روایت صحیح
به روایتی که از نظر سند به معصوم برسد روایت صحیح گفته می‌شود.
آیا این روایت صحیح است که «در روز قیامت هر فرد پشت سر امام هم نام خود می ایستد؟
با بررسی مجموعۀ روایات می توان گفت: که اشخاصی که نام پیامبران و امامان بر آنان نهاده شده است، در دنیا و آخرت از امتیازاتی برخوردارند که در این زمینه می توانید به جلد 21 کتاب وسائل الشیعه و ج 101 کتاب بحار الانوار مراجعه نمایید، اما در مورد روایتی که بیان نمودید، با توجه به این که متن عربی و مستند آن نیز ذکر نشده است، با مرور اجمالی احادیثی که در این زمینه وجود دارد، روایتی که دقیقا همین مطلب را برساند یافت نشد، اما روایتی وجود دارد که تا حدودی مشابه متن مورد نظر است بدین مضمون که از امام صادق (ع) نقل شده که: اسامی مناسب برای خود برگزینید زیرا روز قیامت اینگونه خوانده می شوید که ای فلانی فرزند فلانی بپا خیز و به سوی نور خود روانه شو و فلانی بپاخیز ولی نوری نداری[1] .اما به نظر می رسد که این روایت نیز با آنچه در سؤال آمده هماهنگ نیست؛ چون اولا: در این روایت تعبیر به نور خود آمده، این عبارت با تعبیر به امام خود تفاوت دارد. ثانیا: اگر کلمه نور در این روایت به امام تفسیر گردد، این روایت نمی گوید که علت همراهی شخص با نور خود (امام) صرف تشابه اسمی است؛ بلکه شاید این روایت می خواهد بیان کند نام های نیک برای خود انتخاب کنید تا در قیامت وقتی با نام خود خوانده می شود احساس شرمندگی نکنید. چون هر چند اشخاصی که نام پیامبران و امامان بر آنان نهاده شده است، در دنیا و آخرت از امتیازاتی برخوردارند؛ ولی با توجه به مبانی اسلامی و آیات و روایات غیر قابل خدشه، نباید این امتیازات بگونه ای تلقی گردد که هر شخصی که همنام آن بزرگواران است خود را از مجازات مصون بداند؛ به عنوان نمونه توجه داشته باشید که میان قاتلان امام حسین (ع) شخصی به نام محمد بن اشعث وجود داشت[2] که همنام پیامبر بود که نمی توان تصور نمود که تنها به همین دلیل، در آخرت بازخواست نخواهد شد؛ بله اگر شخصی مراعات موازین اسلامی را نماید، نام نیک او نیز امتیازی بر امتیازات او خواهد افزود. بسیاری از یاران ائمه هستند که به نام دشمنان اهل بیت نام گذاری شدند؛ مثل اسم معاویه یا یزید و ... آیا این عده پشت سر امامان قرار می گیرند یا پشت سر دشمنان امامان؟ علاوه بر این، آیۀ شریفه به طور واضح موقعیت ها را مشخص نموده و معیار را اعتقاد و اندیشه و جایگاه قرار داده نه اسم و نام گذاری، آنجا که خداوند متعال می فرماید: " یَوْمَ نَدْعُوا کُلَّ أُناسٍ بِإِمامِهِم‌"[3] ((به یاد آورید) روزی را که هر گروهی را با پیشوایشان می‌خوانیم‌) گفته می‌شود پیروان ابراهیم را بیاورید، و پیروان موسی را بیاورید، پیروان محمد را بیاورید، پیروان پیامبران یکی پس از دیگری برمی‌خیزند در حالی که کتاب هایشان به دست راستشان داده شده، بعد صدا می‌زنند پیروان شیطان و رهروان رؤسای ضلالت را بیاورید، عده‌ای هم به این عنوان حاضر می‌شوند‌.[4] و در تفسیر نمونه نیز آمده: یعنی آنها که رهبری پیامبران و جانشینان آنان را در هر عصر و زمان پذیرفتند، همراه پیشوایشان خواهند بود، و آنها که رهبری شیطان و ائمه ضلال و پیشوایان جبار و ستمگر را انتخاب کردند همراه آنها خواهند بود. خلاصه اینکه پیوند" رهبری" و" پیروی" در این جهان به طور کامل در آن جهان منعکس می‌شود، و بر اساس آن گروه‌هایی که اهل نجات و اهل عذابند مشخص می‌گردند.[5] پی نوشتها: [1] بحار الانوار، ج 101، ص 131، روایت 29. [2] ر .ک: بحار الانوار، ج 44، ص 316. [3] الاسراء،71. [4] الجصاص، احکام القرآن، ج 5، ص 31؛ طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ‌13، ص 167. [5] مکارم، تفسیر نمونه، ج ‌12، ص 201. http://farsi.islamquest.net
با بررسی مجموعۀ روایات می توان گفت: که اشخاصی که نام پیامبران و امامان بر آنان نهاده شده است، در دنیا و آخرت از امتیازاتی برخوردارند که در این زمینه می توانید به جلد 21 کتاب وسائل الشیعه و ج 101 کتاب بحار الانوار مراجعه نمایید، اما در مورد روایتی که بیان نمودید، با توجه به این که متن عربی و مستند آن نیز ذکر نشده است، با مرور اجمالی احادیثی که در این زمینه وجود دارد، روایتی که دقیقا همین مطلب را برساند یافت نشد، اما روایتی وجود دارد که تا حدودی مشابه متن مورد نظر است بدین مضمون که از امام صادق (ع) نقل شده که: اسامی مناسب برای خود برگزینید زیرا روز قیامت اینگونه خوانده می شوید که ای فلانی فرزند فلانی بپا خیز و به سوی نور خود روانه شو و فلانی بپاخیز ولی نوری نداری[1] .اما به نظر می رسد که این روایت نیز با آنچه در سؤال آمده هماهنگ نیست؛ چون اولا: در این روایت تعبیر به نور خود آمده، این عبارت با تعبیر به امام خود تفاوت دارد. ثانیا: اگر کلمه نور در این روایت به امام تفسیر گردد، این روایت نمی گوید که علت همراهی شخص با نور خود (امام) صرف تشابه اسمی است؛ بلکه شاید این روایت می خواهد بیان کند نام های نیک برای خود انتخاب کنید تا در قیامت وقتی با نام خود خوانده می شود احساس شرمندگی نکنید. چون هر چند اشخاصی که نام پیامبران و امامان بر آنان نهاده شده است، در دنیا و آخرت از امتیازاتی برخوردارند؛ ولی با توجه به مبانی اسلامی و آیات و روایات غیر قابل خدشه، نباید این امتیازات بگونه ای تلقی گردد که هر شخصی که همنام آن بزرگواران است خود را از مجازات مصون بداند؛ به عنوان نمونه توجه داشته باشید که میان قاتلان امام حسین (ع) شخصی به نام محمد بن اشعث وجود داشت[2] که همنام پیامبر بود که نمی توان تصور نمود که تنها به همین دلیل، در آخرت بازخواست نخواهد شد؛ بله اگر شخصی مراعات موازین اسلامی را نماید، نام نیک او نیز امتیازی بر امتیازات او خواهد افزود. بسیاری از یاران ائمه هستند که به نام دشمنان اهل بیت نام گذاری شدند؛ مثل اسم معاویه یا یزید و ... آیا این عده پشت سر امامان قرار می گیرند یا پشت سر دشمنان امامان؟ علاوه بر این، آیۀ شریفه به طور واضح موقعیت ها را مشخص نموده و معیار را اعتقاد و اندیشه و جایگاه قرار داده نه اسم و نام گذاری، آنجا که خداوند متعال می فرماید: " یَوْمَ نَدْعُوا کُلَّ أُناسٍ بِإِمامِهِم‌"[3] ((به یاد آورید) روزی را که هر گروهی را با پیشوایشان می‌خوانیم‌) گفته می‌شود پیروان ابراهیم را بیاورید، و پیروان موسی را بیاورید، پیروان محمد را بیاورید، پیروان پیامبران یکی پس از دیگری برمی‌خیزند در حالی که کتاب هایشان به دست راستشان داده شده، بعد صدا می‌زنند پیروان شیطان و رهروان رؤسای ضلالت را بیاورید، عده‌ای هم به این عنوان حاضر می‌شوند‌.[4] و در تفسیر نمونه نیز آمده: یعنی آنها که رهبری پیامبران و جانشینان آنان را در هر عصر و زمان پذیرفتند، همراه پیشوایشان خواهند بود، و آنها که رهبری شیطان و ائمه ضلال و پیشوایان جبار و ستمگر را انتخاب کردند همراه آنها خواهند بود. خلاصه اینکه پیوند" رهبری" و" پیروی" در این جهان به طور کامل در آن جهان منعکس می‌شود، و بر اساس آن گروه‌هایی که اهل نجات و اهل عذابند مشخص می‌گردند.[5] پی نوشتها: [1] بحار الانوار، ج 101، ص 131، روایت 29. [2] ر .ک: بحار الانوار، ج 44، ص 316. [3] الاسراء،71. [4] الجصاص، احکام القرآن، ج 5، ص 31؛ طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ‌13، ص 167. [5] مکارم، تفسیر نمونه، ج ‌12، ص 201. http://farsi.islamquest.net
پاسخ:
با بررسی مجموعۀ روایات می توان گفت: که اشخاصی که نام پیامبران و امامان بر آنان نهاده شده است، در دنیا و آخرت از امتیازاتی برخوردارند که در این زمینه می توانید به جلد 21 کتاب وسائل الشیعه و ج 101 کتاب بحار الانوار مراجعه نمایید، اما در مورد روایتی که بیان نمودید، با توجه به این که متن عربی و مستند آن نیز ذکر نشده است، با مرور اجمالی احادیثی که در این زمینه وجود دارد، روایتی که دقیقا همین مطلب را برساند یافت نشد، اما روایتی وجود دارد که تا حدودی مشابه متن مورد نظر است بدین مضمون که از امام صادق (ع) نقل شده که: اسامی مناسب برای خود برگزینید زیرا روز قیامت اینگونه خوانده می شوید که ای فلانی فرزند فلانی بپا خیز و به سوی نور خود روانه شو و فلانی بپاخیز ولی نوری نداری[1] .اما به نظر می رسد که این روایت نیز با آنچه در سؤال آمده هماهنگ نیست؛ چون اولا: در این روایت تعبیر به نور خود آمده، این عبارت با تعبیر به امام خود تفاوت دارد. ثانیا: اگر کلمه نور در این روایت به امام تفسیر گردد، این روایت نمی گوید که علت همراهی شخص با نور خود (امام) صرف تشابه اسمی است؛ بلکه شاید این روایت می خواهد بیان کند نام های نیک برای خود انتخاب کنید تا در قیامت وقتی با نام خود خوانده می شود احساس شرمندگی نکنید.
چون هر چند اشخاصی که نام پیامبران و امامان بر آنان نهاده شده است، در دنیا و آخرت از امتیازاتی برخوردارند؛ ولی با توجه به مبانی اسلامی و آیات و روایات غیر قابل خدشه، نباید این امتیازات بگونه ای تلقی گردد که هر شخصی که همنام آن بزرگواران است خود را از مجازات مصون بداند؛ به عنوان نمونه توجه داشته باشید که میان قاتلان امام حسین (ع) شخصی به نام محمد بن اشعث وجود داشت[2] که همنام پیامبر بود که نمی توان تصور نمود که تنها به همین دلیل، در آخرت بازخواست نخواهد شد؛ بله اگر شخصی مراعات موازین اسلامی را نماید، نام نیک او نیز امتیازی بر امتیازات او خواهد افزود.
بسیاری از یاران ائمه هستند که به نام دشمنان اهل بیت نام گذاری شدند؛ مثل اسم معاویه یا یزید و ... آیا این عده پشت سر امامان قرار می گیرند یا پشت سر دشمنان امامان؟
علاوه بر این، آیۀ شریفه به طور واضح موقعیت ها را مشخص نموده و معیار را اعتقاد و اندیشه و جایگاه قرار داده نه اسم و نام گذاری، آنجا که خداوند متعال می فرماید: " یَوْمَ نَدْعُوا کُلَّ أُناسٍ بِإِمامِهِم"[3] ((به یاد آورید) روزی را که هر گروهی را با پیشوایشان می‌خوانیم) گفته می‌شود پیروان ابراهیم را بیاورید، و پیروان موسی را بیاورید، پیروان محمد را بیاورید، پیروان پیامبران یکی پس از دیگری برمی‌خیزند در حالی که کتاب هایشان به دست راستشان داده شده، بعد صدا می‌زنند پیروان شیطان و رهروان رؤسای ضلالت را بیاورید، عده‌ای هم به این عنوان حاضر می‌شوند.[4]
و در تفسیر نمونه نیز آمده: یعنی آنها که رهبری پیامبران و جانشینان آنان را در هر عصر و زمان پذیرفتند، همراه پیشوایشان خواهند بود، و آنها که رهبری شیطان و ائمه ضلال و پیشوایان جبار و ستمگر را انتخاب کردند همراه آنها خواهند بود.
خلاصه اینکه پیوند" رهبری" و" پیروی" در این جهان به طور کامل در آن جهان منعکس می‌شود، و بر اساس آن گروه‌هایی که اهل نجات و اهل عذابند مشخص می‌گردند.[5]
پی نوشتها:
[1] بحار الانوار، ج 101، ص 131، روایت 29.
[2] ر .ک: بحار الانوار، ج 44، ص 316.
[3] الاسراء،71.
[4] الجصاص، احکام القرآن، ج 5، ص 31؛ طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ج 13، ص 167.
[5] مکارم، تفسیر نمونه، ج 12، ص 201.
http://farsi.islamquest.net
- [سایر] شرایط امام جماعت چیست؟ آیا می توانم پشت سر یک فرد غیر روحانی و مورد تأیید، نماز بخوانم؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا نماز جماعت در پشت سر امام جماعت اخباری، صحیح است؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا نماز خواندن پشت سر امام جماعتی که شغل قضاوت دارد، ولی مجتهد نیست، صحیح است؟
- [آیت الله بهجت] آیا نماز خواندن پشت سر امام جماعتی که شغل قضاوت دارد، ولی مجتهد نیست، صحیح است؟
- [سایر] منظور از (امام زمانه) در حدیث«من مات و لم یعرف امام زمانه مات میتة الجاهلیة» کیست ؟ منبع این حدیث چه کتابی است؟
- [سایر] چگونه احادیث «وجوب معرفت امام» بر وجود امام زمان (عج) دلالت دارد؟
- [سایر] این جمله که در بعضی روایات آمده «وقتی حضرت مهدی (عج) در غیبت به سر میبرد مثل ماه پشت ابر میتوان از وجود ایشان بهره برد»، یعنی چه؟
- [سایر] آیا این مطلب صحیح است که «کسانی که سید باشند عذاب آنها در قیامت سرما می باشد»؟
- [سایر] طبق حدیث «من مات و لم یعرف امام زمانه ...» آیا اهل سنت بر مرگ جاهلیت میمیرند؟
- [سایر] اهل تسنن حدیث «من مات و لم یعرف امام زمانه مات میته الجاهلیه» را چگونه توجیه می کنند؟
- [آیت الله بهجت] اگر مأموم یک مرد باشد، مستحب است طرف راست امام بایستد، و اگر یک زن باشد، مستحب است پشت سر امام بایستد، و اگر یک مرد و یک زن، یا یک مرد و چند زن باشند، مستحب است مرد طرف راست امام و بقیه پشت سر امام بایستند، واگر چند مرد یا چند زن باشند، مستحب است پشت سر امام بایستند، و اگر چند مرد و چند زن باشند، مستحب است مردها پشت سر امام و زنها پشت مردها بایستند.
- [آیت الله سبحانی] هر گاه محراب در درون دیوار مسجد باشد، و امام در آن قرار گیرد نماز کسانی که پشت سر امام هستند و او را می بینند صحیح است ولی نماز کسانی که در دو طرف صف قرار دارند و امام را نمی بینند اشکال دارد. ولی صف های طولانی که پشت سر فردی یا افرادی که امام را می بینند قرار دارد صحیح است، هر چند امام را نبینند.
- [آیت الله وحید خراسانی] بنابر احتیاط واجب اگر ماموم یک مرد باشد طرف راست امام بایستد و اگر یک مرد و یک زن یا یک مرد و چند زن باشند مرد طرف راست امام بایستد و بقیه پشت سر امام و اگر چند مرد و یک یا چند زن باشند مردها پشت سر امام و زنها پشت سر مردها بایستند و اگر یک یا چند زن باشد پشت سر امام بایستد و در صورتی که یک زن باشد مستحب است پشت سر در طرف راست امام طوری بایستد که جای سجده اش محاذی زانو یا قدم امام باشد
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر مأموم یک مرد باشد، مستحبّ است طرف راست امام بایستد و اگر یک زن باشد، مستحبّ است پشت سر او بایستد، و اگر یک مرد ویک زن یا یک مرد و چند زن باشند مستحبّ است مرد طرف راست امام وباقی پشت سر امام بایستند و اگر چند مرد یا چند زن باشند، مستحبّ است پشت سر امام بایستند، و اگر چند مرد وچند زن باشند، مستحبّ است مردها عقب امام و زنها پشت مردها بایستند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر امام در محراب باشد و کسی پشت سر او اقتدا نکرده باشد، کسانی که دو طرف محراب ایستادهاند و به واسطه دیوار محراب امام را نمیبینند، نمیتوانند اقتدا کنند؛ همچنین است اگر به جهت حائل دیگری مثل پرده امام را نبینند، بلکه اگر کسی هم پشت سر امام اقتدا کرده باشد و مأموم به جهتی؛ مثل پرده یا دیوار محراب، امام را نمیبیند، بنا بر احتیاط اقتدا کردن صحیح نیست.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر مأموم یک مرد باشد، بنابر احتیاط واجب طرف راست امام قدری عقب تر بایستد. و اگر یک زن باشد، مستحب است در طرف راست امام طوری بایستد که جای سجده اش مساوی زانو یا قدم امام باشد. و اگر یک مرد و یک زن، یا یک مرد و چند زن باشند ، مستحب است مرد طرف راست امام و باقی پشت سر امام بایستند. و اگر چند مرد یا چند زن باشند، مستحب است پشت سر امام بایستند. و اگر چند مرد و چند زن باشند مردان پشت سر امام، و زنان پشت سر مردان بایستند.
- [آیت الله خوئی] بنابر احتیاط واجب اگر مأموم یک مرد باشد، قدری عقبتر طرف راست امام بایستد و اگر یک یا چند زن باشد، پشت سر امام بایستد، و اگر یک مرد و یک زن یا یک مرد و چند زن باشند مرد طرف راست امام قدری عقبتر بایستد و یک زن یا چند زن پشت سر امام بایستند و اگر چند مرد و یک یا چند زن باشند، آنچه مرد است عقب امام و زنها پشت سر مردها بایستند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر امام در محراب باشد و کسی پشت سر او اقتدا کرده باشد کسانی که دو طرف محراب ایستاده اند و به واسطه دیوار محراب امام را نمی بینند نمی توانند اقتدا کنند بلکه اگر کسی هم پشت سر امام اقتدا کرده باشد اقتدا کردن کسانی که دو طرف او ایستاده اند و به واسطه دیوار محراب، امام را نمی بینند بنابر احتیاط واجب صحیح نیست.
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر امام در محراب باشد و کسی پشت سر او اقتدا نکرده باشد کسانی که در دو طرف محراب ایستاده اند و به واسطه دیوار محراب امام را نمی بینند نمی توانند به او اقتدا کنند، بلکه اگر کسی هم پشت سر امام اقتدا کرده باشد کسانی که دو طرف او ایستاده اند و به واسطه دیوار محراب امام را نمی بینند جماعت آنها اشکال دارد، ولی صفهایی که پشت سر آنها قرار دارد نمازشان صحیح است، همچنین اگر صفها به در مسجد برسد و از آن خارج گردد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] بنا بر احتیاط، اگر مأموم یک مرد باشد، قدری عقبتر طرف راست امام بایستد و اگر یک یا چند زن باشد، پشت سر امام بایستد و اگر یک مرد و یک زن یا یک مرد و چند زن باشد، مرد طرف راست امام، قدری عقبتر بایستد و یک یا چند زن پشت سر امام بایستند و اگر چند مرد و یک یا چند زن باشند، مردها عقب امام و یک زن یا زنها پشت مردها بایستند. چیزهایی که در نماز جماعت مستحب است