آغاز میشود روزه او چه حکمی دارد؟
- در ماه رمضان درباره حوادث کربلا و بیان مطالبی به عنوان زبان حال روزه را باطل می‌کند؟
- شخصی در ماه رمضان ساعت هشت شب جنب شده و خوابیده بنا داشته که قبل از اذان صبح بلند شود غسل کند لکن وسط اذان بلند شده روزه او چه صورت دارد اگر بنا نداشته بلند شود چطور؟
- شخصی جنب در ماه مبارک رمضان از خواب بیدار شود و وقت تا اذان صبح تنگ است که اگر بخواهد سحری بخورد نمیرسد غسل کند و از آن طرف بدون سحری روزه برای او دشوار است آیا میتواند سحری بخورد و قبل از اذان تیمّم کند؟
- در ماه رمضان فردی عمداغسل نمیکند، تا وقت تنگ شود، سپس تیمّم می‌کند و تا طلوع آفتاب کاری که مبطل طهارت باشد انجام نمیدهد، آیا با تنگی وقت میشود با همین تیمّم نماز خواند یا خیر؟
- شخصی در ماه مبارک رمضان یا روزه نذری یا قضای روزه ماه مبارک، البتّه بعد از زوال با چیز حرامی روزه خود را باطل می‌کند، حکم مسئله چیست؟ و بعد برای کفّاره جمع که یکی از آنها گرفتن 60 روز روزه است، تا سال آینده نگرفت آیا مدّ طعام لازم است؟
- کسی که عادتش مثلاشش روز است بعد از پاک شدن غسل می‌کند و ترشّحاتی میبیند، آیا در این صورت غسل واجب و روزه باطل است؟ اگر در روزه ماه رمضان لک ببیند آیا روزهاش باطل است یا خیر؟ (چه قبل از حیض چه بعد از حیض)
- کسی که در تنگی وقت، قبل از اذان صبح در شبهای ماه مبارک رمضان تیمّم کند و در صورت عدم وجود آب و غسل تا طلوع آفتاب، آیا شرعامیتواند با آن تیمّم که کرده است نماز بخواند، و یا باید یک تیمّم دیگری هم بنماید؟
- شخصی در حال روزه گرفتن است بعد از ظهر میبیند آثار جنابت بر او می‌باشد و اطمینان به جنابت خود پیدا می‌کند امّا برای او شکّ حاصل است که آیا جنابتش قبل از اذان صبح بوده یا بعد از آن تکلیفش در این زمینه چیست؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] می دانیم اگر در یوم الشّک که نمی داند آخر شعبان است یا اوّل ماه رمضان نیّت رمضان کند، روزه ی آن روز باطل است. آیا در مسأله ی فوق تفاوتی بین این که قبل از ظهر یا بعد از ظهر بفهمند وجود دارد به این که اگر ساعت 9 صبح فهمیده باشد که ماه رمضان است و تجدید نیّت کرد، آیا باز هم روزه ی آن روز باطل است و اگر باطل است، آیا می تواند افطار کند؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] اگر شخصی در ماه مبارک رمضان قبل از اذان صبح (یعنی تا اذان صبح وقت زیادی دارد) بیدار شود و محتلم شده باشد (جنب) و به دلیلی فرصتی برای حمّام کردن نداشته باشد، روزه او باطل است یا نه؟
- [سایر] آیا کسی که در خواب محتلم شده و نمیداند قبل از اذان بوده یا بعد از آن و برای نماز صبح بیدار نشده میتواند روزه واجب (قضا) بگیرد. (از قبل از اذان نیت روزه نداشته ولی به غیر از محتلم شدن کاری که روزه را باطل می‌کند انجام نداده)؟
- [سایر] اگر شخصی در ماه مبارک رمضان هنگام مراجعت از سفر، پیش از ظهر به حدّ ترخّص وطنش یا جایی که می خواهد ده روز در آنجا بماند برسد، ولی بعد از اذان ظهر به وطن یا محلّی که می خواهد بماند برسد، و کاری که روزه را باطل می کند انجام نداده باشد، آیا روزه آن روز بر او واجب است یا نه؟
- [آیت الله مظاهری] کسی که در غیر ماه مبارک رمضان، قبل یا بعد از طلوع فجر جنب شده است و قبل از ظهر غسل می‌کند و مبطلات روزه را انجام نداده، آیا میتواند نیت روزه قضا یا استیجاری نماید؟
