سوره فاتحه
سوره حمد، نخستین سوره قرآن کریم در ترتیب مصحف .
چرا سوره فاتحه (حمد) به (سبع مثانی) نام‌گذاری شد و مقصود از آن چیست؟
با مراجعه به تفاسیر و منابع روایی مشاهده می‌شود که در این‌باره – این‌که مقصود از «سبع مثانی» و «قرآن عظیم» چیست؟ - نظریات متفاوتی وجود دارد: برخی برآنند که منظور قرآن و آیات آن است. عده‌ای معتقدند که منظور از «سبع مثانی» سوره حمد است؛ چرا که این سوره دوبار بر پیامبر(ص) نازل شد. بعضی هم گفته‌اند سبع مثانی سوره‌های طولانی اوایل قرآن است. دلیلش آن است که در این سوره‌ها، اخبار، حوادث و عبرت‌های تاریخی، مکرر بیان شده است. اما حقیقت آن است، اخبار رسیده از طریق شیعه و سنی تأکید می‌کند که سبع مثانی همان سوره حمد است و علتش آن است که در دو رکعت نماز دو بار قرائت می‌شود.
با مراجعه به تفاسیر و منابع روایی مشاهده می‌شود که در این‌باره – این‌که مقصود از «سبع مثانی» و «قرآن عظیم» چیست؟ - نظریات متفاوتی وجود دارد: برخی برآنند که منظور قرآن و آیات آن است. عده‌ای معتقدند که منظور از «سبع مثانی» سوره حمد است؛ چرا که این سوره دوبار بر پیامبر(ص) نازل شد. بعضی هم گفته‌اند سبع مثانی سوره‌های طولانی اوایل قرآن است. دلیلش آن است که در این سوره‌ها، اخبار، حوادث و عبرت‌های تاریخی، مکرر بیان شده است. اما حقیقت آن است، اخبار رسیده از طریق شیعه و سنی تأکید می‌کند که سبع مثانی همان سوره حمد است و علتش آن است که در دو رکعت نماز دو بار قرائت می‌شود.
پاسخ:
با مراجعه به تفاسیر و منابع روایی مشاهده می‌شود که در این‌باره – این‌که مقصود از «سبع مثانی» و «قرآن عظیم» چیست؟ - نظریات متفاوتی وجود دارد:
برخی برآنند که منظور قرآن و آیات آن است.
عده‌ای معتقدند که منظور از «سبع مثانی» سوره حمد است؛ چرا که این سوره دوبار بر پیامبر(ص) نازل شد.
بعضی هم گفته‌اند سبع مثانی سوره‌های طولانی اوایل قرآن است. دلیلش آن است که در این سوره‌ها، اخبار، حوادث و عبرت‌های تاریخی، مکرر بیان شده است.
اما حقیقت آن است، اخبار رسیده از طریق شیعه و سنی تأکید می‌کند که سبع مثانی همان سوره حمد است و علتش آن است که در دو رکعت نماز دو بار قرائت می‌شود.
- [سایر] سلام، 1. جا بجایی عمدی ذکر رکوع و سجود چه حکمی دارد؟ 2. آیا میتوان بعد از سورهی حمد در نماز، به جای سوره، یک بار دیگر حمد را خواند؟ یعنی در هر رکعت دو مرتبه سوره حمد را خواند؟
- [آیت الله خوئی] آیا به جای سوره بعد از حمد در صلوات یومیه و در نماز آیات بطور تقطیع میتوان سوره حمد را خواند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در نمازهای واجب که باید بعد از حمد یک سوره تمام بخوانند، آیا صحیح است همان سوره حمد را تکرار کنند؟
- [آیت الله خامنه ای] من در چند نمازم بعد از سوره فاتحه (حمد) سوره ی قدر را می خواندم، و بعد از مدتی فهمیدم که سوره را کامل نمی خوانده ام. آیا باید نمازهایم را قضا کنم؟
- [آیت الله بهجت] اگر کسی قصد داشته باشد در نماز مغرب یا عشا به جای تسبیحات اربعه سوره ی حمد را بخواند، تکلیفش در بلند خواندن یا آهسته خواندن سوره حمد چیست؟
- [آیت الله بهجت] آیا در نمازهای واجب، می توان بعد از حمد به جای سوره، بار دیگر سوره ی حمد را تکرار نمود؟
- [آیت الله خامنه ای] امام جماعت در رکعت سوم و مأموم رکعت دوم نماز است. در صورتیکه مأموم بخواهد سوره حمد را تا آخر بخواند امام سر از رکوع برمیدارد و وارد سجده می‌شود. در این حال آیا مأموم میتواند سوره حمد را رها نموده و همراه امام رکوع را بهجا آورد؟ یا این‌که باید سوره حمد را تا آخر بخواند و اگر به رکوع امام نرسید، بعد از حمد سوره را نیز بخواند و نمازش را فرادا نماید؟
- [سایر] باعرض سلام وخسته نباشید میخاستم بدونم در رکعت سوم یا چهارم نماز بجای تسبیحات اربعه اگر سوره حمد و توحید یا حمد تنها سهوا خوانده شود آیا نماز باطل است؟ با تشکر
- [آیت الله بهجت] مأمومی که در بین حمد و یا سوره قصد فرادا کرده و نمی داند امام تا کجای حمد یا سوره را خوانده، اگر برگردد و از اوّل حمد بخواند جایز است؟
- [سایر] اهمّیّت سوره ی حمد چقدر است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر مأموم بعد از حمد و سوره امام نیّت فرادی کند لازم نیست حمد و سوره را بخواند ولی اگر پیش از تمام شدن حمد و سوره نیّت فرادی نماید و یا بلافاصله پس از اقتدا قصد داشته که بعد از حمد و سوره امام نیت فرادی نماید بنابر احتیاط واجب حمد و سوره را از اوّل بخواند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر عمدا سوره را پیش از حمد بخواند نمازش باطل است و اگر اشتباها سوره را پیش از حمد بخواند و در بین آن یادش بیاید؛ باید سوره را رها کندو بعد از خواندن حمد؛ سوره را از اول بخواند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر مأموم بعضی از کلمات حمد و سوره امام را بشنود، احتیاط واجب آن است که حمد و سوره نخواند.
- [آیت الله مظاهری] اگر مأموم بعضی از کلمات حمد و سوره امام را بشنود، نباید حمد و سوره را بخواند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر عمدا سوره را پیش از حمد بخواند، نماز او باطل است و اگر سهوا سوره را پیش از حمد بخواند، چنانچه در بین آن به خاطر آورد، باید سوره را رها کند و بعد از خواندن حمد، سوره را از اوّل بخواند و اگر بعد از اتمام سوره و قبل از خواندن حمد یا در بین حمد یا پس از تمام کردن حمد و پیش از رفتن به رکوع به خاطر آورد، پس از حمد همان سوره یا سوره دیگری را به قصد رجا بخواند.
- [آیت الله مظاهری] اگر مأموم بعد از حمد و سوره امام نیّت فرادی کند لازم نیست حمد و سوره را بخواند، ولی اگر پیش از تمام شدن حمد و سوره نیّت فرادی نماید، باید مقداری را که امام نخوانده بخواند.
- [آیت الله سبحانی] اگر مأموم به واسطه عذری بعد از حمد و سوره امام نیت فرادی کند لازم نیست حمد و سوره را بخواند، ولی اگر پیش از تمام شدن حمد و سوره نیت فرادی نماید، باید مقداری را که امام نخوانده، بخواند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر ماموم بعد از حمد و سوره امام؛ نیت فرادی کند؛ لازم نیست حمد و سوره را بخواند و اگر پیش از تمام شدن حمد و سوره نیت فرادی نماید بنا بر احتیاط مقداری را که امام خوانده نیز بخواند.
- [آیت الله بهجت] اگر مأموم به واسطه عذری بعد از حمد و سوره امام نیت فُرادی کند لازم نیست حمد و سوره را بخواند، ولی اگر پیش از تمام شدن حمد و سوره نیت فُرادی نماید، باید مقداری را که امام نخوانده بخواند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر پیش از آن که برای رکوع خم شود، بفهمد که حمد و سوره را نخوانده، باید بخواند و اگر بفهمد سوره را نخوانده باید فقط سوره را بخواند ولی اگر بفهمد حمد تنها را نخوانده باید اول حمد و بعد از آن دوباره سوره را بخواند و نیز اگر خم شود و پیش از آن که به رکوع برسد، بفهمد حمد و سوره، یا سوره تنها، یا حمد تنها را نخوانده، باید بایستد و به همین دستور عمل نماید.