(رحم) به چه کسانی گفته می‌شود؟ (قطع رحم) و (صله رحم) دقیقاً یعنی چه؟ آیا قطع رحم از نظر فقهی حرام است؟ کسی که باعث قطع صله ارحام شود؛ یعنی باعث شود دو خانواده با هم رفت و آمد نکنند، حکم این شخص چیست؟ آیا گناه کرده است؟
«رحم» در اصل به معنای محل نشو و نمای جنین در شکم مادران است، ولی بعدها به عنوان استعاره و به علاقه ظرف و مظروف، در معنای قرابت و خویشاوندی استعمال شد؛ چون خویشاوندان همه در این‌که از یک رحم خارج شده‌اند مشترکند پس کلمه «رحم» به معنای نزدیک و ارحام به معنای نزدیکان انسان است. صله رحم به معنای ارتباط همراه با لطف و احسان به خویشان نسبی است. صله رحم نسبت به تمام خویشان (زن و مرد با تقوا و بی‌تقوا، مسلمان و کافر، ظالم و صالح) باید انجام شود. از حضرت علی(ع) نقل شده که فرمودند: «با خویشاوندانتان پیوند و رفت و آمد داشته باشید، هر چند آنان با شما قطع‏ رابطه ‏کرده‏ باشند». البته صله رحم دارای درجاتی است که نسبت به شرایط و افراد، متفاوت است؛ بله در صورتی که باعث ضرر دنیایی یا دینی می‌شود. باید به حدی که ضرر ندارد تغییر کند و تقلیل یابد؛ مثلاً در مقابل ظالم و گناه‌کار همراه با امر به معروف و نهی از منکر مناسب باشد و به صورتی انجام شود که این ارتباط تأیید اعمال آنها محسوب نشود و در مقابل کسی که می‌داند از دیدن او خوشحال نمی‌شود باید به صورت کمک غیر مستقیم به او یا پُرس‌وجوی احوال او از دیگران باشد و به هر حال لطف خود نسبت به او را به روش‌های مختلف ابراز دارد. اسلام نسبت به صله رحم و کمک و حمایت و محبت نسبت به خویشاوندان اهمیت فوق العاده‌ای قائل شده است و قطع رحم و بریدن رابطه از خویشان و بستگان را شدیداً نهی کرده است. از این‌رو؛ باید گفت: مسلّماً قطع رحم گناه است، اما مانند بسیاری از دیگر  گناهان، مجازات خاصی در دنیا برای او مشخص نشده همان‌گونه که برای خود قطع صله ارحام نیز چنین مجازاتی تعیین نشده است.
عنوان سوال:

(رحم) به چه کسانی گفته می‌شود؟ (قطع رحم) و (صله رحم) دقیقاً یعنی چه؟ آیا قطع رحم از نظر فقهی حرام است؟ کسی که باعث قطع صله ارحام شود؛ یعنی باعث شود دو خانواده با هم رفت و آمد نکنند، حکم این شخص چیست؟ آیا گناه کرده است؟


پاسخ:

«رحم» در اصل به معنای محل نشو و نمای جنین در شکم مادران است، ولی بعدها به عنوان استعاره و به علاقه ظرف و مظروف، در معنای قرابت و خویشاوندی استعمال شد؛ چون خویشاوندان همه در این‌که از یک رحم خارج شده‌اند مشترکند پس کلمه «رحم» به معنای نزدیک و ارحام به معنای نزدیکان انسان است.
صله رحم به معنای ارتباط همراه با لطف و احسان به خویشان نسبی است.
صله رحم نسبت به تمام خویشان (زن و مرد با تقوا و بی‌تقوا، مسلمان و کافر، ظالم و صالح) باید انجام شود. از حضرت علی(ع) نقل شده که فرمودند: «با خویشاوندانتان پیوند و رفت و آمد داشته باشید، هر چند آنان با شما قطع‏ رابطه ‏کرده‏ باشند».
البته صله رحم دارای درجاتی است که نسبت به شرایط و افراد، متفاوت است؛ بله در صورتی که باعث ضرر دنیایی یا دینی می‌شود. باید به حدی که ضرر ندارد تغییر کند و تقلیل یابد؛ مثلاً در مقابل ظالم و گناه‌کار همراه با امر به معروف و نهی از منکر مناسب باشد و به صورتی انجام شود که این ارتباط تأیید اعمال آنها محسوب نشود و در مقابل کسی که می‌داند از دیدن او خوشحال نمی‌شود باید به صورت کمک غیر مستقیم به او یا پُرس‌وجوی احوال او از دیگران باشد و به هر حال لطف خود نسبت به او را به روش‌های مختلف ابراز دارد.
اسلام نسبت به صله رحم و کمک و حمایت و محبت نسبت به خویشاوندان اهمیت فوق العاده‌ای قائل شده است و قطع رحم و بریدن رابطه از خویشان و بستگان را شدیداً نهی کرده است. از این‌رو؛ باید گفت: مسلّماً قطع رحم گناه است، اما مانند بسیاری از دیگر  گناهان، مجازات خاصی در دنیا برای او مشخص نشده همان‌گونه که برای خود قطع صله ارحام نیز چنین مجازاتی تعیین نشده است.





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین