زنان
فاطمه بنت اسد
آیا برای زنان جایز است که پاهای خودشان را نپوشانده و نشان دهند؟
شرح پرسش: آیا برای زنان جایز است که پاهای خودشان را نپوشانده و نشان دهند؟ آیا زنان باید در بین مردم ( جلوی نامحرم) جوراب بپوشد یا به طریقی پاهای خود را بپوشانند؟ لطفا در پاسخ به سؤال مذکور از قرآن و روایات موجود استفاده فرمائید. پاسخ: فلسفه پوشاندن روی پا برای زن در برابر نامحرم چیزی غیر از فلسفه پوشاندن دیگر قسمت های بدن نیست. به عبارت دیگر تمام بدن زن از جذابیت شدیدی برای مرد برخوردار است و برهنه بودن آن لطمه شدیدی به سلامت دینی و بهداشت معنوی بیننده وارد می کند. لیکن در این بین برخی امور استثنا شده است و در واقع باید از علت موارد استثنا پرسید. موارد استثنا صورت و دو دست تا مچ می باشد و استثنا شدن آنها نوعی تسهیل برای زن است؛ زیرا پوشاندن آن موجب دشواری افزون تری است. و به تعبیر استاد مطهری "مباح اقتضایی"است یعنی اقتضای حرمت نگاه و وجوب پوشش را دارد، ولی شارع به جهت تسهیل چنین حکمی را صادر نکرده است. البته به فتوای فقها این استثنا نیز در صورتی است که مشتمل بر زینت نباشد. [1] حجاب در آیات و روایات: حجاب و پوشش زن به حدی اهمیت دارد که خداوند متعال در قرآن مجید آن را مطرح کرده است. خداوند متعال در سوره نور در این باره میفرماید: "به زنان مؤمن بگو که چشمان خود فرو گیرند و شرمگاه خود نگه دارند و زینت های خود را جز آن مقدار که پیداست، آشکار نکنند و مقنعه های خود را تا گریبان فرو گذارند و زینت های خود را آشکار نکنند، جز برای شوهر خود یا پدر خود و یا ... و نیز چنان پای بر زمین نزنند تا آن زینت که پنهان کرده اند دانسته شود...". [2] بسیاری معتقدند که صورت و دست ها از مچ به پایین (وجه و کفین) از حکم حجاب استثنا شده اند و در آیه هم قراینی بر این استثنا وجود دارد؛ از جمله: الف. استثنای زینت ظاهر در آیه فوق، خواه به معنای محل زینت باشد یا خود زینت، دلیل روشنی است بر این که پوشاندن صورت و کفین لازم نیست. ب. مفهوم دستور آیه فوق در مورد انداختن گوشه مقنعه [و روسری] به روی گریبان، که منظور، پوشانیدن تمام سر و گردن و سینه است و سخنی از پوشانیدن صورت در آن نیست، قرینه دیگری بر این مدعا است [3] . شواهد تاریخی نیز نشان می‌دهد که نقاب زدن بر صورت در صدر اسلام جنبه عمومی نداشته است. [4] ائمه طاهرین (ع) نیز در روایات زیادی، در توضیح و تفسیر این آیه شریفه، مقدار لازم حجاب و پوشش واجب را بیان کردهاند. فضیل یسار (یکی از یاران امام صادق) می گوید از آن حضرت سؤال کردم: آیا ذراعین (از مچ تا آرنج دست) زن، از زینتی که خداوند فرموده است نباید آن را برای غیر شوهران خود آشکار کنند، محسوب میشود؟ حضرت فرمود: "بله و آنچه از بدن از خمار (روسری یا مقنعه) پایین تر است از زینت حساب می شود...". [5] همچنین مسعدة بن زیاد از امام صادق (ع) نقل می کند که وقتی از حضرت در باره زینتی که زن می تواند آشکار کند سؤال شد فرمود: "صورت و دو کف دست". [6] البته باید به دو نکته توجه داشت: 1. از نظر اسلام، پیدا بودن صورت زن در صورتی اشکال ندارد که بدون آرایش یا همراه با آرایشهای خیلی جزئی که در عرف زینت به حساب نمی آید، باشد و مفسده ای را هم به همراه نداشته باشد. [7] 2. در مواردی که بیان می شود پوشیدن وجه و کفین لزومی ندارد، به این معنا نیست که نگاه و نظر به آن از طرف مرد اشکالی ندارد، چون ملازمهای بین آن دو نیست و آنچه در این جا بدان پرداختیم مسئله اوّل است. [8] [9] بر این اساس؛ اکثر مراجع محترم تقلید به وجوب پوشاندن رو و کف پا برای زنان در مقابل نامحرم، فتوا داده اند. [10] البته پوشاندن پا تا مچ در هنگام نماز برای زن لازم نیست. [11]. پی نوشتها: [1]. با استفاده نرم افزار پرسمان. [2]. نور، 31، ترجمه آیتی. [3]. توضیح: در شأن نزول این آیه گفته اند که عرب ها در آن زمان روسری و مقنعه‌ ای می‌ پوشیدند که دنباله آن را روی شانه‌ ها و پشت سر می‌انداختند، به طوری که مقنعه پشت گوش آنها قرار می‌ گرفت و تنها سر و پشت گردن را می ‌پوشاند، ولی قسمت زیر گلو و کمی از سینه که بالای گریبان قرار داشت، نمایان بود. اسلام این وضع را اصلاح کرد و دستور داد دنباله مقنعه را از پشت گوش یا پشت سر جلو آورده و به روی گریبان و سینه بیندازند. نتیجه آن بود که تنها گردی صورت باقی می‌ماند و بقیه بدن پوشانده می‌ شد. [4]. تفسیر نمونه، ج 14، ص 450 ، 451. [5]."عَنِ الْفُضَیْلِ بْنِ یَسَارٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنِ الذِّرَاعَیْنِ مِنَ الْمَرْأَةِ أَ هُمَا مِنَ‌ الزِّینَةِ الَّتِی قَالَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی وَ لا یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلَّا لِبُعُولَتِهِنَّ قَالَ: نَعَمْ وَ مَا دُونَ الْخِمَارِ مِنَ الزِّینَةِ وَ مَا دُونَ السِّوَارَیْنِ، اصول کافی، ج 5 ، ص 521، باب یحل النظر الیه من المرأة. [6]."عَبْدُ اللَّهِ بْنُ جَعْفَرٍ فِی قُرْبِ الْإِسْنَادِ عَنْ هَارُونَ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ مَسْعَدَةَ بْنِ زِیَادٍ قَالَ: سَمِعْتُ جَعْفَراً وَ سُئِلَ عَمَّا تُظْهِرُ الْمَرْأَةُ مِنْ زِینَتِهَا قَالَ: الْوَجْهَ وَ الْکَفَّیْن"، وسائل الشیعة، ج 20، ح 25429، ص 203، باب یحل النظر الیه من المرأة بغیر التلذذ. [7]. نک: استفتائات امام خمینی، ج 3، ص 256، سؤال 33و34 ؛ توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج‌2، ص 929؛ نمایه: زن و آشکار کردن آرایش، سؤال islamquest.net/fa/archive/question/651 (شرح بیشتر در زمینه بحث فقهی و روائی این مسئله، در مباحث نکاح در فقه آمده است). [8]. برای آگاهی بیشتر، نک: مسئله حجاب، مطهری، مرتضی، ص 164- 235. [9]. با استفاده از سوال .islamquest.net/fa/archive/question/536 . [10]. نک: رساله دانشجویی،ص 188،پرسش 271، فقط آیت الله مکارم شیرازی پوشاندن کف و روی پا را - به فتوا- واجب نمی دانند. [11]. توضیح المسائل ( المحشی)، ج1، ص 442، م 789 منبع: www.islamquest.net
شرح پرسش: آیا برای زنان جایز است که پاهای خودشان را نپوشانده و نشان دهند؟ آیا زنان باید در بین مردم ( جلوی نامحرم) جوراب بپوشد یا به طریقی پاهای خود را بپوشانند؟ لطفا در پاسخ به سؤال مذکور از قرآن و روایات موجود استفاده فرمائید. پاسخ: فلسفه پوشاندن روی پا برای زن در برابر نامحرم چیزی غیر از فلسفه پوشاندن دیگر قسمت های بدن نیست. به عبارت دیگر تمام بدن زن از جذابیت شدیدی برای مرد برخوردار است و برهنه بودن آن لطمه شدیدی به سلامت دینی و بهداشت معنوی بیننده وارد می کند. لیکن در این بین برخی امور استثنا شده است و در واقع باید از علت موارد استثنا پرسید. موارد استثنا صورت و دو دست تا مچ می باشد و استثنا شدن آنها نوعی تسهیل برای زن است؛ زیرا پوشاندن آن موجب دشواری افزون تری است. و به تعبیر استاد مطهری "مباح اقتضایی"است یعنی اقتضای حرمت نگاه و وجوب پوشش را دارد، ولی شارع به جهت تسهیل چنین حکمی را صادر نکرده است. البته به فتوای فقها این استثنا نیز در صورتی است که مشتمل بر زینت نباشد. [1] حجاب در آیات و روایات: حجاب و پوشش زن به حدی اهمیت دارد که خداوند متعال در قرآن مجید آن را مطرح کرده است. خداوند متعال در سوره نور در این باره میفرماید: "به زنان مؤمن بگو که چشمان خود فرو گیرند و شرمگاه خود نگه دارند و زینت های خود را جز آن مقدار که پیداست، آشکار نکنند و مقنعه های خود را تا گریبان فرو گذارند و زینت های خود را آشکار نکنند، جز برای شوهر خود یا پدر خود و یا ... و نیز چنان پای بر زمین نزنند تا آن زینت که پنهان کرده اند دانسته شود...". [2] بسیاری معتقدند که صورت و دست ها از مچ به پایین (وجه و کفین) از حکم حجاب استثنا شده اند و در آیه هم قراینی بر این استثنا وجود دارد؛ از جمله: الف. استثنای زینت ظاهر در آیه فوق، خواه به معنای محل زینت باشد یا خود زینت، دلیل روشنی است بر این که پوشاندن صورت و کفین لازم نیست. ب. مفهوم دستور آیه فوق در مورد انداختن گوشه مقنعه [و روسری] به روی گریبان، که منظور، پوشانیدن تمام سر و گردن و سینه است و سخنی از پوشانیدن صورت در آن نیست، قرینه دیگری بر این مدعا است [3] . شواهد تاریخی نیز نشان می‌دهد که نقاب زدن بر صورت در صدر اسلام جنبه عمومی نداشته است. [4] ائمه طاهرین (ع) نیز در روایات زیادی، در توضیح و تفسیر این آیه شریفه، مقدار لازم حجاب و پوشش واجب را بیان کردهاند. فضیل یسار (یکی از یاران امام صادق) می گوید از آن حضرت سؤال کردم: آیا ذراعین (از مچ تا آرنج دست) زن، از زینتی که خداوند فرموده است نباید آن را برای غیر شوهران خود آشکار کنند، محسوب میشود؟ حضرت فرمود: "بله و آنچه از بدن از خمار (روسری یا مقنعه) پایین تر است از زینت حساب می شود...". [5] همچنین مسعدة بن زیاد از امام صادق (ع) نقل می کند که وقتی از حضرت در باره زینتی که زن می تواند آشکار کند سؤال شد فرمود: "صورت و دو کف دست". [6] البته باید به دو نکته توجه داشت: 1. از نظر اسلام، پیدا بودن صورت زن در صورتی اشکال ندارد که بدون آرایش یا همراه با آرایشهای خیلی جزئی که در عرف زینت به حساب نمی آید، باشد و مفسده ای را هم به همراه نداشته باشد. [7] 