نامحرم
اجنبی به نامحرم و بیگانه گفته می شود.
آیا برای زنان جایز است که پاهای خودشان را نپوشانده و نشان دهند؟ آیا زنان باید در بین مردم ( جلوی نامحرم) جوراب بپوشد یا به طریقی پاهای خود را بپوشانند؟ لطفا در پاسخ به سؤال مذکور از قرآن و روایات موجود استفاده فرمائید.
فلسفه پوشاندن روی پا برای زن در برابر نامحرم چیزی غیر از فلسفه پوشاندن دیگر قسمت های بدن نیست. به عبارت دیگر تمام بدن زن از جذابیت شدیدی برای مرد برخوردار است و برهنه بودن آن لطمه شدیدی به سلامت دینی و بهداشت معنوی بیننده وارد می کند. لیکن در این بین برخی امور استثنا شده است و در واقع باید از علت موارد استثنا پرسید. موارد استثنا صورت و دو دست تا مچ می باشد و استثنا شدن آنها نوعی تسهیل برای زن است؛ زیرا پوشاندن آن موجب دشواری افزون تری است. و به تعبیر استاد مطهری "مباح اقتضایی"است یعنی اقتضای حرمت نگاه و وجوب پوشش را دارد، ولی شارع به جهت تسهیل چنین حکمی را صادر نکرده است. البته به فتوای فقها این استثنا نیز در صورتی است که مشتمل بر زینت نباشد.[1] حجاب در آیات و روایات: حجاب و پوشش زن به حدی اهمیت دارد که خداوند متعال در قرآن مجید آن را مطرح کرده است. خداوند متعال در سوره نور در این باره می­فرماید: "به زنان مؤمن بگو که چشمان خود فرو ­گیرند و شرمگاه خود نگه دارند و زینت های خود را جز آن مقدار که پیداست، آشکار­ نکنند و مقنعه های خود را تا گریبان فرو گذارند و زینت های خود را آشکار نکنند، جز برای شوهر خود یا پدر خود و یا ... و نیز چنان پای بر زمین نزنند تا آن زینت که پنهان کرده­ اند دانسته شود...".[2] بسیاری معتقدند که صورت و دست ها از مچ به پایین (وجه و کفین) از حکم حجاب استثنا شده اند و در آیه هم قراینی بر این استثنا وجود دارد؛ از جمله: الف. استثنای زینت ظاهر در آیه فوق، خواه به معنای محل زینت باشد یا خود زینت، دلیل روشنی است بر این که پوشاندن صورت و کفین لازم نیست. ب. مفهوم دستور آیه فوق در مورد انداختن گوشه مقنعه [و روسری] به روی گریبان، که منظور، پوشانیدن تمام سر و گردن و سینه است و سخنی از پوشانیدن صورت در آن نیست، قرینه دیگری بر این مدعا است[3]. شواهد تاریخی نیز نشان می‏دهد که نقاب زدن بر صورت در صدر اسلام جنبه عمومی نداشته است.[4] ائمه طاهرین (ع) نیز در روایات زیادی، در توضیح و تفسیر این آیه شریفه، مقدار لازم حجاب و پوشش واجب را بیان کرده­اند. فضیل یسار (یکی از یاران امام صادق) می­ گوید از آن حضرت سؤال کردم: آیا ذراعین (از مچ تا آرنج دست) زن، از زینتی که خداوند فرموده است نباید آن را برای غیر شوهران­ خود آشکار کنند، محسوب می­شود؟ حضرت فرمود: "بله و آنچه از بدن از خمار (روسری یا مقنعه) پایین تر است از زینت حساب می شود...".[5] همچنین مسعدة بن زیاد از امام صادق (ع) نقل می کند که وقتی از حضرت در باره زینتی که زن می تواند آشکار کند سؤال شد فرمود: "صورت و دو کف دست".[6] البته باید به دو نکته توجه داشت: 1. از نظر اسلام، پیدا بودن صورت زن در صورتی اشکال ندارد که بدون آرایش یا همراه با آرایش­های خیلی جزئی که در عرف­ زینت به حساب نمی آید، باشد و مفسده ای را هم به همراه نداشته باشد.[7] 2. در مواردی که بیان می شود پوشیدن وجه و کفین لزومی ندارد، به این معنا نیست که نگاه و نظر به آن از طرف مرد اشکالی ندارد، چون ملازمه­ای بین آن دو نیست و آنچه در این جا بدان پرداختیم مسئله اوّل است.[8] [9] بر این اساس؛ اکثر مراجع محترم تقلید به وجوب پوشاندن رو و کف پا برای زنان در مقابل نامحرم، فتوا داده اند.[10] البته پوشاندن پا تا مچ در هنگام نماز برای زن لازم نیست.[11] پاسخ مرتبط: سؤال 598 (سایت: 651). [1] با استفاده نرم افزار پرسمان. [2] نور، 31، ترجمه آیتی. [3] توضیح: در شأن نزول این آیه گفته اند که عرب ها در آن زمان روسری و مقنعه‏ای می‏پوشیدند که دنباله آن را روی شانه‏ها و پشت سر می‏انداختند، به طوری که مقنعه پشت گوش آنها قرار می‏گرفت و تنها سر و پشت گردن را می‏پوشاند، ولی قسمت زیر گلو و کمی از سینه که بالای گریبان قرار داشت، نمایان بود. اسلام این وضع را اصلاح کرد و دستور داد دنباله مقنعه را از پشت گوش یا پشت سر جلو آورده و به روی گریبان و سینه بیندازند. نتیجه آن بود که تنها گردی صورت باقی می‏ماند و بقیه بدن پوشانده می‏شد. [4] تفسیر نمونه، ج 14، ص 450 ، 451. [5] "عَنِ الْفُضَیْلِ بْنِ یَسَارٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنِ الذِّرَاعَیْنِ مِنَ الْمَرْأَةِ أَ هُمَا مِنَ‏ الزِّینَةِ الَّتِی قَالَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی وَ لا یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلَّا لِبُعُولَتِهِنَّ قَالَ: نَعَمْ وَ مَا دُونَ الْخِمَارِ مِنَ الزِّینَةِ وَ مَا دُونَ السِّوَارَیْنِ، اصول کافی، ج 5 ، ص 521، باب یحل النظر الیه من المرأة. [6] "عَبْدُ اللَّهِ بْنُ جَعْفَرٍ فِی قُرْبِ الْإِسْنَادِ عَنْ هَارُونَ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ مَسْعَدَةَ بْنِ زِیَادٍ قَالَ: سَمِعْتُ جَعْفَراً وَ سُئِلَ عَمَّا تُظْهِرُ الْمَرْأَةُ مِنْ زِینَتِهَا قَالَ: الْوَجْهَ وَ الْکَفَّیْن"، وسائل الشیعة، ج 20، ح 25429، ص 203، باب یحل النظر الیه من المرأة بغیر التلذذ. [7] نک: استفتائات امام خمینی، ج 3، ص 256، سؤال 33و34؛ توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج‏2، ص 929؛ نمایه: زن و آشکار کردن آرایش، سؤال 598 (سایت: 651) (شرح بیشتر در زمینه بحث فقهی و روائی این مسئله، در مباحث نکاح در فقه آمده است). [8] برای آگاهی بیشتر، نک: مسئله حجاب، مطهری، مرتضی، ص 164- 235. [9] با استفاده از سوال 495 (سایت: 536). [10] نک: رساله دانشجویی،ص 188،پرسش 271، فقط آیت الله مکارم شیرازی پوشاندن کف و روی پا را - به فتوا- واجب نمی دانند. [11] توضیح المسائل ( المحشی)، ج1، ص 442، م 789
