اگر در اوّل سال برای مخارج خود قرض کند و پیش از تمام شدن سال منفعتی ببرد، می‌تواند مقدار قرض خود را از آن منفعت کسرنماید. - رساله آیت الله علوی گرگانی

رساله عملیه آیت الله علوی گرگانی
آدرس: http://www.gorgani.ir

اگر در اوّل سال برای مخارج خود قرض کند و پیش از تمام شدن سال منفعتی ببرد، می‌تواند مقدار قرض خود را از آن منفعت کسرنماید.

عنوان مسئله:

پرسش‌های مرتبط از این مرجع

شخصی مغازه خود را در وسط سال تعمیر و تزئین می‌کند، آیا این مخارج جز سرمایه حساب می‌شود و خمس دارد یا جز مخارج و هزینه‌های کسب؟ اگر موجب افزایش قیمت مغازه گردد، آیا خمس این مقدار افزایش را باید سر سال پرداخت نماید، یا زمانی که مغازه را بفروش می‌رساند؟
صندوق قرض الحسنه هنگام پرداخت وام دو الی چهار درصد از گیرندگان وام، بعنوان مخارج صندوق دریافت می‌کند آیا ربا است؟
اگر شخصی وام در جهت خاصّ و ناظر به یک موضوعی از بانک و یا صندوق قرض الحسنه‌ای بگیرد آیا بعد از دریافت وجه می‌تواند این پول را به کسی قرض بدهد؟
اگر از میان زوجین کافر زوج قبل از نزدیکی مسلمان شود و فوت نماید آیا زوجه با اسلام آوردن می‌تواند از زوج ارث ببرد؟
اگر کسی آبروی دیگری را با فاش کردن راز زندگی‌اش ببرد، آیا می‌تواند از خودش دفاع کند و آیا این عمل غیبت است؟
شخصی مبلغی قرض نموده برای خرید ماشین یا تعمیر خانه و سال خمسی فرا رسیده، آیا خمس دارد؟
کسی که پول به عنوان قرض الحسنه در اختیار کسی می‌گذارد اگر سال بر این مبلغ بگذرد خمس آن را چه کسی باید بدهد صاحب پول یا کسی که قرض گرفته؟
آیا سهم امام 7، سهم سادات، زکات، ردّ مظالم، کفّارات و سایر چیزهائی که باید بدست مجتهد برسد پس از رسیدن به دست او، می‌تواند قرض بدهد یا خیر؟
آیا بانک می‌تواند وام گیرنده را موظّف به پرداخت حقّ بیمه کند تا در صورت مرگ، بیمه قرض او را بدهد؟
خانمی است غیر سیّده که سرپرستی اطفال سیّد خود را به عهده دارد آیا می‌تواند از سهم سادات برای مخارج خود و فرزندانش استفاده کند یا خیر؟

پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع

[آیت الله بهجت] از سرمایه کسب، مصرف مؤونه و خرج زندگیم شده است، آیا می توانم در همین سال خمسی اگر منفعتی به دستم آمد آن را جبران کنم؟ از منفعت و درآمد سال خمسی آینده چه طور؟
[آیت الله خوئی] در مسئله 1795 توضیح فرموده‌اید فرضی که می‌شود از ربح سال داد باید بعد از بودن منفعت باشد بسیاری از کسبه‌های ضعیف هستند که مجبورند در اوایل سنه برای مخارج قرض بنمایند و همچنین عمله‌جات و کارگران روزانه، آیا منفعت یک روز آنها که در حدود 5 تا 10 تومان است کفایت در صدق بودن می‌کند یا نه؟ و در صورت عدم کفایت مستدعی است تحدید منفعت بفرمائید؟
[سایر] کسی که برای افزایش سرمایه، پولی قرض کند؛ آیا می‌تواند قرض خود را از درآمد سال بپردازد؟
[آیت الله خوئی] زیدی برای مؤونه امسال مبلغی قرض کرده و مبلغی هم که مساوی با قرض است در اثنای همین سال کسب کرده بفرمائید می‌تواند از منافع مذکوره خمس ندهد و به اصطلاح وضع کند یا باید ادا کند که اگر ادای دین نکرد خمس منافع را بدهد فرع فوق الذکر همان مسئله 1795 رساله توضیح است منتهی بعضی از مؤمنین احتیاج دارند به توضیح، تقاضا می‌شود بفرمائید معنی قرض را که بعد از منفعت باشد یا نباشد چیست؟ مثلاً اگر مختصری نفع برده و بعد به قرض زیادی مبتلا شده باز هم به قدر موجودی قرض را می‌تواند وضع کند یا خیر؟
[آیت الله مکارم شیرازی] آیا می توانند در قرار داد شرکت شرط کنند کسی که کار می‌ کند بیشتر منفعت ببرد، یا بعکس شرط کنند کسی که کار نمی‌ کند یا کمتر کار می ‌کند بیشتر منفعت ببرد (به خاطر ارفاق یا علّت دیگر)؟
[آیت الله بهجت] کسی که حساب سال دارد و هر سال خمس اموالش را می دهد. اگر در پایان سالش مقدار قرض او بیشتر از مقدار داراییش باشد، آیا خمس آن مقدار از داراییش را باید بپردازد؟
[آیت الله نوری همدانی] آیا انسان می‌تواند به عنوان قرض از پول مخمّس خود بردارد و خرج مؤونه کند و در همان سال یا سال بعد، از درآمد سال جایگزین نماید؟
[سایر] کسی که برای نیازهای زندگی مبلغی قرض کرده و در آن راه صرف نموده است، آیا می‌تواند سر سال مبلغ بدهی را از درآمد سال کم کند؟
[آیت الله بهجت] با توجّه به این که مخارج تحصیل اولاد بر پدر واجب نیست، آیا اگر پدری مخارج تحصیل اولاد را بدهد، لازم است خمس آن مقدار از مخارج تحصیل را هم سر سال خمسی پرداخت نماید؟
[آیت الله اردبیلی] کسی مقدار پولی را به کسی دیگر می‌دهد که با آن به مدت یک سال کار کند، البته در ابتدا از طرف صاحب پول، پول داده شده عنوان قرض را داشته است و طرف مقابل قبول کرده بوده که مقدار سود بانکی را به صاحب پول پرداخت کند. حال در مدتی که با آن پول کار شده است، منفعتی به دست آمده است. آیا صاحب پول می‌تواند اکنون تقاضای مضاربه نماید یا همان سود بانک را که دولت به مردم پرداخت می‌کند، دریافت نماید؟

مسائل مرتبط از این مرجع

اگر در تمام سال منفعتی نبرد وبرای مخارج خود قرض کند، می‌تواند از منافع سالهای بعد قرض خود را ادا نماید.
کسی که مانند تاجر وکاسب باید برای دادن خمس، سال قرار دهد اگر منفعتی به دست آورد و در بین سال بمیرد باید مخارج تا موقع مرگش را از آن منفعت کسر کنند وخمس باقی مانده را بدهند.
اگر در یک سال منفعتی نبرد، نمی‌تواند مخارج آن سال را از منعفتی که در سال بعد می‌برد کسر نماید.
اگر در اوّل سال منفعتی نبرد و از سرمایه خرج کند، و پیش از تمام شدن سال منفعتی به دستش آید، می‌تواند مقداری را که از سرمایه برداشته از منافع کسر کند.
کسی که بدهکار است ونمی‌تواند بدهی خود را بدهد، اگرچه مخارج سال خود را داشته باشد، می‌تواند برای دادن قرض خود زکاْ بگیرد ولی‌باید مالی را که قرض کرده در معصیت خرج نکرده باشد، یا اگر در معصیت خرج کرده، از آن معصیت توبه کرده باشد به شرط آن که از سهم فقرأ به او داده شود. زیرا در سهم غارمین توبه بی‌تأثیر است.
اگر از زکاتی که کنار گذاشته منفعتی ببرد، مثلاً گوسفندی که برای زکاْ گذاشته بره بیاورد، مال فقیر است.
اگر در عقد شرط کنند کسی که کار می‌کند، یا بیشتر از شریک دیگر کار می‌کند بیشتر منفعت ببرد، باید آنچه را شرط کرده‌اند به او بدهند و همچنین است اگر شرط کنند کسی که کار نمی‌کند، یا کمتر کار می‌کند بیشتر منفعت ببرد، شرکت آنان اشکالی ندارد و تا زمانی که عقد شرکت باقی است باید بشرط عمل کنند.
تاجر وکاسب وصنعتگر ومانند اینها از وقتی که شروع به کاسبی می‌کنند یک سال که بگذرد، باید خمس آنچه را که از خرج سالشان زیاد می‌آید بدهند و کسی که شغلش کاسبی نیست اگر اتّفاقاً منفعتی ببرد بعد از آن که یک سال از موقعی که فائده برده بگذرد باید خمس مقداری را که از خرج سالش زیاد آمده بدهد.
کسی که از کسب وتجارت فائده‌ای برده، اگر مال دیگری هم دارد که خمس آن واجب نیست، می‌تواند مخارج سال خود را فقط از فائده کسب حساب کند.
مخارج سفر اگر بیشتر از مخارج وطن باشد با شوهر نیست، ولی اگر شوهر مایل باشد که زن را به سفر ببرد، باید خرج سفر او را بدهد.