2. در مواردی که بیان می شود پوشیدن وجه و کفین لزومی ندارد، به این معنا نیست که نگاه و نظر به آن از طرف مرد اشکالی ندارد، چون ملازمهای بین آن دو نیست و آنچه در این جا بدان پرداختیم مسئله اوّل است. [8] [9] بر این اساس؛ اکثر مراجع محترم تقلید به وجوب پوشاندن رو و کف پا برای زنان در مقابل نامحرم، فتوا داده اند. [10] البته پوشاندن پا تا مچ در هنگام نماز برای زن لازم نیست. [11]. پی نوشتها: [1]. با استفاده نرم افزار پرسمان. [2]. نور، 31، ترجمه آیتی. [3]. توضیح: در شأن نزول این آیه گفته اند که عرب ها در آن زمان روسری و مقنعه‌ ای می‌ پوشیدند که دنباله آن را روی شانه‌ ها و پشت سر می‌انداختند، به طوری که مقنعه پشت گوش آنها قرار می‌ گرفت و تنها سر و پشت گردن را می ‌پوشاند، ولی قسمت زیر گلو و کمی از سینه که بالای گریبان قرار داشت، نمایان بود. اسلام این وضع را اصلاح کرد و دستور داد دنباله مقنعه را از پشت گوش یا پشت سر جلو آورده و به روی گریبان و سینه بیندازند. نتیجه آن بود که تنها گردی صورت باقی می‌ماند و بقیه بدن پوشانده می‌ شد. [4]. تفسیر نمونه، ج 14، ص 450 ، 451. [5]."عَنِ الْفُضَیْلِ بْنِ یَسَارٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنِ الذِّرَاعَیْنِ مِنَ الْمَرْأَةِ أَ هُمَا مِنَ‌ الزِّینَةِ الَّتِی قَالَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی وَ لا یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلَّا لِبُعُولَتِهِنَّ قَالَ: نَعَمْ وَ مَا دُونَ الْخِمَارِ مِنَ الزِّینَةِ وَ مَا دُونَ السِّوَارَیْنِ، اصول کافی، ج 5 ، ص 521، باب یحل النظر الیه من المرأة. [6]."عَبْدُ اللَّهِ بْنُ جَعْفَرٍ فِی قُرْبِ الْإِسْنَادِ عَنْ هَارُونَ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ مَسْعَدَةَ بْنِ زِیَادٍ قَالَ: سَمِعْتُ جَعْفَراً وَ سُئِلَ عَمَّا تُظْهِرُ الْمَرْأَةُ مِنْ زِینَتِهَا قَالَ: الْوَجْهَ وَ الْکَفَّیْن"، وسائل الشیعة، ج 20، ح 25429، ص 203، باب یحل النظر الیه من المرأة بغیر التلذذ. [7]. نک: استفتائات امام خمینی، ج 3، ص 256، سؤال 33و34 ؛ توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج‌2، ص 929؛ نمایه: زن و آشکار کردن آرایش، سؤال islamquest.net/fa/archive/question/651 (شرح بیشتر در زمینه بحث فقهی و روائی این مسئله، در مباحث نکاح در فقه آمده است). [8]. برای آگاهی بیشتر، نک: مسئله حجاب، مطهری، مرتضی، ص 164- 235. [9]. با استفاده از سوال .islamquest.net/fa/archive/question/536 . [10]. نک: رساله دانشجویی،ص 188،پرسش 271، فقط آیت الله مکارم شیرازی پوشاندن کف و روی پا را - به فتوا- واجب نمی دانند. [11]. توضیح المسائل ( المحشی)، ج1، ص 442، م 789 منبع: www.islamquest.net
پاسخ:
شرح پرسش:
آیا برای زنان جایز است که پاهای خودشان را نپوشانده و نشان دهند؟ آیا زنان باید در بین مردم ( جلوی نامحرم) جوراب بپوشد یا به طریقی پاهای خود را بپوشانند؟ لطفا در پاسخ به سؤال مذکور از قرآن و روایات موجود استفاده فرمائید.
