آیاتی که در قرآن مجید در آن از خداوند متعال طلب و درخواستی صورت گرفته است، دعا و در برخی موارد حکم دعا را دارند. چه در ابتدای آنها واژه (ربّنا)، (اللهم) و... باشد، یا نباشد. هر یک از دعاهای وارده در قرآن در بردارنده موضوعی خاص و بیانگر درخواست و نیاز از خداوند متعال است. شخص دعا کننده نیز در قرآن متفاوت است؛ گاه انسانی از صالحان و پیامبران است و گاه منافقی و اهل دوزخی که برای نجاتش از عذاب دعا می کند؛ گاهی شخصی برای خود و گاهی برای دیگران دعا می کند و در برخی موارد، خداوند خود دعایی را به پیامبرانش دستور می دهد. حال با نگاه به هریک از این موضوعات و درخواست ها، دسته ای از این دعاها در زیر ذکر می شود: 1. دنیا و آخرت: (و اکتُب لَنا فی هذِهِ الدُّنیا حَسَنَةً و فِی الأخِرَةِ )، [1] و ( رَبَّنا ءاتِنا فِی الدُّنیا حَسَنَةً و فِی الأخِرَةِ حَسَنَةً و قِنا عَذابَ النّار ). [2] 2. توفیق برپایی نماز: ( رَبِّ اجعَلنی مُقیمَ الصَّلوةِ و مِن ذُرِّیَّتی رَبَّنا و تَقَبَّل دُعاء ). [3] 3. قرار گرفتن در زمره بندگان صالح خدا : (رَبِّ هَب لی حُکمًا و اَلحِقنی بِالصّلِحین ). [4] 4. درخواست کمک و یاری از خداوند در برابر دشمنان: ( رَبِّ انصُرنی بِما کَذَّبون )، [5] (فدَعا رَبَّهُ اَنّی مَغلوبٌ فَانتَصِر ) [6] و (ر بَّنا اَفرِغ عَلَینا صَبرًا و ثَبِّت اَقدامَنا و انصُرنا عَلَی القَومِ الکفِرین ) . [7] 5. بهره مندی از علم و حکمت: ( رَبِّ زِدنی عِلما ) . [8] 6. آمرزش گناهان خود، پدر و مادر و مؤمنان: ( رَبَّنَا اغْفِرْ لی وَ لِوالِدَیَّ وَ لِلْمُؤْمِنینَ یَوْمَ یَقُومُ الْحِسابُ ) [9] و ( رَبَّنَا اغفِر لَنا و لاِخونِنَا الَّذینَ سَبَقونا بِالایمنِ ). [10] و دعاهای دیگری نیز در قرآن کریم هست که می توان به آنها مراجعه کرد و در مواقع دعا مانند قنوت نماز خواند، مانند: دعا برای هدایت، [11] همسر و فرزندان، [12] نجات از فتنه، [13] قبولی اعمال. [14] برای آگاهی بیشتر درباره برخی از مباحث مربوط به دعا نمایه های زیر را مطالعه کنید: (فلسفه دعا)، سؤال 8961 (سایت: 9037) . (شرایط استجابت حتمی دعا)، سؤال 197 (سایت: 983) . (رابطه دعا با تلاش و کوشش)، سؤال 6154 (سایت: 6286) . این پرسش، پاسخ تفصیلی ندارد. [1] . اعراف، 156: (و برای ما، در این دنیا و سرای دیگر، نیکی مقرّر فرما). [2] . بقره، 201: (پروردگارا! به ما در دنیا (نیکی) عطا کن! و در آخرت نیز (نیکی) مرحمت فرما! و ما را از عذابِ آتش نگاه دار!). [3] . ابراهیم، 40 : (پروردگارا: مرا برپا کننده نماز قرار ده، و از فرزندانم (نیز چنین فرما)، پروردگارا: دعای مرا بپذیر!). [4] . شعراء، 83 : (پروردگارا! به من علم و دانش ببخش، و مرا به صالحان ملحق کن!). [5] . مؤمنون، 26: (پروردگارا! مرا در برابر تکذیب های آنان یاری کن!). [6] . قمر، 10: (او به درگاه پروردگار عرضه داشت: من مغلوب (این قوم طغیانگر) شدهام، انتقام مرا از آنها بگیر!). [7] . بقره، 250 : (پروردگارا! بر ما صبر و شکیبایی فرو ریز، و گامهایمان را استوار ساز، و ما را بر گروه کافران پیروز گردان). [8] . طه، 114 : (پروردگارا! علم مرا افزون کن!). [9] . ابراهیم، 41 : (پروردگارا! من و پدر و مادرم و همه مؤمنان را، در آن روز که حساب برپا میشود، بیامرز!). [10] . حشر، 10 : (پروردگارا! ما و برادرانمان را که در ایمان بر ما پیشی گرفتند بیامرز). [11] . حمد، 6؛ آل عمران، 8. [12] . فرقان، 74. [13] . ممتحنه، 5 . [14] . بقره، 127 .