- [آیت الله اردبیلی] کسی که در ماه رمضان، سحری خورده و یقین دارد که قبل از ظهر به وطنش میرسد، آیا باید قبل از اذان صبح، نیّت روزه کند یا بعد از رسیدن به وطن؟
- [آیت الله اردبیلی] در ماه مبارک رمضان اگر فرد روزهدار بعد از اذان صبح تا قبل از اذان ظهر جنب شود، چه حکمی دارد؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] اگر کسی ماه رمضان بعد از اذان صبح در خواب جنب شود، آیا روزهاش باطل میشود یا نه؟ و اگر باطل نمیشود، آیا میتواند بعد از اذان ظهر یا اذان مغرب غسل کند یا نه؟
- [سایر] کسی که بعد از ظهر در ماه رمضان به مسافرت می رود، اگر بخواهد روزه اش را نخورد، حکم شرعی چیست؟ آیا باید قبل از اذان صبح برگردد یا می تواند قبل از اذان ظهر مراجعت نماید؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی پیش از اذان صبح جنب بوده و نمی دانسته است آیا می تواند بعد از اذان صبح با همان جنابت، نیت روزه قضای ماه رمضان و یا غیره کند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر نداند یا فراموش کند که ماه رمضان است و پیش از ظهر ملتفت شود، چنانچه کاری که روزه را باطل می‌کند انجام نداده باشد، باید نیّت کند و روزه او صحیح است و اگر کاری که روزه را باطل می‌کند انجام داده باشد، یا بعد از ظهر ملتفت شود که رمضان است، روزه او باطل می‌باشد ولی باید تا مغرب کاری که روزه را باطل می‌کند انجام ندهد و بعد از رمضان هم آن روزه را قضا نماید.
- وقت نیّت روزه ماه رمضان از اوّل شب است تا اذان صبح.
- اگر زن پیش از اذان صبح از حیض یا نفاس پاک شود وبرای غسل وقت نداشته باشد، چنانچه بخواهد روزه رمضان را بجا آورد، باید تیمّم نماید و بنابر احتیاط مستحبّ تا اذان صبح بیدار بماند و اگر بخواهد روزه مستحبّ یا روزه واجبی که غیر از ماه رمضان باشد را بگیرد، روزهاش صحیح است اگرچه تیمّم هم نکرده باشد.
- اگر غیر روزه ماه رمضان، روزه معیّن دیگری بر انسان واجب باشد، مثلاً نذر کرده باشد که روز معیّنی را روزه بگیرد چنانچه عمداً ازاذان صبح نیّت نکند، روزهاش باطل است و اگر نداند که روزه آن روز بر او واجب است یا فراموش کند و پیش از ظهر یادش بیاید، چنانچه کاری که روزه را باطل می‌کند انجام نداده باشد ونیّت کند روزه صحیح وگرنه باطل میشود.
- کسی که میخواهد قضای روزه رمضان را بگیرد، اگر بعد از اذان صبح بیدار شود وببیند محتلم شده وبداند پیش از اذان محتلم شده است، روزه او باطل است اگر وقت برای قضا وسعت داشته باشد و اگر وقت روزه تنگ است بنابر احتیاط واجب باید آن روز را روزه بگیرد و بعد از ماه رمضان عوض آن را بگیرد.
- لازم نیست انسان نیّت روزه را از قلب خود بگذراند یا مثلاً بگوید فردا روزه میگیرم، بلکه همینقدر که برای انجام فرمان خداوند عالم از اذان صبح تا مغرب کاری که روزه را باطل می‌کند انجام ندهد کافی است وبرای آن که یقین کند تمام این مدّت را روزه بوده، باید مقداری پیش از اذان صبح ومقداری هم بعد از مغرب از انجام کاری که روزه را باطل می‌کند خودداری نماید.
- اگر جنب عمداً تا اذان صبح غسل نکند، یا اگر وظیفه او تیمّم است عمداً تیمّم ننماید، اگر روزه او روزه ماه رمضان یا قضای رمضان باشد، روزهاش باطل است و همچنین است بنابر احتیاط واجب در روزههای واجب دیگر.
