فقیر
گدا آن است که: دنیا از او دست برداشته، و فقیر آن است که: او دست از دنیا برداشته است.
کسی که بدهکار است و نمیتواند بدهکاری خود را بدهد، اگرچه فقیر نباشد، انسان می‌تواند طلبی را که از او دارد، بابت زکاْ حساب کند.
عنوان مسئله:
کسی که بدهکار است و نمیتواند بدهکاری خود را بدهد، اگرچه فقیر نباشد، انسان می‌تواند طلبی را که از او دارد، بابت زکاْ حساب کند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر کسی از بانک وام بگیرد، آیا می‌تواند در وقت حساب سال مبلغ بدهکاری را بعنوان قرض کسر نماید؟
- اگر شخصی برای اوّلین بار محاسبه خمس نمود و دارای حساب سال و مثلاً 200.000 تومان بدهکار شد ولی این شخص به همین مبلغ یا بیشتر یا کمتر بدهکاری دیگری دارد آیا اگر مثلابه اندازه همان 200/000 تومان بدهکاری دیگر دارد پرداخت خمس از عهده‌اش ساقط می‌شود و همچنین اگر کمتر از مقدار بدهکاری خمس بدهکاری دیگر دارد آیا از بدهکاری خمس کم می‌شود؟
- آیا پدر می‌تواند زکات نه‌گانه را به فرزند خود از بابت فی سبیل الّله بدهد و فرزند هم این زکات را برای کفّارات خود مصرف کند یعنی کفّارات بدهکار است آن را بپردازد؟
- اگر شخصی پولی از مردم طلب دارد مثلاپنج میلیون تومان که به تدریج می‌گیرد و در ضمن به همین مبلغ بدهکار است که باید به تدریج بدهد و حساب سال او هم فرا رسیده و یا اینکه می‌خواهد حساب سال برای خودش بگیرد حکمش چیست؟
- آیا انسان می‌تواند یک کلیه خود را به بیمار کلیوی که در خطر مرگ است، قرار بدهد که به او پیوند شود و در فرض جواز آیا می‌تواند در قبال آن پول دریافت نماید؟
- مردی با زنی ازدواج کرد که از شوهر قبلی خود دارای فرزندی است که فاقد مال است آیا این شوهر می‌تواند زکات فطره خود و سایرین را به آن فرزند بدهد در صورتیکه خرج او بعهده‌اش نباشد؟
- شخصی تا به حال زکات نداده و یا این که دقیق حساب نکرده، اکنون می‌خواهد خود را برئ الذمّه کند باید چه کند و اگر فرزند طلبه‌ای دارد آیا می‌تواند عوض پول به او برنج بدهد و آیا نیاز به اجازه هم می‌باشد؟
- شخصی مبلغ چهارصد هزار تومان وام گرفته که سالی صد هزار تومان پرداخت کند، از طرفی ادای دین که صد هزار تومان است جز مؤونه، است در سال دوّم دو ماه مانده به حساب سال، سیصد هزار تومان پول اضافه بر مؤونه دارد، آیا می‌تواند سیصد هزار تومان وام را یکجا بدهد و جز مؤونه قرار دهد، با این که قبول می‌کنند همه را یکجا بگیرند یا باید خمس سیصد هزار تومان را بدهد؟
- پدری زمینی را به مساحت 170 متر به فرزندش به مبلغ 170 هزار تومان فروخته و قولنامه نوشته‌اند، و لکن پدر 70 هزار تومان را فی المجلس گرفته است و 100 هزار تومان باقی مانده را بابت سهم ارث حساب نموده که بعد از فوت، فرزند این مقدار ارثی خود را تحویل بگیرد، یعنی بعد از مرگ پدر که به فرزند ارث می‌رسد آن را نگیرد و در عوض ذمّه پسر بری شود، اکنون فرزند آن زمین را فروخته تا خانه بخرد ولی پدر می‌گوید، مقدار باقی مانده مرا بده، آیا بر فرزند لازم است باقی را بدهد یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله صافی گلپایگانی] چنانچه شخصی بابت روزه ماه مبارک رمضان کفّاره بدهکار باشد و بخواهد بابت آن شصت فقیر یا بیشتر را اطعام نماید آیا می تواند کل مبلغ کفّاره را به یک فقیر یا یک خانواده فقیر بدهد اگر نه چنانچه به شصت فقیر دسترسی نداشت تکلیف او چیست؟