فلسفه پوشاندن روی پا برای زن در برابر نامحرم چیزی غیر از فلسفه پوشاندن دیگر قسمت های بدن نیست. به عبارت دیگر تمام بدن زن از جذابیت شدیدی برای مرد برخوردار است و برهنه بودن آن لطمه شدیدی به سلامت دینی و بهداشت معنوی بیننده وارد می کند. لیکن در این بین برخی امور استثنا شده است و در واقع باید از علت موارد استثنا پرسید. موارد استثنا صورت و دو دست تا مچ می باشد و استثنا شدن آنها نوعی تسهیل برای زن است؛ زیرا پوشاندن آن موجب دشواری افزون تری است. و به تعبیر استاد مطهری "مباح اقتضایی"است یعنی اقتضای حرمت نگاه و وجوب پوشش را دارد، ولی شارع به جهت تسهیل چنین حکمی را صادر نکرده است. البته به فتوای فقها این استثنا نیز در صورتی است که مشتمل بر زینت نباشد.[1] حجاب در آیات و روایات: حجاب و پوشش زن به حدی اهمیت دارد که خداوند متعال در قرآن مجید آن را مطرح کرده است. خداوند متعال در سوره نور در این باره می­فرماید: "به زنان مؤمن بگو که چشمان خود فرو ­گیرند و شرمگاه خود نگه دارند و زینت های خود را جز آن مقدار که پیداست، آشکار­ نکنند و مقنعه های خود را تا گریبان فرو گذارند و زینت های خود را آشکار نکنند، جز برای شوهر خود یا پدر خود و یا ... و نیز چنان پای بر زمین نزنند تا آن زینت که پنهان کرده­ اند دانسته شود...".[2] بسیاری معتقدند که صورت و دست ها از مچ به پایین (وجه و کفین) از حکم حجاب استثنا شده اند و در آیه هم قراینی بر این استثنا وجود دارد؛ از جمله: الف. استثنای زینت ظاهر در آیه فوق، خواه به معنای محل زینت باشد یا خود زینت، دلیل روشنی است بر این که پوشاندن صورت و کفین لازم نیست. ب. مفهوم دستور آیه فوق در مورد انداختن گوشه مقنعه [و روسری] به روی گریبان، که منظور، پوشانیدن تمام سر و گردن و سینه است و سخنی از پوشانیدن صورت در آن نیست، قرینه دیگری بر این مدعا است[3]. شواهد تاریخی نیز نشان می‏دهد که نقاب زدن بر صورت در صدر اسلام جنبه عمومی نداشته است.[4] ائمه طاهرین (ع) نیز در روایات زیادی، در توضیح و تفسیر این آیه شریفه، مقدار لازم حجاب و پوشش واجب را بیان کرده­اند. فضیل یسار (یکی از یاران امام صادق) می­ گوید از آن حضرت سؤال کردم: آیا ذراعین (از مچ تا آرنج دست) زن، از زینتی که خداوند فرموده است نباید آن را برای غیر شوهران­ خود آشکار کنند، محسوب می­شود؟ حضرت فرمود: "بله و آنچه از بدن از خمار (روسری یا مقنعه) پایین تر است از زینت حساب می شود...".[5] همچنین مسعدة بن زیاد از امام صادق (ع) نقل می کند که وقتی از حضرت در باره زینتی که زن می تواند آشکار کند سؤال شد فرمود: "صورت و دو کف دست".[6] البته باید به دو نکته توجه داشت: 1. از نظر اسلام، پیدا بودن صورت زن در صورتی اشکال ندارد که بدون آرایش یا همراه با آرایش­های خیلی جزئی که در عرف­ زینت به حساب نمی آید، باشد و مفسده ای را هم به همراه نداشته باشد.[7] 2. در مواردی که بیان می شود پوشیدن وجه و کفین لزومی ندارد، به این معنا نیست که نگاه و نظر به آن از طرف مرد اشکالی ندارد، چون ملازمه­ای بین آن دو نیست و آنچه در این جا بدان پرداختیم مسئله اوّل است.[8] [9] بر این اساس؛ اکثر مراجع محترم تقلید به وجوب پوشاندن رو و کف پا برای زنان در مقابل نامحرم، فتوا داده اند.[10] البته پوشاندن پا تا مچ در هنگام نماز برای زن لازم نیست.