- اگر برای روزهای که واجب است وروز آن معیّن نیست مثل روزه کفّاره عمداً تا ظهر نیّت نکند اشکال ندارد بلکه اگر پیش از نیّت تصمیم داشته باشد که روزه نگیرد، یا تردید داشته باشد که بگیرد یا نه، چنانچه کاری که روزه را باطل می‌کند انجام نداده باشد و پیش از ظهر نیّت کند، روزه او صحیح است.
- اگر بچه پیش از اذان صبح ماه رمضان بالغ شود، باید روزه بگیرد واگر بعد از اذان بالغ شود روزه آن روز بر او واجب نیست، و اگر نیّت روزه تبرّعی کرده بود روزه آن روز را باید تمام کند.
- اگر در روزه واجبی غیر روزه رمضان وقضای آن، تا اذان صبح جنب بماند ولی از روی عمد نباشد، چنانچه وقت آن روزه معیّن است مثلاً نذر کرده که آن روز را روزه بگیرد، روزهاش صحیح است و اگر مثل روزه کفّاره وقت آن معیّن نیست، احتیاط مستحبّ آن است که غیر از آن روز، روز دیگری را روزه بگیرد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] اگر در ماه رمضان، پیش از ظهر کافر مسلمان شود و از اذان صبح تا آن وقت کاری که روزه را باطل می‌کند انجام نداده باشد باید نیّت روزه کند و روزه او صحیح است و قضا هم ندارد.
- [آیت الله بروجردی] اگر مریض پیش از ظهر ماه رمضان خوب شود و از اذان صبح تا آن وقت کاری که روزه را باطل می‌کند انجام نداده باشد، باید نیت روزه کند و آن روز را روزه بگیرد و چنانچه بعد از ظهر خوب شود، روزه، آن روز بر او واجب نیست.
- [آیت الله سبحانی] اگر مریض پیش از ظهر ماه رمضان خوب شود و از اذان صبح تا آن وقت کاری که روزه را باطل می کند انجام نداده باشد احتیاط مستحب آن است نیت روزه کند و بعداً قضای آن را به جا آورد.
- [امام خمینی] اگر مریض پیش از ظهر ماه رمضان خوب شود و از اذان صبح تا آن وقت کاری که روزه را باطل می کند انجام نداده باشد، باید نیت روزه کند و آن روز را روزه بگیرد، و چنانچه بعد از ظهر خوب شود، روزه آن روزه بر او واجب نیست.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر مریض پیش از ظهر ماه رمضان خوب شود و از اذان صبح تا آن وقت کاری که روزه را باطل می کند انجام می کند نداده باشد . باید نیت روزه کند و آن روز را روزه بگیرد و چنانچه بعد از ظهر خوب شود ، روزة آن روز بر او واجب نیست .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر مریض پیش از ظهر ماه رمضان خوب شود و از اذان صبح تا آن وقت کاری که روزه را باطل می کند انجام نداده باشد، باید نیت روزه کند و آن روز را روزه بگیرد، و چنانچه بعد از ظهر خوب شود روزه آن روز بر او واجب نیست و باید بعداً آن را قضا کند.
- [آیت الله بروجردی] اگر در ماه رمضان پیش از ظهر کافر مسلمان شود و از اذان صبح تا آن وقت کاری که روزه را باطل می‌کند انجام نداده باشد، بنا بر احتیاط واجب باید نیت روزه کند و روزه را تمام نماید و اگر آن روز را روزه نگیرد، قضای آن را به جا آورد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر کافری مسلمان شود قضای روزههای قبلی بر او واجب نیست؛ بلی چنانچه در ماه رمضان قبل از ظهر مسلمان شده و از اذان صبح تا آن وقت کاری که روزه را باطل می‌کند انجام نداده، احتیاط واجب آن است که در بقیه روز، نیت روزه کند و اگر آن روز را روزه نگرفت قضای آن را به جا آورد و اگر بعد از ظهر مسلمان شده لازم نیست نیت روزه کند.
- [آیت الله بهجت] اگر مریض در ماه رمضان، پیش از ظهر خوب شود و تا آن وقت کاری که روزه را باطل می‌کند انجام نداده باشد، واجب بودن روزه و صحیح بودنش، خالی از وجه نیست.
- [آیت الله خوئی] اگر در وسط روز ماه رمضان پیش از ظهر یا بعد از آن مریض خوب شود روزه آن روز بر او واجب نیست و هر چند آن وقت کاری که روزه را باطل می‌کند انجام نداده باشد.