آیا شخصی که از سلامت کامل جسمی و روانی بر خوردار است، می تواند (به هر انگیزه ای) تغییر جنسیت به شیوه امروزی دهد؟
فقهای شیعه اصل تغییر جنسیت را جایز می دانند. اما باید به دو نکته توجه داشت: 1. عملی که امروزه پزشکان تحت این نام انجام می دهند و در آن، تنها ظاهر شخص را تغییر می دهند - بدون این که فرد ویژگی های خاص جنس مخالف را پیدا کند- شاید تغییر جنسیت واقعی نباشد! 2. همان طور که بیان شد حکم اوّلی این کار جواز است. اما از باب این که لازمه انجام این عمل ارتکاب امور حرامی؛ مانند نگاه به آلت تناسلی فرد بوده و در فرض سؤال ضرورتی هم وجود ندارد که این حرمت را بردارد، پس این عمل هم، حرمت پیدا می کند. ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید این سؤال، چنین است:[1] حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی): در فرض سؤال جایز نیست. حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی): اگر مقصود از تغییر جنسیت این باشد که با عمل جراحی آلات تناسلی مرد را قطع کنند و به جای آن برای او مجرای بول و آلت تناسلی مصنوعی بسازند و با تزریق هورمون علامات زنانگی از قبیل ریختن موهای صورت و برآمدگی سینه در او ایجاد کنند یا در مورد زنی که تغییر جنسیت می دهد مقصود این باشد که برای او آلت تناسلی مردانه مصنوعی قرار دهند و با تزریق هورمون علامات مردی از قبیل کوچک شدن سینه و روییدن موی صورت ایجاد کنند این امر موجب تغییر واقعی جنسیت نیست و احکام شرعی او تغییر نمی کند و از جهتی چون مستلزم کشف عورت و لمس آن است جایز نیست. واما اگر مقصود تغییر دستگاه تناسلی داخلی وخارجی باشد که معیار اختلاف زن ومرد است پس این امر فی حد ذاته با قطع نظر از لوازمی که ممکن است حرام باشد اشکال ندارد ولی تا به حال این امر محقق نشده است و آن چه تا به حال صورت پذیرفته همان تغییر ظاهری است که تاثیری در تغییر احکام ندارد. البته ممکن است در مورد کسانی که دچار ناهنجاری در دستگاه تناسلی شده اند با عمل جراحی آلت تناسلی مردانه را که مخفی شده است در مردی که ظاهری زنانه دارد ولی دستگاه تناسلی داخلی را ندارد نمایان سازند یا به عکس آلت تناسلی ظاهری مردانه را از زنی که دستگاه تنازلی زنانه داخلی دارد قطع کنند. و این کار فی حد ذاته اشکالی ندارد و ارتباطی با تغییر جنسیت ندارد و البته اگر مستلزم نگاه یا لمس حرام باشد در صورتی جایز است که ضرورت داشته باشد یا ترک آن مستلزم حرج و مشقت شدید باشد. حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): تغییر جنسیّت و ظاهر ساختن جنسیّت واقعی (در افراد دو جنسی که یک جنس آنها غلبه دارد) خلاف شرع نیست؛ بلکه واجب است. ولی تغییر جنسیّت صوری و کاذب جایز نیست. حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی): تغییر جنسیت به نحوی که فعلاً معمول است که تغییر واقعی نمی باشد جایز نیست. حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته): هرچند تغییر جنسیت فی حد ذاته جایز است، ولی از آنجا که مقدمات آن مانند نظر به آلت و لمس آن حرام است، برای شخصی که سلامت کامل جسمی و روانی دارد، اقدام به آن حرام می باشد. [1] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه ای، سیستانی، مکارم شیرازی، صافی گلپایگانی  (مد ظلهم العالی)، توسط سایت اسلام کوییست.  
عنوان سوال:

آیا شخصی که از سلامت کامل جسمی و روانی بر خوردار است، می تواند (به هر انگیزه ای) تغییر جنسیت به شیوه امروزی دهد؟


پاسخ:

فقهای شیعه اصل تغییر جنسیت را جایز می دانند. اما باید به دو نکته توجه داشت: 1. عملی که امروزه پزشکان تحت این نام انجام می دهند و در آن، تنها ظاهر شخص را تغییر می دهند - بدون این که فرد ویژگی های خاص جنس مخالف را پیدا کند- شاید تغییر جنسیت واقعی نباشد! 2. همان طور که بیان شد حکم اوّلی این کار جواز است. اما از باب این که لازمه انجام این عمل ارتکاب امور حرامی؛ مانند نگاه به آلت تناسلی فرد بوده و در فرض سؤال ضرورتی هم وجود ندارد که این حرمت را بردارد، پس این عمل هم، حرمت پیدا می کند. ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید این سؤال، چنین است:[1] حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی): در فرض سؤال جایز نیست. حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی): اگر مقصود از تغییر جنسیت این باشد که با عمل جراحی آلات تناسلی مرد را قطع کنند و به جای آن برای او مجرای بول و آلت تناسلی مصنوعی بسازند و با تزریق هورمون علامات زنانگی از قبیل ریختن موهای صورت و برآمدگی سینه در او ایجاد کنند یا در مورد زنی که تغییر جنسیت می دهد مقصود این باشد که برای او آلت تناسلی مردانه مصنوعی قرار دهند و با تزریق هورمون علامات مردی از قبیل کوچک شدن سینه و روییدن موی صورت ایجاد کنند این امر موجب تغییر واقعی جنسیت نیست و احکام شرعی او تغییر نمی کند و از جهتی چون مستلزم کشف عورت و لمس آن است جایز نیست. واما اگر مقصود تغییر دستگاه تناسلی داخلی وخارجی باشد که معیار اختلاف زن ومرد است پس این امر فی حد ذاته با قطع نظر از لوازمی که ممکن است حرام باشد اشکال ندارد ولی تا به حال این امر محقق نشده است و آن چه تا به حال صورت پذیرفته همان تغییر ظاهری است که تاثیری در تغییر احکام ندارد. البته ممکن است در مورد کسانی که دچار ناهنجاری در دستگاه تناسلی شده اند با عمل جراحی آلت تناسلی مردانه را که مخفی شده است در مردی که ظاهری زنانه دارد ولی دستگاه تناسلی داخلی را ندارد نمایان سازند یا به عکس آلت تناسلی ظاهری مردانه را از زنی که دستگاه تنازلی زنانه داخلی دارد قطع کنند. و این کار فی حد ذاته اشکالی ندارد و ارتباطی با تغییر جنسیت ندارد و البته اگر مستلزم نگاه یا لمس حرام باشد در صورتی جایز است که ضرورت داشته باشد یا ترک آن مستلزم حرج و مشقت شدید باشد. حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): تغییر جنسیّت و ظاهر ساختن جنسیّت واقعی (در افراد دو جنسی که یک جنس آنها غلبه دارد) خلاف شرع نیست؛ بلکه واجب است. ولی تغییر جنسیّت صوری و کاذب جایز نیست. حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی): تغییر جنسیت به نحوی که فعلاً معمول است که تغییر واقعی نمی باشد جایز نیست. حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته): هرچند تغییر جنسیت فی حد ذاته جایز است، ولی از آنجا که مقدمات آن مانند نظر به آلت و لمس آن حرام است، برای شخصی که سلامت کامل جسمی و روانی دارد، اقدام به آن حرام می باشد.
[1] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه ای، سیستانی، مکارم شیرازی، صافی گلپایگانی  (مد ظلهم العالی)، توسط سایت اسلام کوییست.  





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین