درهم شرعی
سكه‌ی نقره به وزن تقريبی 52 / 2 گرم
کسی که به اندازه 5 درهم شرعی یا بیشتر از بابت زکات بدهکار است بنا بر احتیاط کمتر از 5 درهم شرعی به یک فقیر ندهد و نیز اگر غیر نقره چیز دیگری مثل گندم و جو بدهکار باشد و قیمت آن به 5 درهم شرعی برسد، بنا بر احتیاط به یک فقیر کمتر از آن ندهد.
عنوان مسئله:
کسی که به اندازه 5 درهم شرعی یا بیشتر از بابت زکات بدهکار است بنا بر احتیاط کمتر از 5 درهم شرعی به یک فقیر ندهد و نیز اگر غیر نقره چیز دیگری مثل گندم و جو بدهکار باشد و قیمت آن به 5 درهم شرعی برسد، بنا بر احتیاط به یک فقیر کمتر از آن ندهد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
سوال مرتبط یافت نشد
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] اگر جو و گندم به صورت مخلوط کاشته و درو شود و روی هم به حدّ نصاب برسد، زکات دارد یا خیر؟
- [آیت الله علوی گرگانی] حضرتعالی در رساله احکام زکات مسئله 1872 فرمودهاید: زکات گندم و جو و.... وقتی واجب میشود که به مقدار نصاب برسد حال با توجّه به این مسئله، اگر زارعی زراعت داشت ولی برداشت نکرد یا خوب حفاظت نکرد و از بین رفت، خلاصه جمعآوری نکرد، آیا زکات واجب است یا خیر؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در توضیح المسائل مسأله 2631 فرموده اید: (مال گمشده که انسان پیدا کند اگر نشانه نداشته باشد که به واسطه آن صاحبش معلوم شود و قیمت آن کمتر از یک درهم (6/12 نخود نقره سکه دار) نباشد، احتیاط واجب آن است که از طرف صاحبش صدقه دهد.) الف) اگر چنانچه پیدا شده، مثلاً یک عدد صد تومانی باشد، آیا این نشانی محسوب می شود؟ ب) قیمت یک درهم نقره به پول در زمان فعلی چه مقدار است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] مالکی مقداری زمین مزروعی خود را بصورت اجاره به دیگری واگذار کرده و مال الاجاره از گندم آن تعیین شده، گندمی که از بابت اجرت به دست می آید، اگر به تنهایی به حد نصاب برسد یا با گندم باقیمانده زمین در دست خود مالک برداشت می شود به نصاب برسد، آیا متعلق زکات می شود؟
- [آیت الله بروجردی] شخص زارع گندم و یا جوِ او بعد از اخراج مُؤَن به حد نصاب رسیده، لکن چون بدهکار ارباب است، ارباب تمام گندم و یا جوِ زارع را از باب طلب خود میبرد و هر چه رعیّت التماس میکند که لا اقل به مقدار زکات را به من بده که به مستحقّین آن برسانم نمیدهد، آیا تکلیف این رعیّت چیست در حالی که این رعیّت غیر از اثاث البیت که ما یحتاج اوست چیز دیگر ندارد؟
- [آیت الله نوری همدانی] سؤال این است که: اگر کسی مخارجش به اندازه قیمت کاه باشد مثلاً برای زراعت ده هزار تومان خرج کرده و قیمت کاهی که از همان زراعت به دست آمده هم ده هزار تومان است، آیا میتواند مخارج را از گندم و جو حساب کند؟
- [آیت الله بهجت] در بعضی از محلّ ها رسم است که گندم و جو را درهم و مخلوط می کارند. پس از چیدن اگر از هم جدا شوند، هیچ کدام به نصاب نمی رسد. امّا مخلوط هر دو که به آن خلطک می گویند به مقدار نصاب است و به همین نحو آن را به مصرف می رسانند. آیا زکات آن واجب است یا نه؟
- [آیت الله بهجت] شخصی زکات گندم بدهکار است و از طرفی مقروض می باشد و قدرت پرداخت بدهی را ندارد. او یک دستگاه تراکتوری دارد که اگر برای پرداخت بدهی هایش آن را بفروشد، وام او که تقریبا مساوی با قیمت تراکتور است، پرداخت می شود. ولی پس از فروش تراکتور، خانواده اش در مضیقه زندگی قرار می گیرند. آیا باید زکات بدهد؟
- [آیت الله خوئی] زیدی سر سال حساب میکند مازاد از مخارج را جهت تعیین وجوهات لکن مثلاً مقداری جنس (گندم یا جو یا غیره) سلف خریده که هنوز موعد تحویل جنس نرسیده است بفرمائید آیا پولی را که قبلاً بابت خرید معامله سلفی پرداخته باید از لحاظ خمس حساب کند یا قیمت روز آن جنسی که موعد تحویل آن نرسیده.
- [آیت الله بهجت] جهت آبیاری از آب رودخانه، مبالغی از کشاورزان به عنوان میرابی و لایروبی دریافت می شود که قیمت این آب با آبیاری با موتور مساوی می شود. یعنی برای کشاورز از جهت هزینه فرق نمی کند که از رودخانه استفاده کند یا از موتور. حال سؤال این است که زکات گندم و جو آبیاری شده از این رودخانه 101 است یا 201؟ یا این که باید هزینه ی آبیاری با رودخانه را از مخارج حساب کرد و این زکات را یک دهم حساب نمود؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- بنا بر احتیاط مخارجی را که برای گندم و جو و خرما و انگور کرده است نمیتواند از حاصل کسر نموده و ملاحظه نصاب نماید، پس چنانچه یکی از آنها پیش از ملاحظه مخارج به اندازه نصاب برسد، بنا بر احتیاط باید زکات آنها را بدهد.
- واجب نیست صبر نماید تا جو و گندم به هنگام خرمن برسد و انگور و خرما خشک گردد و آنگاه زکات بدهد، بلکه همین که زکات واجب شد جایز است مقدار زکات را قیمت کند و آن را بابت زکات بدهد.
- اگر فقیر بمیرد و مال او به مقدار قرضش نباشد، طلبکار میتواند از بابت طلبش به مقدار کسری مال او از بابت زکات حساب کند و اگر مال او به اندازه قرضش باشد و ورثه قرض او را ندهند یا به جهت دیگر انسان نتواند طلب خود را بگیرد، بنا بر احتیاط مستحب طلبی را که از او دارد بابت زکات حساب نکند.
- کسی که طلا و نقره دارد، اگر هیچ کدام آنها به اندازه نصاب اوّل نباشد، مثلاً 199 درهم نقره و 19 دینار طلا داشته باشد، زکات بر او واجب نیست.
- نصاب گنج در طلای سکهدار همچون نصاب طلا در زکات؛ یعنی بیست دینار شرعی و در نقره سکهدار همچون نصاب نقره در زکات؛ یعنی دویست درهم شرعی است، درباره تبدیل این وزنها به وزنهای کنونی در مسأله 1904 و 1905 توضیح داده خواهد شد و گنجی که طلا و نقره سکهدار نیست، خمس ندارد - مگر از باب منافع کسب که در مسأله 1761 به بعد گذشت - هر چند احتیاط مستحبّ آن است که اگر قیمت آن به مقدار یکی از دو نصاب طلا و نقره برسد، خمس آن را بدهد.
- در نه چیز زکات واجب میشود: اوّل: گندم. دوم: جو. سوم: خرما. چهارم: کشمش. پنجم: طلا. ششم: نقره. هفتم: شتر. هشتم: گاو. نهم: گوسفند. و اگر کسی مالک یکی از این نه چیز باشد با شرایطی که بعداً گفته میشود، باید مقداری را که معیّن شده، به یکی از مصرفهایی که گفته میشود برساند. در زمان کنونی که پول طلا و نقره رواج ندارد، بنا بر احتیاط واجب در هر نوع پول رایج در صورتی که شرایط زکات طلا و نقره را داشته باشد زکات واجب است.
- کسی که بدهکار است و نمیتواند فعلاً بدهی خود را بدهد اگر چه فقیر نباشد، انسان میتواند طلبی را که از او دارد بابت زکات حساب کند و در مسأله 1941 گفته شد که اگر امیدی به پرداخت زکات از سوی بدهکار در آینده هم نباشد، نمیتواند طلبش را بابت زکات حساب کند.
- مالی را که انسان پیدا میکند اگر نشانهای نداشته باشد که به واسطه آن صاحبش معلوم شود، بنا بر احتیاط واجب باید با اذن حاکم شرع صدقه دهد و آن را تملّک نکند مگر آن که قیمت آن از یک درهم (که بنا بر مشهور 12 / 6 نخود نقره سکّهدار بوده و در مسأله 1872 درباره اندازه آن توضیح داده شد) کمتر باشد که میتواند آن را تملّک کند.
- اگر پیش از دادن زکات از انگور و خرما و جو و گندمی که زکات آنها واجب شده خود و عیالاتش بخورند زکات آن مقدار واجب نیست ولی اگر بیش از مقدار متعارف بخورند باید زکات مقدار اضافی را بدهد همچنین اگر از انگور و خرما و جو و گندم در موقع چیدن به مقدار متعارف به فقیر بدهد زکات ندارد.
- کسی که بدهکار است و گندم یا جو یا خرما یا انگور هم دارد، اگر بمیرد و پیش از آن که زکات اینها واجب شود، ورثه قرض او را از مال دیگر بدهند هر کدام که سهمشان به حدّ نصاب برسد باید زکات بدهد و اگر پیش از آن که زکات اینها واجب شود قرض او را ندهند، چنانچه مال میّت فقط به اندازه بدهی او باشد واجب نیست زکات اینها را بدهند و اگر مال میّت بیشتر از بدهی او باشد، در صورتی که بدهی او به قدریست که اگر بخواهند ادا نمایند، باید مقداری از گندم و جو و خرما و انگور را هم به طلبکار بدهند آنچه را به طلبکار میدهند زکات ندارد و بقیّه مال ورثه است و هر کدام آنان که سهمش به اندازه نصاب شود، باید زکات آن را بدهد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . کسی که 2 مثقال و 15 نخود نقره یا بیشتر از بابت زکات بدهکار است، بنابر احتیاط مستحب کمتر از 2 مثقال و 15 نخود نقره به یک فقیر ندهد. و نیز اگر غیر نقره چیز دیگری مثل گندم و جو بدهکار باشد و قیمت آن به 2 مثقال و 15 نخود نقره برسد، بنابر احتیاط مستحب به یک فقیر کمتر از آن ندهد.
- [آیت الله خوئی] کسی که (2) مثقال و (15) نخود نقره یا بیشتر، از بابت زکات بدهکار است بنابر احتیاط مستحب کمتر از (2) مثقال و (15) نخود نقره به یک فقیر ندهد و نیز اگر غیر نقره چیز دیگری مثل گندم و جو بدهکار باشد و قیمت آن به (2) مثقال و (15) نخود نقره برسد بنابر احتیاط مستحب به یک فقیر کمتر از آن ندهد.
- [آیت الله وحید خراسانی] کسی که مثقال و نخود نقره یا بیشتر از بابت زکات بدهکار است احتیاط مستحب ان است که کمتر از مثقال و نخود نقره به یک فقیر ندهد و نیز اگر غیر نقره چیز دیگری مثل گندم و جو بدهکار باشد و قیمت ان به مثقال و نخود نقره برسد احتیاط مستحب ان است که کمتر از ان به یک فقیر ندهد
- [آیت الله بروجردی] کسی که 2 مثقال و 15 نخود نقره، یا بیشتر از بابت زکات بدهکار است، بنا بر احتیاط واجب باید کمتر از 2 مثقال و 15 نخود نقره به یک فقیر ندهد و نیز اگر غیر نقره چیز دیگری مثل گندم و جو بدهکار باشد و قیمت آن به 2 مثقال و 15 نخود نقره برسد، بنا بر احتیاط واجب باید به یک فقیر کمتر از آن ندهد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] کسی که (2) مثقال و (15) نخود نقره یا بیشتر از بابت زکاه بدهکار است؛ بنا بر احتیاط مستحب کمتر از (2) مثقال و (15) نخود نقره به یک فقیر ندهد و نیز اگر غیر نقره چیز دیگری مثل گندم و جو بدهکار باشد و قیمت آن به (2) مثقال و (15) نخود نقره برسد؛ بنا بر احتیاط مستحب به یک فقیر کمتر از آن ندهد.
- [آیت الله سبحانی] کسی که 2 مثقال و 15 نخود نقره یا بیشتر از بابت زکات بدهکار است، احتیاط مستحب آن است که کمتر از 2 مثقال و 15 نخود نقره هم به یک فقیر ندهد و نیز اگر غیر نقره چیز دیگری مثل گندم و جو بدهکار باشد و قیمت آن به 2 مثقال و 15 نخود نقره هم برسد بهتر است به یک فقیر کمتر از آن ندهد.
- [امام خمینی] کسی که مثقال و نخود نقره یا بیشتر، از بابت زکات بدهکار است می تواند کمتر از مثقال و نخود نقره هم به یک فقیر بدهد و نیز اگر غیر نقره چیز دیگری مثل گندم و جو بدهکار باشد و قیمت آن به مثقال و نخود نقره هم برسد می تواند به یک فقیر کمتر از آن بدهد.
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که 2 مثقال و15 نخود نقره یا بیشتر از بابت زکاْ بدهکار است، بنابر احتیاط مستحبّ باید کمتر از 2 مثفال و15 نخود نقره به یک فقیر ندهد و نیز اگر غیر نقره چیز دیگری مثل گندم وجو بدهکار باشد وقیمت آن به 2 مثقال و15 نخود نقره برسد، بنابر احتیاط مستحبّ باید به یک فقیر کمتر از آن ندهد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] احتیاط واجب آن است که به هر فقیر از زکات نصاب اول نقره (یعنی به اندازه دومثقال و 15 نخود) کمتر ندهد و اگر از چیز دیگر مانند گندم و جو زکات می دهد نیز قیمت آن کمتر از این مقدار نباشد.
- [آیت الله اردبیلی] بنابر احتیاط واجب، شخص زکات دهنده در صورتی که زکات طلا را میپردازد، نباید کمتر از نیم دینار (757/1 گرم) طلا یا قیمت آن را و در صورتی که زکات نقره را میپردازد، نباید کمتر از پنج درهم (304/12 گرم) نقره یا قیمت آن را به یک فقیر بدهد.