[11] پاسخ مرتبط: سؤال 598 (سایت: 651). [1] با استفاده نرم افزار پرسمان. [2] نور، 31، ترجمه آیتی. [3] توضیح: در شأن نزول این آیه گفته اند که عرب ها در آن زمان روسری و مقنعه‏ای می‏پوشیدند که دنباله آن را روی شانه‏ها و پشت سر می‏انداختند، به طوری که مقنعه پشت گوش آنها قرار می‏گرفت و تنها سر و پشت گردن را می‏پوشاند، ولی قسمت زیر گلو و کمی از سینه که بالای گریبان قرار داشت، نمایان بود. اسلام این وضع را اصلاح کرد و دستور داد دنباله مقنعه را از پشت گوش یا پشت سر جلو آورده و به روی گریبان و سینه بیندازند. نتیجه آن بود که تنها گردی صورت باقی می‏ماند و بقیه بدن پوشانده می‏شد. [4] تفسیر نمونه، ج 14، ص 450 ، 451. [5] "عَنِ الْفُضَیْلِ بْنِ یَسَارٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنِ الذِّرَاعَیْنِ مِنَ الْمَرْأَةِ أَ هُمَا مِنَ‏ الزِّینَةِ الَّتِی قَالَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی وَ لا یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلَّا لِبُعُولَتِهِنَّ قَالَ: نَعَمْ وَ مَا دُونَ الْخِمَارِ مِنَ الزِّینَةِ وَ مَا دُونَ السِّوَارَیْنِ، اصول کافی، ج 5 ، ص 521، باب یحل النظر الیه من المرأة. [6] "عَبْدُ اللَّهِ بْنُ جَعْفَرٍ فِی قُرْبِ الْإِسْنَادِ عَنْ هَارُونَ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ مَسْعَدَةَ بْنِ زِیَادٍ قَالَ: سَمِعْتُ جَعْفَراً وَ سُئِلَ عَمَّا تُظْهِرُ الْمَرْأَةُ مِنْ زِینَتِهَا قَالَ: الْوَجْهَ وَ الْکَفَّیْن"، وسائل الشیعة، ج 20، ح 25429، ص 203، باب یحل النظر الیه من المرأة بغیر التلذذ. [7] نک: استفتائات امام خمینی، ج 3، ص 256، سؤال 33و34؛ توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج‏2، ص 929؛ نمایه: زن و آشکار کردن آرایش، سؤال 598 (سایت: 651) (شرح بیشتر در زمینه بحث فقهی و روائی این مسئله، در مباحث نکاح در فقه آمده است). [8] برای آگاهی بیشتر، نک: مسئله حجاب، مطهری، مرتضی، ص 164- 235. [9] با استفاده از سوال 495 (سایت: 536). [10] نک: رساله دانشجویی،ص 188،پرسش 271، فقط آیت الله مکارم شیرازی پوشاندن کف و روی پا را - به فتوا- واجب نمی دانند. [11] توضیح المسائل ( المحشی)، ج1، ص 442، م 789
عنوان سوال:
آیا برای زنان جایز است که پاهای خودشان را نپوشانده و نشان دهند؟ آیا زنان باید در بین مردم ( جلوی نامحرم) جوراب بپوشد یا به طریقی پاهای خود را بپوشانند؟ لطفا در پاسخ به سؤال مذکور از قرآن و روایات موجود استفاده فرمائید.
پاسخ:
فلسفه پوشاندن روی پا برای زن در برابر نامحرم چیزی غیر از فلسفه پوشاندن دیگر قسمت های بدن نیست. به عبارت دیگر تمام بدن زن از جذابیت شدیدی برای مرد برخوردار است و برهنه بودن آن لطمه شدیدی به سلامت دینی و بهداشت معنوی بیننده وارد می کند. لیکن در این بین برخی امور استثنا شده است و در واقع باید از علت موارد استثنا پرسید. موارد استثنا صورت و دو دست تا مچ می باشد و استثنا شدن آنها نوعی تسهیل برای زن است؛ زیرا پوشاندن آن موجب دشواری افزون تری است.