پاسخ:
فلسفه پوشاندن روی پا برای زن در برابر نامحرم چیزی غیر از فلسفه پوشاندن دیگر قسمت های بدن نیست. به عبارت دیگر تمام بدن زن از جذابیت شدیدی برای مرد برخوردار است و برهنه بودن آن لطمه شدیدی به سلامت دینی و بهداشت معنوی بیننده وارد می کند. لیکن در این بین برخی امور استثنا شده است و در واقع باید از علت موارد استثنا پرسید. موارد استثنا صورت و دو دست تا مچ می باشد و استثنا شدن آنها نوعی تسهیل برای زن است؛ زیرا پوشاندن آن موجب دشواری افزون تری است.
و به تعبیر استاد مطهری "مباح اقتضایی"است یعنی اقتضای حرمت نگاه و وجوب پوشش را دارد، ولی شارع به جهت تسهیل چنین حکمی را صادر نکرده است. البته به فتوای فقها این استثنا نیز در صورتی است که مشتمل بر زینت نباشد. [1]
حجاب در آیات و روایات:
حجاب و پوشش زن به حدی اهمیت دارد که خداوند متعال در قرآن مجید آن را مطرح کرده است. خداوند متعال در سوره نور در این باره میفرماید: "به زنان مؤمن بگو که چشمان خود فرو گیرند و شرمگاه خود نگه دارند و زینت های خود را جز آن مقدار که پیداست، آشکار نکنند و مقنعه های خود را تا گریبان فرو گذارند و زینت های خود را آشکار نکنند، جز برای شوهر خود یا پدر خود و یا ... و نیز چنان پای بر زمین نزنند تا آن زینت که پنهان کرده اند دانسته شود...". [2]
بسیاری معتقدند که صورت و دست ها از مچ به پایین (وجه و کفین) از حکم حجاب استثنا شده اند و در آیه هم قراینی بر این استثنا وجود دارد؛ از جمله:
الف. استثنای زینت ظاهر در آیه فوق، خواه به معنای محل زینت باشد یا خود زینت، دلیل روشنی است بر این که پوشاندن صورت و کفین لازم نیست.
ب. مفهوم دستور آیه فوق در مورد انداختن گوشه مقنعه [و روسری] به روی گریبان، که منظور، پوشانیدن تمام سر و گردن و سینه است و سخنی از پوشانیدن صورت در آن نیست، قرینه دیگری بر این مدعا است [3] . شواهد تاریخی نیز نشان می‌دهد که نقاب زدن بر صورت در صدر اسلام جنبه عمومی نداشته است. [4]
ائمه طاهرین (ع) نیز در روایات زیادی، در توضیح و تفسیر این آیه شریفه، مقدار لازم حجاب و پوشش واجب را بیان کردهاند. فضیل یسار (یکی از یاران امام صادق) می گوید از آن حضرت سؤال کردم: آیا ذراعین (از مچ تا آرنج دست) زن، از زینتی که خداوند فرموده است نباید آن را برای غیر شوهران خود آشکار کنند، محسوب میشود؟ حضرت فرمود: "بله و آنچه از بدن از خمار (روسری یا مقنعه) پایین تر است از زینت حساب می شود...". [5]
همچنین مسعدة بن زیاد از امام صادق (ع) نقل می کند که وقتی از حضرت در باره زینتی که زن می تواند آشکار کند سؤال شد فرمود: "صورت و دو کف دست". [6]
البته باید به دو نکته توجه داشت:
1. از نظر اسلام، پیدا بودن صورت زن در صورتی اشکال ندارد که بدون آرایش یا همراه با آرایشهای خیلی جزئی که در عرف زینت به حساب نمی آید، باشد و مفسده ای را هم به همراه نداشته باشد. [7]
2. در مواردی که بیان می شود پوشیدن وجه و کفین لزومی ندارد، به این معنا نیست که نگاه و نظر به آن از طرف مرد اشکالی ندارد، چون ملازمهای بین آن دو نیست و آنچه در این جا بدان پرداختیم مسئله اوّل است. [8] [9]
بر این اساس؛ اکثر مراجع محترم تقلید به وجوب پوشاندن رو و کف پا برای زنان در مقابل نامحرم، فتوا داده اند. [10] البته پوشاندن پا تا مچ در هنگام نماز برای زن لازم نیست. [11].
پی نوشتها:
[1]. با استفاده نرم افزار پرسمان.
[2]. نور، 31، ترجمه آیتی.
[3]. توضیح: در شأن نزول این آیه گفته اند که عرب ها در آن زمان روسری و مقنعه ای می پوشیدند که دنباله آن را روی شانه ها و پشت سر می‌انداختند، به طوری که مقنعه پشت گوش آنها قرار می گرفت و تنها سر و پشت گردن را می پوشاند، ولی قسمت زیر گلو و کمی از سینه که بالای گریبان قرار داشت، نمایان بود. اسلام این وضع را اصلاح کرد و دستور داد دنباله مقنعه را از پشت گوش یا پشت سر جلو آورده و به روی گریبان و سینه بیندازند. نتیجه آن بود که تنها گردی صورت باقی می‌ماند و بقیه بدن پوشانده می شد.
[4]. تفسیر نمونه، ج 14، ص 450 ، 451.
[5]."عَنِ الْفُضَیْلِ بْنِ یَسَارٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنِ الذِّرَاعَیْنِ مِنَ الْمَرْأَةِ أَ هُمَا مِنَ الزِّینَةِ الَّتِی قَالَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی وَ لا یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلَّا لِبُعُولَتِهِنَّ قَالَ: نَعَمْ وَ مَا دُونَ الْخِمَارِ مِنَ الزِّینَةِ وَ مَا دُونَ السِّوَارَیْنِ، اصول کافی، ج 5 ، ص 521، باب یحل النظر الیه من المرأة.
[6]."عَبْدُ اللَّهِ بْنُ جَعْفَرٍ فِی قُرْبِ الْإِسْنَادِ عَنْ هَارُونَ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ مَسْعَدَةَ بْنِ زِیَادٍ قَالَ: سَمِعْتُ جَعْفَراً وَ سُئِلَ عَمَّا تُظْهِرُ الْمَرْأَةُ مِنْ زِینَتِهَا قَالَ: الْوَجْهَ وَ الْکَفَّیْن"، وسائل الشیعة، ج 20، ح 25429، ص 203، باب یحل النظر الیه من المرأة بغیر التلذذ.
[7]. نک: استفتائات امام خمینی، ج 3، ص 256، سؤال 33و34 ؛ توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج2، ص 929؛ نمایه: زن و آشکار کردن آرایش، سؤال islamquest.net/fa/archive/question/651 (شرح بیشتر در زمینه بحث فقهی و روائی این مسئله، در مباحث نکاح در فقه آمده است).
[8]. برای آگاهی بیشتر، نک: مسئله حجاب، مطهری، مرتضی، ص 164- 235.
[9]. با استفاده از سوال .islamquest.net/fa/archive/question/536 .
[10]. نک: رساله دانشجویی،ص 188،پرسش 271، فقط آیت الله مکارم شیرازی پوشاندن کف و روی پا را - به فتوا- واجب نمی دانند.
[11]. توضیح المسائل ( المحشی)، ج1، ص 442، م 789
منبع: www.islamquest.net
- [سایر] آیا برای زنان جایز است که پاهای خودشان را نپوشانده و نشان دهند؟ آیا زنان باید در بین مردم ( جلوی نامحرم) جوراب بپوشد یا به طریقی پاهای خود را بپوشانند؟ لطفا در پاسخ به سؤال مذکور از قرآن و روایات موجود استفاده فرمائید.
- [آیت الله بهجت] آیا جایز است زن در میان زنان برقصد؟ و اگر جایز نباشد، حکم نشستن زنان در تالارها و در چنین مجالسی چگونه است؟
- [آیت الله اردبیلی] در جایی که کفّاره، ذبیحهای است که باید به فقرا داده شود، اگر دهنده کفّاره بداند که فقیر پس از گرفتن ذبیحه پاهای آن را دور میاندازد، آیا جایز است که پاهای ذبیحه را به فقیر ندهد؟ و در صورت ندادن، ضامن است یا خیر؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا ازدواج موقت با زنان اهل کتاب جایز است؟ و چه دین هایی اهل کتاب شمرده می شوند؟ آیا ازدواج موقت با زنان زرتشتی جایز است؟ آیا ازدواج موقت به مدت طولانی، مثلا دو یا سه سال جایز است؟
- [سایر] همخوانی زنان و یا زنان و مردان در سرودها و تواشیح، چه حکمی دارد و آیا شنیدن آن جایز است؟
- [سایر] آیا تجاوز به زنان کافر از منظر اسلام جایز است؟
- [سایر] آیا جایز است زنان قبور را زیارت کنند ؟
- [سایر] آیا جایز است زنان قبور را زیارت کنند ؟
- [آیت الله سبحانی] آیا تماشای فیلم ورزش و مسابقه ی زنان جایز است؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا برای زنان، دیدن کشتی مردان جایز است؟
- [آیت الله بهجت] نگاه کردن به زنان اهل ذمّه، بلکه به زنان کافری که از هنگام تولد محکوم به کفر هستند به جاهایی از بدن آنها که عادتاً پوشانیده نمیشود، بدون قصد لذت و در صورتی که خوف واقع شدن در حرام نباشد، جایز است. و بنابر اظهر نگاه کردن به زنان بادیه‌نشین و غیر آنها که عادت به پوشاندن ندارند، بدون قصد لذت، جایز است، مگر در صورت خوف وقوع در حرام، پس معاشرت با آنها در داد و ستد و سایر نیازها، جایز است.
- [آیت الله نوری همدانی] همة شرائطی که در امام جماعت لازم است باید در امام جمعه هم باشد مانند عقل ، ایمان حلال زادگی و عدالت . ولی امامت کودکان و زنان در نماز جمعه جائز نیست اگر چه در نمازهای دیگر برای خودشان جائز است .
- [آیت الله مکارم شیرازی] در جماعتی که مردان و زنان شرکت دارند اذان و اقامه نماز جماعت را باید مرد بگوید، ولی در جماعت زنان اذان و اقامه زنان کافی است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] همه شرائطی که در امام جماعت لازم است باید در امام جمعه هم باشد مانند: عقل، ایمان، حلال زادگی و عدالت. ولی امامت کودکان و زنان در نماز جمعه جائز نیست.
- [آیت الله سیستانی] پوشیدن لباس زنانه بر مردان ، و پوشیدن لباس مردانه بر زنان حرام نیست و نماز خواندن با آن باطل نیست . ولی بنابر احتیاط واجب جایز نیست مرد خود را به هیئت و زیّ زن در آورد ، و همچنین به عکس .
- [آیت الله مکارم شیرازی] نماز خواندن با لباس طلا بافت برای مردان جایز نیست و نماز را باطل می کند، ولی برای زنان در صورتی که اسراف نباشد اشکالی ندارد، در غیر حال نماز نیز پوشیدن چنین لباسی برای مردان حرام است.
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که نماز واجب را ایستاده میخواند، باید صورت وسینه وشکم وجلوی پاهای او رو به قبله باشد ولازم نیست که انگشتان پای او هم رو به قبله باشد ولی مستحبّ است.
- [آیت الله بروجردی] کسی که نماز واجب را ایستاده میخواند، باید صورت و سینه و شکم و جلوی پاهای او را رو به قبله باشد و احتیاط مستحب آن است که انگشتان پای او هم رو به قبله باشد.
- [آیت الله جوادی آملی] .اذان و اقامه نماز جماعت مردان را باید مرد بگوید و اذان و اقامه نماز جماعت زنان , نیز زنان و مردان محرم را زن می تواند بگوید , هرچند احتیاط در صورت اخیر, ترک است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] زینت طلا مانند انگشتر طلا و یا ساعت مچی طلا و مانند آن برای مردان حرام است و نماز با آن نیز باطل است و احتیاط واجب آن است که از استعمال عینک طلا نیز خودداری شود ولی همه اینها برای زنان در نماز و غیر نماز جایز است.