امام جماعت
امام جماعت به معنی پیش نمازاست واز آن در باب صلاة، سخن رفته است. ومهم‌ترین مباحث آن عبارت است از:
شرایط امام جماعت چیست؟ آیا می توانم پشت سر یک فرد غیر روحانی و مورد تأیید، نماز بخوانم؟
دفتر حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی): ج1) امام جماعت باید بالغ و عاقل و شیعه دوازده امامی و عادل و حلال زاده باشد و نماز را به طور صحیح بخواند و نیز اگر مأموم مرد است امام او هم باید مرد باشد عدالت عبارت از حالت نفسانی است که باعث می‌شود انسان همیشه تقوائی داشته باشد که مانع از ترک واجبات یا انجام محرّمات شرعی است و برای احراز آن حسن ظاهر کافی است. ج2) با دسترسی به روحانی به غیر روحانی اقتدا نکنند و در صورت عدم دسترسی، اقتدا به غیر روحانی واجد شرایط اشکال ندارد. پاسخ حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته) به این شرح است: در شرایط امامت جماعت، روحانی بودن مطرح نیست. البته اگر روحانی مورد اعتمادی در جمع وجود دارد و اقتدا به غیر روحانی، هتک حرمت آن روحانی محسوب می شود، اقتدا به غیر روحانی جایز نیست.
دفتر حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی): ج1) امام جماعت باید بالغ و عاقل و شیعه دوازده امامی و عادل و حلال زاده باشد و نماز را به طور صحیح بخواند و نیز اگر مأموم مرد است امام او هم باید مرد باشد عدالت عبارت از حالت نفسانی است که باعث می‌شود انسان همیشه تقوائی داشته باشد که مانع از ترک واجبات یا انجام محرّمات شرعی است و برای احراز آن حسن ظاهر کافی است. ج2) با دسترسی به روحانی به غیر روحانی اقتدا نکنند و در صورت عدم دسترسی، اقتدا به غیر روحانی واجد شرایط اشکال ندارد. پاسخ حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته) به این شرح است: در شرایط امامت جماعت، روحانی بودن مطرح نیست. البته اگر روحانی مورد اعتمادی در جمع وجود دارد و اقتدا به غیر روحانی، هتک حرمت آن روحانی محسوب می شود، اقتدا به غیر روحانی جایز نیست.
پاسخ:
دفتر حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی): ج1) امام جماعت باید بالغ و عاقل و شیعه دوازده امامی و عادل و حلال زاده باشد و نماز را به طور صحیح بخواند و نیز اگر مأموم مرد است امام او هم باید مرد باشد عدالت عبارت از حالت نفسانی است که باعث می‌شود انسان همیشه تقوائی داشته باشد که مانع از ترک واجبات یا انجام محرّمات شرعی است و برای احراز آن حسن ظاهر کافی است. ج2) با دسترسی به روحانی به غیر روحانی اقتدا نکنند و در صورت عدم دسترسی، اقتدا به غیر روحانی واجد شرایط اشکال ندارد. پاسخ حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته) به این شرح است: در شرایط امامت جماعت، روحانی بودن مطرح نیست. البته اگر روحانی مورد اعتمادی در جمع وجود دارد و اقتدا به غیر روحانی، هتک حرمت آن روحانی محسوب می شود، اقتدا به غیر روحانی جایز نیست.
- [آیت الله سبحانی] آیا فرد غیر روحانی در صورتی که امام جماعت حاضر نباشد می تواند به عنوان امام جماعت نماز را برگزار نماید؟
- [آیت الله سبحانی] امام جماعت فرد غیر روحانی و سخنرانی وی برای نمازگزاران جایز است؟
- [آیت الله خوئی] اگر امام جماعت شیعه باشد ولی جامع شرایط امام جماعت نباشد، آیا جایز است به خاطر مصلحت شرعیه نماز جهریه را به صورت اخفات بجا آورد و پشت سر او، متابعت او را نماید؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا نماز جماعت در پشت سر امام جماعت اخباری، صحیح است؟
- [آیت الله بهجت] در مسجدی که در نزدیکی ما است، به دلیل نبودن فرد روحانی، یک نفر غیر معمّم اقامه ی جماعت می کند، در مسجد دورتر یک فرد روحانی و معمّم امام جماعت است. اولویت برای شرکت در نماز جماعت، با کدام مسجد است؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] در صورت بودن روحانی یا امکان دسترسی به روحانی آیا اقامه نماز جماعت در مسجد به همراه امام جماعت غیر روحانی صحیح است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر امام جماعت پشت سر هم سه سجده انجام دهد، آیا به نماز او خللی وارد می شود؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا نماز جماعت پشت سر اهل سنت جایز است؟
- [آیت الله بهجت] اقامه ی جماعت توسط غیر روحانی شناخته شده در صورتی که یک فرد روحانی ناشناسی حاضر باشد، چگونه است؟
- [سایر] آیا این روایت صحیح است که «در روز قیامت هر فرد پشت سر امام هم نام خود می ایستد؟
- [آیت الله اردبیلی] بنابر احتیاط واجب اگر مأموم یک مرد باشد، باید طرف راست امام بایستد و اگر چند مرد باشند، باید پشت سر امام بایستند و اگر یک مرد و یک زن یا یک مرد و چند زن باشند، باید مرد طرف راست امام و زنها پشت سر امام بایستند و اگر چند زن باشند، باید پشت سر امام بایستند و اگر چند مرد و چند زن باشند، باید مردها پشت سر امام و زنها پشت سر مردها بایستند و اگر یک زن باشد، میتواند در پشت سر امام و یا طرف راست او به نحوی بایستد که جای سجده او مساوی با زانو یا محل ایستادن امام باشد.
- [آیت الله بهجت] اگر مأموم یک مرد باشد، مستحب است طرف راست امام بایستد، و اگر یک زن باشد، مستحب است پشت سر امام بایستد، و اگر یک مرد و یک زن، یا یک مرد و چند زن باشند، مستحب است مرد طرف راست امام و بقیه پشت سر امام بایستند، واگر چند مرد یا چند زن باشند، مستحب است پشت سر امام بایستند، و اگر چند مرد و چند زن باشند، مستحب است مردها پشت سر امام و زنها پشت مردها بایستند.
- [آیت الله وحید خراسانی] بنابر احتیاط واجب اگر ماموم یک مرد باشد طرف راست امام بایستد و اگر یک مرد و یک زن یا یک مرد و چند زن باشند مرد طرف راست امام بایستد و بقیه پشت سر امام و اگر چند مرد و یک یا چند زن باشند مردها پشت سر امام و زنها پشت سر مردها بایستند و اگر یک یا چند زن باشد پشت سر امام بایستد و در صورتی که یک زن باشد مستحب است پشت سر در طرف راست امام طوری بایستد که جای سجده اش محاذی زانو یا قدم امام باشد
- [آیت الله سبحانی] کسی که یک رکعت از امام عقب مانده وقتی امام تشهد رکعت آخر را می خواند نیم خیز بنشیند و صبر کند تا امام تشهد نماز را بگوید و بعد برخیزد. شرائط امام جماعت:
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر مأموم یک مرد باشد، مستحبّ است طرف راست امام بایستد و اگر یک زن باشد، مستحبّ است پشت سر او بایستد، و اگر یک مرد ویک زن یا یک مرد و چند زن باشند مستحبّ است مرد طرف راست امام وباقی پشت سر امام بایستند و اگر چند مرد یا چند زن باشند، مستحبّ است پشت سر امام بایستند، و اگر چند مرد وچند زن باشند، مستحبّ است مردها عقب امام و زنها پشت مردها بایستند.
- [آیت الله سبحانی] هر گاه محراب در درون دیوار مسجد باشد، و امام در آن قرار گیرد نماز کسانی که پشت سر امام هستند و او را می بینند صحیح است ولی نماز کسانی که در دو طرف صف قرار دارند و امام را نمی بینند اشکال دارد. ولی صف های طولانی که پشت سر فردی یا افرادی که امام را می بینند قرار دارد صحیح است، هر چند امام را نبینند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر مأموم یک مرد باشد، بنابر احتیاط واجب طرف راست امام قدری عقب تر بایستد. و اگر یک زن باشد، مستحب است در طرف راست امام طوری بایستد که جای سجده اش مساوی زانو یا قدم امام باشد. و اگر یک مرد و یک زن، یا یک مرد و چند زن باشند ، مستحب است مرد طرف راست امام و باقی پشت سر امام بایستند. و اگر چند مرد یا چند زن باشند، مستحب است پشت سر امام بایستند. و اگر چند مرد و چند زن باشند مردان پشت سر امام، و زنان پشت سر مردان بایستند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر امام در محراب باشد و کسی پشت سر او اقتدا نکرده باشد کسانی که در دو طرف محراب ایستاده اند و به واسطه دیوار محراب امام را نمی بینند نمی توانند به او اقتدا کنند، بلکه اگر کسی هم پشت سر امام اقتدا کرده باشد کسانی که دو طرف او ایستاده اند و به واسطه دیوار محراب امام را نمی بینند جماعت آنها اشکال دارد، ولی صفهایی که پشت سر آنها قرار دارد نمازشان صحیح است، همچنین اگر صفها به در مسجد برسد و از آن خارج گردد.
- [آیت الله خوئی] بنابر احتیاط واجب اگر مأموم یک مرد باشد، قدری عقبتر طرف راست امام بایستد و اگر یک یا چند زن باشد، پشت سر امام بایستد، و اگر یک مرد و یک زن یا یک مرد و چند زن باشند مرد طرف راست امام قدری عقبتر بایستد و یک زن یا چند زن پشت سر امام بایستند و اگر چند مرد و یک یا چند زن باشند، آنچه مرد است عقب امام و زنها پشت سر مردها بایستند.
- [آیت الله بهجت] امام جماعت باید یک نفر باشد، ولی اگر در بین نماز برای امام حادثهای پیش آمد، مثل مردن، بیهوشی، دیوانگی، حدث، مرض، جاری شدن خون از بینی، احتیاج به قضای حاجت، و همینطور است اگر امام متوجه شود که طهارت نداشته و یا نماز او شکسته بوده است، امام یا مأمومین میتوانند دیگری را امام قرار دهند، خواه آن فرد از اعضای جماعت باشد و یا کسی باشد که ابتداءاً میخواهد نماز بخواند.