و به تعبیر استاد مطهری "مباح اقتضایی"است یعنی اقتضای حرمت نگاه و وجوب پوشش را دارد، ولی شارع به جهت تسهیل چنین حکمی را صادر نکرده است. البته به فتوای فقها این استثنا نیز در صورتی است که مشتمل بر زینت نباشد.[1]
حجاب در آیات و روایات:
حجاب و پوشش زن به حدی اهمیت دارد که خداوند متعال در قرآن مجید آن را مطرح کرده است. خداوند متعال در سوره نور در این باره میفرماید: "به زنان مؤمن بگو که چشمان خود فرو گیرند و شرمگاه خود نگه دارند و زینت های خود را جز آن مقدار که پیداست، آشکار نکنند و مقنعه های خود را تا گریبان فرو گذارند و زینت های خود را آشکار نکنند، جز برای شوهر خود یا پدر خود و یا ... و نیز چنان پای بر زمین نزنند تا آن زینت که پنهان کرده اند دانسته شود...".[2]
بسیاری معتقدند که صورت و دست ها از مچ به پایین (وجه و کفین) از حکم حجاب استثنا شده اند و در آیه هم قراینی بر این استثنا وجود دارد؛ از جمله:
الف. استثنای زینت ظاهر در آیه فوق، خواه به معنای محل زینت باشد یا خود زینت، دلیل روشنی است بر این که پوشاندن صورت و کفین لازم نیست.
ب. مفهوم دستور آیه فوق در مورد انداختن گوشه مقنعه [و روسری] به روی گریبان، که منظور، پوشانیدن تمام سر و گردن و سینه است و سخنی از پوشانیدن صورت در آن نیست، قرینه دیگری بر این مدعا است[3]. شواهد تاریخی نیز نشان میدهد که نقاب زدن بر صورت در صدر اسلام جنبه عمومی نداشته است.[4]
ائمه طاهرین (ع) نیز در روایات زیادی، در توضیح و تفسیر این آیه شریفه، مقدار لازم حجاب و پوشش واجب را بیان کردهاند. فضیل یسار (یکی از یاران امام صادق) می گوید از آن حضرت سؤال کردم: آیا ذراعین (از مچ تا آرنج دست) زن، از زینتی که خداوند فرموده است نباید آن را برای غیر شوهران خود آشکار کنند، محسوب میشود؟ حضرت فرمود: "بله و آنچه از بدن از خمار (روسری یا مقنعه) پایین تر است از زینت حساب می شود...".[5]
همچنین مسعدة بن زیاد از امام صادق (ع) نقل می کند که وقتی از حضرت در باره زینتی که زن می تواند آشکار کند سؤال شد فرمود: "صورت و دو کف دست".[6]
البته باید به دو نکته توجه داشت:
1. از نظر اسلام، پیدا بودن صورت زن در صورتی اشکال ندارد که بدون آرایش یا همراه با آرایشهای خیلی جزئی که در عرف زینت به حساب نمی آید، باشد و مفسده ای را هم به همراه نداشته باشد.[7]
2. در مواردی که بیان می شود پوشیدن وجه و کفین لزومی ندارد، به این معنا نیست که نگاه و نظر به آن از طرف مرد اشکالی ندارد، چون ملازمهای بین آن دو نیست و آنچه در این جا بدان پرداختیم مسئله اوّل است.[8] [9]
بر این اساس؛ اکثر مراجع محترم تقلید به وجوب پوشاندن رو و کف پا برای زنان در مقابل نامحرم، فتوا داده اند.[10] البته پوشاندن پا تا مچ در هنگام نماز برای زن لازم نیست.[11]
پاسخ مرتبط: سؤال 598 (سایت: 651).
[1] با استفاده نرم افزار پرسمان.
[2] نور، 31، ترجمه آیتی.
[3] توضیح: در شأن نزول این آیه گفته اند که عرب ها در آن زمان روسری و مقنعهای میپوشیدند که دنباله آن را روی شانهها و پشت سر میانداختند، به طوری که مقنعه پشت گوش آنها قرار میگرفت و تنها سر و پشت گردن را میپوشاند، ولی قسمت زیر گلو و کمی از سینه که بالای گریبان قرار داشت، نمایان بود. اسلام این وضع را اصلاح کرد و دستور داد دنباله مقنعه را از پشت گوش یا پشت سر جلو آورده و به روی گریبان و سینه بیندازند. نتیجه آن بود که تنها گردی صورت باقی میماند و بقیه بدن پوشانده میشد.
[4] تفسیر نمونه، ج 14، ص 450 ، 451.
[5] "عَنِ الْفُضَیْلِ بْنِ یَسَارٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنِ الذِّرَاعَیْنِ مِنَ الْمَرْأَةِ أَ هُمَا مِنَ الزِّینَةِ الَّتِی قَالَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی وَ لا یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلَّا لِبُعُولَتِهِنَّ قَالَ: نَعَمْ وَ مَا دُونَ الْخِمَارِ مِنَ الزِّینَةِ وَ مَا دُونَ السِّوَارَیْنِ، اصول کافی، ج 5 ، ص 521، باب یحل النظر الیه من المرأة.
[6] "عَبْدُ اللَّهِ بْنُ جَعْفَرٍ فِی قُرْبِ الْإِسْنَادِ عَنْ هَارُونَ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ مَسْعَدَةَ بْنِ زِیَادٍ قَالَ: سَمِعْتُ جَعْفَراً وَ سُئِلَ عَمَّا تُظْهِرُ الْمَرْأَةُ مِنْ زِینَتِهَا قَالَ: الْوَجْهَ وَ الْکَفَّیْن"، وسائل الشیعة، ج 20، ح 25429، ص 203، باب یحل النظر الیه من المرأة بغیر التلذذ.
[7] نک: استفتائات امام خمینی، ج 3، ص 256، سؤال 33و34؛ توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج2، ص 929؛ نمایه: زن و آشکار کردن آرایش، سؤال 598 (سایت: 651) (شرح بیشتر در زمینه بحث فقهی و روائی این مسئله، در مباحث نکاح در فقه آمده است).
[8] برای آگاهی بیشتر، نک: مسئله حجاب، مطهری، مرتضی، ص 164- 235.
[9] با استفاده از سوال 495 (سایت: 536).
[10] نک: رساله دانشجویی،ص 188،پرسش 271، فقط آیت الله مکارم شیرازی پوشاندن کف و روی پا را - به فتوا- واجب نمی دانند.
[11] توضیح المسائل ( المحشی)، ج1، ص 442، م 789
- [سایر] آیا برای زنان جایز است که پاهای خودشان را نپوشانده و نشان دهند؟
- [سایر] لطفاً چند حدیث بیاورید که نشان دهد بر زنان واجب است موهای خود را از نامحرم بپوشانند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] استماع صدای زنان نامحرم به هنگام تلاوت قرآن از طریق نوار ضبط صوت جایز است یا نه؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] لطفاً در مورد تزیین زنان به انگشتر و حلقه نامزدی به سؤالات زیر پاسخ دهید: الف) آیا در دست کردن حلقه نامزدی طلا (انگشتر) در جلوی مرد نامحرم جایز است؟ ب) اگر در مورد سؤال استعمال آن بی اشکال باشد، ولی همین عمل از نظر مرجع تقلید بنده (شوهر) جایز نباشد، آیا استفاده از آن برای همسرم منعی دارد؟ آیا لازم است از او بخواهم که استفاده نکند؟ ج) زن از چه انگشتری می تواند در جلوی نامحرم استفاده کند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] قرآنهایی در مسجدالحرام وجود دارد که بر روی بعضی از آنها جمله (وقف لله تعالی) نوشته شده، و بر تعدادی نیز این جمله نوشته نشده است. لطفاً در مورد قرآنهای مذکور به دو سؤال زیر پاسخ فرمائید: الف) در بین حجّاج مشهور است که برداشتن قرآنهایی که جمله مذکور در آن وجود ندارد، جایز است. آیا این سخن صحیح است؟ ب) گاهی از اوقات مسؤولین مسجدالحرام قرآنهایی که جمله مذکور روی آن نوشته شده را به حجّاج هدیه می کنند. آیا گرفتن چنان قرآنهایی جایز است؟
- [آیت الله اردبیلی] با توجه به بعضی از مسائل سیاسی موجود، آیا تقلید یا بقا بر تقلید از بعضی مراجع جایز است و آیا با توجه به مسائل مذکور، میتوان به ایشان اهانت نمود یا خیر؟ پاسخ : شرایط تقلید و بقا بر تقلید، در رساله توضیح المسائل نوشته شده است؛ اما اهانت کردن، نه تنها به مرجع تقلید، بلکه به هر مسلمان دیگری جایز نیست.
- [سایر] طبق مکتب اهل بیت (علیهم السلام) بفرمایید: فردی که قصد روزه گرفتن ندارد چه مجازات و عقوبتی برای او در نظر گرفته می شود؟ اگر فردی به دلایلی همچون سخت و طاقت فرسا بودن روزه و یا خیلی طولانی بودن طول روز و یا آن که مشغول به کار و مطالعه هست، نتواند روزه بگیرد در آن صورت اگر روزه نگیرد آیا مرتکب گناه شده است؟ لطفاً نظر فقهی خویش را بر اساس روایات موجود در خصوص موارد مذکور ارائه فرمایید.
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخصی از خانمی، طبق شرایطی که در رساله های عملیّه بیان شده، شیر خورده است. این زن پس از فوت همسرش، شوهر دیگری انتخاب نموده، و از هر دو شوهر دارای فرزندانی است. لطفاً در این مورد به دو سؤال زیر پاسخ فرمایید: الف) آیا فرزندانی که این خانم از هر دو شوهر دارد بر آن شخص محرم هستند؟ ب) آیا فرزندانی که از شوهر دوّم دارد، می توانند با فرزندان این شخص که از خانم مذکور شیر خورده، ازدواج نمایند؟
- [سایر] شنیدم که در کتب بخاری، مسلم و دیگر کتب مورد وثوق اهل سنت چندین حدیث وجود دارد که شیعیان مدعی آن هستند، اما وقتی به کتب مذکور مراجعه نمودم اثری از احایث مذکور را نیافتم. وقتی با یک عالم شیعه در میان گذاشتم که چرا احادیثی را که مدعی بودن آنها در کتب مذکورید وجود ندارد؟ در پاسخ جواب دادند که دولت سعودی و نیز ناشران این دولت این احادیث را از کتب مذکور حذف نموده اند. من باور دارم که این مطلب نامعقول است. آخر چرا یک دولت اسلامی یا یک مکان اسلامی چنین عملی را انجام می دهند؟ آیا هیچ سند و برهانی مبنی بر این که آنها این احادیث را از کتب مذکور حذف نموده باشند وجود دارد؟ آیا هیچ دلیل و مدرکی مبنی بر آن که مترجمان اجازه ترجمه این احادیث را از عربی به انگلیسی نداشته اند وجود دارد؟ این اتهام خیلی عجیبی است. اما اگر شما دلیل و مدرکی در این خصوص داشتید لطفاً ضمن ذکر آن، نسخه طبع و نشر و نیز متونی که احادیث مورد نظر را داراست و نیز آنچه که علمای شیعه بدان معتقدند که تغییر نموده است را برای آگاهی و روشن شدن حقیقت برای اهل سنت بیان فرمایید؟
- [سایر] با سلام و عرض خسته نباشید، امام صادق(ع) میفرمایند که نسبت به زنان دیگران عفت پیشه کنید تا به زنانتان عفت پیشه شود. بنده چند سوال در مورد این حدیث دارم. اول. اینکه عفت در این حدیث به چه معنا است؟ خیلیها هستند که به نامحرم حتی نگاه هم نمیکنند! آیا کسی به ناموسشان نگاه هم نمیکند؟ دوم. گفتند نسبت به زنانتان عفت پیشه شود، منظور حضرت این است که اگر افراد جامعه عفیف بشوند، نسبت به همه زنان عفت پیشه میشود؟ سوم. اگر منظور این است که کسی که به زنان دیگران عفت پیشه کند، خداوند هم طوری مقدر می‌کند که به زن آن شخص عفت پیشه شود؟ به نظر شما در شرایط فساد، در نگاه افراد جامعه چنین چیزی ممکن است؟