اکثر مفسران قرآن بر آنند که منظور از "یقین" در این جا: "وَ اعْبُدْ رَبَّکَ حَتَّی یَأْتِیَکَ الْیَقِینُ"؛ و پروردگارت را عبادت کن تا یقین تو فرا رسد! مرگ است؛ به این دلیل از واژه یقین به جای مرگ استفاده شده که مرگ از امور مسلم و قطعی است؛ چرا که انسان در هر چیزی شک کند، در مرگ نمی تواند تردید به خود راه دهد. و یا استفاده از این کلمه، بدان جهت است که هنگام مرگ پرده‌ها کنار می‌رود و حقایق در برابر چشم انسان آشکار می‌شود، و حالت یقین برای او پیدا می شود. این معنا در سوره مدثر آیه 46 و 47 از قول دوزخیان آمده است: "وَ کُنَّا نُکَذِّبُ بِیَوْمِ الدِّینِ* حَتَّی أَتانَا الْیَقِینُ"؛ ما همواره روز رستاخیز را تکذیب می‌کردیم تا این که یقین (مرگ ما) فرا رسید.[1] بنابر این، معنا و مقصود آیه این است که تا زمانی که زنده هستی، لحظه ای عبادت خدا را ترک نکن و دست از پرستش او بر ندار: "وَ أَوْصانِی بِالصَّلاةِ وَ الزَّکاةِ ما دُمْتُ حَیًّا"؛[2] و تا زمانی که زنده‌ام، مرا به نماز و زکات توصیه کرده است. در روایت آمده است که چون این آیه بر رسول (ص) نازل شد، فرمود: "مَا أُوحِیَ إِلَیَّ أَنِ اجْمَعِ الْمَالَ وَ کُنْ مِنَ التَّاجِرِینَ وَ لَکِنْ أُوحِیَ إِلَیَّ أَنْ سَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّکَ وَ کُنْ مِنَ السَّاجِدِینَ وَ اعْبُدْ رَبَّکَ حَتَّی یَأْتِیَکَ الْیَقِینُ"؛[3] به من وحی نرسید که مال جمع کن و از بازرگانان باش، بلکه به من وحی شد که به ستایش پروردگار خود تسبیح گوی، و از سجده‌کنندگان باش، تا به یقین برسی. همچنین در روایتی امام صادق (ع) فرمود: "لَمْ یَخْلُقِ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ یَقِیناً لَا شَکَّ فِیهِ أَشْبَهَ بِشَکٍّ لَا یَقِینَ فِیهِ مِنَ الْمَوْتِ"؛[4] خداوند هیچ یقینی را که شکی در آن نیست، شبیه‌تر از مرگ نیافرید. این پرسش پاسخ تفصیلی ندارد.
[1] برای آگاهی بیشتر در باره این موضوع ر.ک: تفاسیر ذیل آیه 99 سوره حجر؛ مانند تفسیر نمونه، ج11، ص 143؛ ترجمه المیزان، ج12، ص 289و... . [2] مریم، 31. [3] مجلسی، بحار الانوار، ج 69، ص 47، مؤسسة الوفاء، بیروت، 1409ق. [4] شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ج 1، ص 194، جامعه مدرسین، قم، 1413ق.