آیاتی که در قرآن مجید در آن از خداوند متعال طلب و درخواستی صورت گرفته است، دعا و در برخی موارد حکم دعا را دارند. چه در ابتدای آنها واژه (ربّنا)، (اللهم) و... باشد، یا نباشد. هر یک از دعاهای وارده در قرآن در بردارنده موضوعی خاص و بیانگر درخواست و نیاز از خداوند متعال است. شخص دعا کننده نیز در قرآن متفاوت است؛ گاه انسانی از صالحان و پیامبران است و گاه منافقی و اهل دوزخی که برای نجاتش از عذاب دعا می کند؛ گاهی شخصی برای خود و گاهی برای دیگران دعا می کند و در برخی موارد، خداوند خود دعایی را به پیامبرانش دستور می دهد. حال با نگاه به هریک از این موضوعات و درخواست ها، دسته ای از این دعاها در زیر ذکر می شود: 1. دنیا و آخرت: (و اکتُب لَنا فی هذِهِ الدُّنیا حَسَنَةً و فِی الأخِرَةِ )، [1] و ( رَبَّنا ءاتِنا فِی الدُّنیا حَسَنَةً و فِی الأخِرَةِ حَسَنَةً و قِنا عَذابَ النّار ). [2] 2. توفیق برپایی نماز: ( رَبِّ اجعَلنی مُقیمَ الصَّلوةِ و مِن ذُرِّیَّتی رَبَّنا و تَقَبَّل دُعاء ). [3] 3. قرار گرفتن در زمره بندگان صالح خدا : (رَبِّ هَب لی حُکمًا و اَلحِقنی بِالصّلِحین ). [4] 4. درخواست کمک و یاری از خداوند در برابر دشمنان: ( رَبِّ انصُرنی بِما کَذَّبون )، [5] (فدَعا رَبَّهُ اَنّی مَغلوبٌ فَانتَصِر ) [6] و (ر بَّنا اَفرِغ عَلَینا صَبرًا و ثَبِّت اَقدامَنا و انصُرنا عَلَی القَومِ الکفِرین ) . [7] 5. بهره مندی از علم و حکمت: ( رَبِّ زِدنی عِلما ) . [8] 6. آمرزش گناهان خود، پدر و مادر و مؤمنان: ( رَبَّنَا اغْفِرْ لی وَ لِوالِدَیَّ وَ لِلْمُؤْمِنینَ یَوْمَ یَقُومُ الْحِسابُ ) [9] و ( رَبَّنَا اغفِر لَنا و لاِخونِنَا الَّذینَ سَبَقونا بِالایمنِ ). [10] و دعاهای دیگری نیز در قرآن کریم هست که می توان به آنها مراجعه کرد و در مواقع دعا مانند قنوت نماز خواند، مانند: دعا برای هدایت، [11] همسر و فرزندان، [12] نجات از فتنه، [13] قبولی اعمال. [14] برای آگاهی بیشتر درباره برخی از مباحث مربوط به دعا نمایه های زیر را مطالعه کنید: (فلسفه دعا)، سؤال 8961 (سایت: 9037) . (شرایط استجابت حتمی دعا)، سؤال 197 (سایت: 983) . (رابطه دعا با تلاش و کوشش)، سؤال 6154 (سایت: 6286) . این پرسش، پاسخ تفصیلی ندارد.
[1] . اعراف، 156: (و برای ما، در این دنیا و سرای دیگر، نیکی مقرّر فرما). [2] . بقره، 201: (پروردگارا! به ما در دنیا (نیکی) عطا کن! و در آخرت نیز (نیکی) مرحمت فرما! و ما را از عذابِ آتش نگاه دار!). [3] . ابراهیم، 40 : (پروردگارا: مرا برپا کننده نماز قرار ده، و از فرزندانم (نیز چنین فرما)، پروردگارا: دعای مرا بپذیر!). [4] . شعراء، 83 : (پروردگارا! به من علم و دانش ببخش، و مرا به صالحان ملحق کن!). [5] . مؤمنون، 26: (پروردگارا! مرا در برابر تکذیب های آنان یاری کن!). [6] . قمر، 10: (او به درگاه پروردگار عرضه داشت: من مغلوب (این قوم طغیانگر) شدهام، انتقام مرا از آنها بگیر!). [7] . بقره، 250 : (پروردگارا! بر ما صبر و شکیبایی فرو ریز، و گامهایمان را استوار ساز، و ما را بر گروه کافران پیروز گردان). [8] . طه، 114 : (پروردگارا! علم مرا افزون کن!). [9] . ابراهیم، 41 : (پروردگارا! من و پدر و مادرم و همه مؤمنان را، در آن روز که حساب برپا میشود، بیامرز!). [10] . حشر، 10 : (پروردگارا! ما و برادرانمان را که در ایمان بر ما پیشی گرفتند بیامرز). [11] . حمد، 6؛ آل عمران، 8. [12] . فرقان، 74. [13] . ممتحنه، 5 . [14] . بقره، 127 .
- [سایر] کدام یک از آیات قرآن مجید، دعا و یا در حکم دعا هستند؟
- [سایر] کدام یک از آیات قرآن مجید، دعا و یا در حکم دعا هستند؟
- [آیت الله اردبیلی] گاهی آیات کریمه قرآن مجید را در فرشهای ابریشمی میبافند. آیا هنگام بافتن آیات کریمه، دست زدن به کلمات و حروف بافته شده آیات قرآنی حرام است؟
- [آیت الله سیستانی] ایا در رکوع و سجده های نماز غیر از اذکار واجب میتوان ایات قران مجید خوانده شود؟
- [آیت الله سیستانی] ایا در رکوع و سجده های نماز غیر از اذکار واجب میتوان ایات قران مجید خوانده شود؟
- [سایر] تفاوت قرآن مجید و قرآن کریم چیست؟
- [آیت الله بهجت] آیا خواندن آیات قرآن، دعا و ذکر اگر باعث اخلال به نماز شود، نماز را باطل می کند؟
- [سایر] مستشرقین درباره قرآن مجید چه نظری دارند؟
- [سایر] مقصود از کتاب مکنون در قرآن مجید چیست؟
- [سایر] در قرآن مجید، چند آیه برای بازشناسیِ روز قیامت آمده است؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . جواب سلام را باید به قصد رد تحیت بگوید، نه به قصد قرآن یا دعا.
- [آیت الله مکارم شیرازی] سلام کردن از مستحبات مؤکد است و در قرآن مجید و روایات اسلامی روی آن تأکید فراوان شده است و سزاوار است که سواره به پیاده و ایستاده به نشسته و کوچکتر به بزرگتر سلام کند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] جواب سلام را باید به قصد جواب بگوید، نه به قصد قرائت بعضی از آیات قرآن و مانند آن.
- [آیت الله شبیری زنجانی] خواندن قرآن در نماز، غیر از چهار آیهای که سجده واجب دارد و در مسأله 361 و 1102 گفته شد و نیز دعا کردن در نماز اشکال ندارد، ولی احتیاط مستحب آن است که به غیر عربی دعا نکند.
- [آیت الله وحید خراسانی] خواندن قران به قصد قرانیت نه قصد جزییت در نماز به غیر از چهار ایه ای که سجده واجب دارد و نیز دعا کردن در نماز اشکال ندارد ولی احتیاط مستحب ان است که به غیر عربی دعا نکند
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] خواندن قرآن در نماز؛ غیر از چهار آیه ای که سجده واجب دارد و در احکام جنابت گفته شد و نیز دعا کردن در نماز اشکال ندارد؛ ولی احتیاط مستحب آن است که به غیر عربی دعا نکند.
- [آیت الله بروجردی] خواندن قرآن در نماز، غیر از چهار سورهای که سجده واجب دارد (و در احکام جنابت مسأله 361 گفته شد) و نیز دعا کردن در نماز اشکال ندارد، ولی احتیاط واجب آن است که به غیر عربی دعا نکند.
- [آیت الله اردبیلی] خواندن قرآن در نماز به قصد قرائت قرآن، غیر از چهار سورهای که سجده واجب دارند و در احکام جنابت گفته شد، اشکال ندارد و همچنین دعا کردن در نماز جایز است، اگرچه به فارسی یا زبان دیگر باشد.
- [آیت الله مظاهری] خواندن قرآن در نماز، غیر از چهار سورهای که سجده واجب دارد و نیز دعا کردن در نماز اشکال ندارد گرچه به فارسی یا زبان دیگر باشد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] نافله شب از مهمترین نمازهای نافله است که در روایات اسلامی و قرآن مجید روی آن تاکید شده و تأثیر عمیقی در صفای روح و پاکی قلب و تربیت نفوس انسانی وحل مشکلات دارد و در کتب معروف دعا، آدابی برای آن ذکر کرده اند، مخصوصاً برای قنوت نافله وتر، رعایت این آداب خوب است ولی می توان نماز شب را بدون این آداب مانند نمازهای معمولی نیز انجام داد و کسی که به علتی نتواند آخر شب بیدار شود و نماز شب را بخواند می تواند قبل از خواب آنها را به جا آورد.