مسائل مرتبط از دیگر مراجع

[آیت الله بروجردی] اگر در اوّل سال برای مخارج خود قرض کند و پیش از تمام شدن سال منفعتی ببرد، می‌تواند مقدار قرض خود را از آن منفعت کسر نماید.
[آیت الله بهجت] اگر در اول سال برای مخارج خود قرض کند وپیش از تمام شدن سال منفعتی ببرد، می‌تواند مقدار قرض خود را از آن منفعت بپردازد.
[آیت الله سبحانی] اگر در اول سال برای مخارج خود قرض کند و پیش از تمام شدن سال منفعتی ببرد، می تواند مقدار قرض خود را از آن منفعت کسر نماید.
[آیت الله نوری همدانی] اگر در اوّل سال برای مخارج خود قرض کند و پیش از تمام شدن سال منفعتی ببرد می تواند مقدار قرض خود را از آن منفعت کسر نماید .
[امام خمینی] اگر در اول سال برای مخارج خود قرض کند و پیش از تمام شدن سال منفعتی ببرد، می تواند مقدار قرض خود را از آن منفعت کسر نماید.
[آیت الله خوئی] اگر در تمام سال منفعتی نبرد و برای مخارج خود قرض کند، نمی‌تواند از منافع سالهای بعد مقدار قرض خود را کسر نماید. بلکه اگر در اول سال برای مخارج خود قرض کند و پیش از تمام شدن سال منفعتی ببرد ظاهر این است که نمی‌تواند مقدار قرض خود را از منفعت کسر نماید مگر قرض بعد از منفعت کردن باشد بلی در هر دو صورت می‌تواند قرض خود را از ارباح اثناء سال اداء نماید و با آن مقدار خمس تعلق نمی‌گیرد.
[آیت الله سیستانی] اگر در تمام سال منفعتی نبرد و برای مخارج خود قرض کند ، نمی‌تواند از منافع سالهای بعد مقدار قرض خود را کسر نماید و خمس آن را ندهد ، ولی اگر در اثناء سال برای مخارج خود قرض کند و پیش از تمام شدن سال منفعتی ببرد ، می‌تواند مقدار قرض خود را از آن منفعت کسر نماید . و همچنین در صورت اول می‌تواند قرض خود را از ارباح اثناء سال اداء نماید ، و به آن مقدار خمس تعلق نمی‌گیرد .
[آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر در تمام سال منفعتی نبرد و برای مخارج خود قرض کند؛ می تواند از منافع سالهای بعد مقدار قرض خود را بدهد و همچنین اگر در اول سال برای مخارج خود قرض کند و پیش از تمام شدن سال منفعتی ببرد می تواند مقدار قرض خود را از آن منفعت ادا نماید؛ بلی اگر قرض را ادا ننمود تا آنکه سال بر منفعت گذشت باید بدون کسر مقدار آن قرض خمس آن منفعت را بدهد مگر اینکه قرض بعد از منفعت کردن بوده و برای مؤنه سالش باشد که در این صورت کسر آن حتی بعد از گذشتن سال خالی از وجه نیست.
[آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه در ابتدای سال برای مخارج خود قرض کند و قبل از تمام شدن سال منفعتی ببرد می تواند مقدار قرض خود را از آن منفعت کسر نماید و اگر در تمام سال منفعتی نبرد و برای مخارج خود قرض نماید می تواند قرض خود را از منافع سالهای بعد ادا کند.
[آیت الله اردبیلی] اگر برای مخارج خود قرض کند، می‌تواند در آخر سال مقدار قرض خود را از منفعتی که در آن سال به دست آورده، کسر نماید و خمس بقیّه منفعت را بدهد، حتّی اگر قرض خود را در آن سال نپردازد.

1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین