منظور از "نیت‏" همان عزم راسخ و اراده محکم ‏برای انجام ‏کار است، قطع ‏نظر از این که ‏انگیزه الاهی در آن باشد یا انگیزه‏های مادی. اما در عبادات و طهارات، نیت عبارت است از: قصد انجام فعل و کار، و در آن قصد تقرب الی الله معتبر است [1] ؛ یعنی این که آن کار را فقط برای رضای خدا انجام دهد و بس. به عنوان مثال نماز گزار در نیت نماز باید آن را به قصد تقرب الی الله و قصد انجام تکلیف الاهی به جا آورد، یا در انجام طهارت که شرط صحت نماز است قصد قربت داشته باشد. گفتنی است که نیت از ارکان عبادات محسوب می شود؛ یعنی در تمام افعال عبادی نیت واجب است و بدون نیت، عبادت صحیح نیست. برای آگاهی بیشتر در باره نیت می توانید به رساله های عملیه و پاسخ های موجود در سایت مراجعه کنید: نمایه رابطه نیت و عمل، سؤال 748 (سایت: 786). [1] امام خمینی، تحریرالوسیلة، ج 1، ص 141، قم، مؤسسه نشر اسلام، چاپ 6، 1417ق.
منظور از "نیت" همان عزم راسخ و اراده محکم برای انجام کار است، قطع نظر از این که انگیزه الاهی در آن باشد یا انگیزههای مادی. اما در عبادات و طهارات، نیت عبارت است از: قصد انجام فعل و کار، و در آن قصد تقرب الی الله معتبر است [1] ؛ یعنی این که آن کار را فقط برای رضای خدا انجام دهد و بس. به عنوان مثال نماز گزار در نیت نماز باید آن را به قصد تقرب الی الله و قصد انجام تکلیف الاهی به جا آورد، یا در انجام طهارت که شرط صحت نماز است قصد قربت داشته باشد. گفتنی است که نیت از ارکان عبادات محسوب می شود؛ یعنی در تمام افعال عبادی نیت واجب است و بدون نیت، عبادت صحیح نیست. برای آگاهی بیشتر در باره نیت می توانید به رساله های عملیه و پاسخ های موجود در سایت مراجعه کنید: نمایه رابطه نیت و عمل، سؤال 748 (سایت: 786).
[1] امام خمینی، تحریرالوسیلة، ج 1، ص 141، قم، مؤسسه نشر اسلام، چاپ 6، 1417ق.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] آیا در اعتکاف، نیازی به قصد نمودن عبادات دیگر (علاوه بر نیّت اعتکاف) هم است؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا در اعتکاف نیاز به قصد نمودن عبادات دیگر (علاوه بر نیت اعتکاف) هم هست؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا در اعتکاف، نیازی به قصد نمودن عبادات دیگر (علاوه بر قصد و نیّت اعتکاف) هم هست؟
- [آیت الله اردبیلی] بیمارانی که زخم باز (مثل زخمهای شکمی) دارند و ترشحات مرتبا از زخمها خارج میشود، در مورد طهارات ثلاث (وضو، غسل و تیمّم) و نماز چه تکلیفی دارند؟
- [آیت الله بروجردی] شخصی چند سال غسل جنابت کرده و نمیدانسته باید غسل ترتیبی و یا ارتماسی کند، فقط نیّت غسل جنابت میکرده و سه مرتبه زیر آب میرفته، عبادات مشروطه به طهارت را با چنین غسلی به جا آورده صحیح است یا خیر؟
- [سایر] برای بهتر انجام دادن عبادات چه کنیم؟
- [سایر] چرا در تشیع عبادات بدون پذیرش ولایت قبول نیست؟
- [سایر] راه های موفقیّت در انجام کارهای خیر و عبادات چیست؟
- [سایر] یقین چه نقشی در عبادات دارد؟
- [سایر] جهاد چه جایگاهی در میان عبادات دارد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر مجتهدی در احکام عبادات اعلم باشد و مجتهد دیگری در احکام معاملات، احتیاط آن است که مکلّف تقلید را تقسیم نماید یعنی در عبادات از اوّلی و در معاملات از دوّمی تقلید نماید.
- [آیت الله اردبیلی] روزه و سایر عبادات بچّه نابالغی که خوب و بد را تشخیص میدهد صحیح است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر مکلّفی مدّتی عبادات خویش را بدون تقلید انجام داده و مقدار آن عبادات را نداند در این صورت اگر بداند آن عبادات را مطابق با فتوای مجتهدی که باید از او تقلید می کرده است، انجام داده، آن عبادات صحیح است و در غیر این صورت واجب است به مقداری که یقین به فوت آن دارد قضاء کند، البته در صورتی که مرجع تقلید فعلی او قضا را واجب بداند، و احتیاط مستحب این است که به مقداری قضا کند که علم به برائت ذمه پیدا کند.
- [آیت الله سیستانی] - در حال اعتکاف جدال بر سر مسائل دنیوی یا دینی در صورتی که به قصد غلبه برطرف مقابل و اظهار فضلیت و برتری باشد، حرام است اما اگر به قصد اظهار حق و روشن شدن حقیقت و برطرف کردن خطا و اشتباه طرف مقابل باشد نه تنها حرام نیست بلکه از بهترین عبادات است. بنابراین ملاک، قصد و نیت معتکف است.
- [آیت الله اردبیلی] ختنه پسر به خودیِ خود واجب است و شرط صحّت طواف واجب و مستحب نیز میباشد، ولی ظاهرا شرط صحّتِ نماز و سایر عبادات نیست.
- [آیت الله مظاهری] نایب شدن مرد از زن، یا زن از مرد، نظیر بقیه عبادات اشکال ندارد، ولی نایب در اعمال باید به وظیفه خود عمل کند.
- [آیت الله اردبیلی] در مسایلی که گفته میشود: (زن باید بین تروک حائض و اعمال مستحاضه جمع کند)، مقصود آن است که غیر از عبادات بقیّه اعمالی را که بر حائض حرام است ترک کند و عبادات خود را به تفصیلی که در استحاضه بیان خواهد شد، بجا آورد.
- [آیت الله اردبیلی] وکالت تنها در مواردی صحیح است که شرعا مباشرت شخص در آن شرط نباشد، پس در مواردی همچون قسم خوردن و شهادت دادن نزد حاکم شرع و عبادات بدنی مثل نماز و روزه که مباشرت در آنها شرط میباشد، وکیل گرفتن صحیح نیست، امّا در عبادات مالی مثل پرداختن زکات و خمس، وکالت مانعی ندارد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر کسی که غسل مسّ میّت کرده بخواهد نماز بخواند، چنانچه قبلاً وضو نداشته، احتیاطا باید وضو نیز بگیرد. حکم عبادات دیگری که صحت آنها منوط به وضو میباشد نیز همین است.
- [آیت الله جوادی آملی] .مقلد باید احکام امورِ مورد ابتلای خود را یاد بگیرد, تا هنگام نیاز مطابق حکم شرعی عمل کند و در این جهت, فرقی بین عبادات و معاملات و شئون عادی نیست.