- [آیت الله خوئی] قبل از غروب عید فطر می‌خواهد فطره را به عنوان قرض به فقیر بدهد که غروب شب عید بابت فطره حساب کند، آیا به فقیر لازم است بگوید این وجه را به تو قرض می‌دهم؟
- [آیت الله سبحانی] کشاورزی که زکات به اموال او تعلق گرفته است، در صورتی که بدهکار باشد و بخواهد زکات مال را هم بپردازد، به عسر و حرج می افتد. آیا می تواند زکات مال را برای بدهکاری مصرف کند و آیا می تواند زکات را به فقیر بدهد، به شرط این که آن فقیر، زکات را به صاحب مال هبه کند؟
- [آیت الله نوری همدانی] اگر شخصی نذر کند به فقیر معینی صدقه بدهد، آیا می‌تواند به فقیر دیگری بدهد؟
- [آیت الله بهجت] فردی واجب الزکاة می باشد، در حالی که خودش بدهکار است، آیا می تواند آن زکات را از جهت سهم غارمین در بدهکاری خودش مصرف کند؟ آیا فقیر می تواند زکاتش را خودش بردارد؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر سیّد فقیری که مستحقّ شرعی سهم سادات است، به ما بدهکار باشد و از دنیا برود، آیا جایز است بدهی او را بابت سهم سادات حساب کنیم؟
- [آیت الله بهجت] آیا می توانیم مبلغ سهم سادات را تبدیل به جنسی کنیم و آن را به عنوان نسیه به فقیر بفروشیم و پس از آن، بابت خمس، حساب کنیم؟
- [آیت الله بهجت] چیزی را که انسان بابت زکات به فقیر می دهد، آیا لازم است به او بگوید که زکات است؟
- [آیت الله بروجردی] هرگاه زیدی طلبی از عمروی داشته و عمرو مدیون وفات نموده، آیا در صورت فقیر بودن مدیون، از باب زکات یا مظالم می‌توان دین را حساب نمود؟ و اگر به قدر ادای دین ترکه دارد و لیکن ورثه حاضر برای ادای دین او نیستند، آیا باز هم می‌تواند ذمّه عمرو مدیون را از باب زکات بری نماید یا خیر؟
- [آیت الله خوئی] فطره را به قصد فقیر معینی کنار گذاشت، آیا موقع دادن فطره می‌تواند به فقیر دیگری بدهد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر فقیری بمیرد ومال او به اندازه قرضش نباشد، انسان می‌تواند طلبی را که از او دارد، بابت زکاْ حساب کند و همچنین اگر مال او به اندازه قرضش باشد وورثه قرض او را ندهند، یا به جهت دیگر انسان نتواند قرض خود را بگیرد، می‌تواند طلبی را که از او دارد، بابت زکاْ حساب کند.
- اگر به کسی که بدهکار است ونمی‌تواند بدهی خود را بدهد زکاْ بدهد، بعد بفهمد قرض را در معصیت مصرف کرده، چنانچه آن بدهکار فقیر باشد، می‌تواند آنچه را به او داده بابت زکاْ حساب کند، ولی احتیاط واجب آن است که اگر از آن معصیت توبه نکرده، چیزی را که به او داده بابت زکاْ حساب نکند.
- اگر پیش از آن که زکاْ بر او واجب شود، چیزی بابت زکاْ به فقیر بدهد، زکاْ حساب نمی‌شود و بعد از آن که زکاْ بر او واجب شد، اگر چیزی را که به فقیر داده از بین نرفته باشد و آن فقیر هم به فقر خود باقی باشد، می‌تواند چیزی را که به او داده بابت زکاْ حساب کند.
- فقیر نمیتواند زکاْ را به کمتر از مقدار آن صلح کند یا چیزی را گرانتر از قیمت آن بابت زکاْ قبول نماید، یا زکاْ را از مالک بگیرد و به او ببخشد مگر آن که بخشیدن فقیر از طیب نفس ورضای خاطر باشد، پس در این صورت می‌تواند فقیر ببخشد ومالک بگیرد ولی کسی که زکاْ زیادی بدهکار است وفقیر شده ونمی‌تواند زکاْ را بدهد، چنانچه بخواهد توبه کند، فقیر می‌تواند زکاْ را از او بگیرد و به او ببخشد.
- فقیری که می‌داند زکاْ بر انسان واجب نشده، اگر چیزی بابت زکاْ بگیرد و پیش او تلف شود ضامن است، پس موقعی که زکاْ بر انسان واجب می‌شود اگر آن فقیر به فقر خود باقی باشد، می‌تواند عوض چیزی را که به او داده بابت زکاْ حساب کند.
- زن می‌تواند به شوهر فقیر خود زکاْ بدهد، اگرچه شوهر زکاْ را صرف مخارج خود آن زن نماید.
- فقیری که نمی‌داند زکاْ بر انسان واجب نشده، اگر چیزی بابت زکاْ بگیرد و پیش او تلف شود، ضامن نیست وانسان نمیتواند عوض آن را بابت زکاْ حساب کند.
- چیزی را که انسان بابت زکاْ به فقیر می‌دهد لازم نیست به او بگوید که زکاْ است، بشرط این که بداند فقیر قبول تملّک این مال را ولو از زکاْ باشد می‌نماید، بلکه اگر فقیر خجالت بکشد، مستحبّ است باسم پیشکش بدهد، ولی باید قصد زکاْ نماید در صورتی که بداند آن فقیر قبول مطلق مال را می‌کند ولو این که زکاْ باشد، والاّض اگر بداند زکاْ را قبول نمی‌کند بنابر احتیاط واجب آن است که زکاْ را به او ندهد.
- اگر طفل یا دیوانه‌ای از شیعه فقیر باشد، انسان می‌تواند به ولیّ او زکاْ بدهد، به قصد این که آنچه را که می‌دهد ملک طفل یا دیوانه باشد.
- اگر فقیر، شتر وگاو وگوسفند وطلا ونقره را بابت زکاْ بگیرد، چنانچه شرطهایی که برای واجب شدن زکاْ گفته شد در آنها جمع شود، باید زکاْ آنها را بدهد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . کسی که بدهکار است و نمیتواند بدهی خود را بدهد، اگر چه فقیر نباشد، انسان می‌تواند طلبی را که از او دارد، بابت زکات حساب کند.
- [آیت الله بروجردی] کسی که بدهکار است و نمیتواند بدهی خود را بدهد، اگر چه فقیر نباشد، انسان می‌تواند طلبی را که از او دارد، بابت زکات حساب کند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر کسی که بدهکار است، نتواند بدهی خود را بدهد، اگرچه فقیر نباشد، انسان می‌تواند طلبی را که از او دارد، بابت زکات حساب کند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] کسی که بدهکار است و نمی تواند بدهی خود را بدهد؛ اگرچه فقیر نباشد؛ انسان می تواند طلبی را که از او دارد؛ بابت زکاه حساب کند.
- [امام خمینی] کسی که بدهکار است و نمی تواند بدهی خود را بدهد اگرچه فقیر نباشد انسان می تواند طلبی را که از او دارد بابت زکات حساب کند.
- [آیت الله سیستانی] کسی که بدهکار است و نمی تواند بدهی خود را بدهد ، اگر چه فقیر نباشد ، انسان می‌تواند طلبی را که از او دارد ، بابت زکات حساب کند .
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که بدهکار است و نمیتواند فعلاً بدهی خود را بدهد اگر چه فقیر نباشد، انسان می‌تواند طلبی را که از او دارد بابت زکات حساب کند و در مسأله 1941 گفته شد که اگر امیدی به پرداخت زکات از سوی بدهکار در آینده هم نباشد، نمیتواند طلبش را بابت زکات حساب کند.
- [آیت الله نوری همدانی] کسی که بدهکار است و نمیتواند بدهی خودرا بدهد ، اگر چه فقیر نباشد ، انسان می تواند طلبی را که از او دارد ، بابت زکوه حساب کند .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] کسی که بدهکار است و نمی تواند بدهی خود را بدهد اگر چه فقیر نباشد، انسان می تواند طلبی را که از او دارد، بابت زکات حساب کند.
- [آیت الله سبحانی] کسی که بدهکار است و نمی تواند بدهی خود را بدهد اگرچه فقیر نباشد، انسان می تواندطلبی را که از او دارد، بابت زکات حساب کند.