کدام یک از آیات قرآن مجید، دعا و یا در حکم دعا هستند؟

آیاتی که در قرآن مجید در آن از خداوند متعال طلب و درخواستی صورت گرفته است، دعا و در برخی موارد حکم دعا را دارند. چه در ابتدای آنها واژه (ربّنا)، (اللهم) و... باشد، یا نباشد. هر یک از دعاهای وارده در قرآن در بردارنده موضوعی خاص و بیانگر درخواست و نیاز از خداوند متعال است. شخص دعا کننده نیز در قرآن متفاوت است؛ گاه انسانی از صالحان و پیامبران است و گاه منافقی و اهل دوزخی که برای نجاتش از عذاب دعا می کند؛ گاهی شخصی برای خود و گاهی برای دیگران دعا می کند و در برخی موارد، خداوند خود دعایی را به پیامبرانش دستور می دهد. حال با نگاه به هریک از این موضوعات و درخواست ها، دسته ای از این دعاها در زیر ذکر می شود:
1. دنیا و آخرت: (و اکتُب لَنا فی هذِهِ الدُّنیا حَسَنَةً و فِی الأخِرَةِ)، [1] و ( رَبَّنا ءاتِنا فِی الدُّنیا حَسَنَةً و فِی الأخِرَةِ حَسَنَةً و قِنا عَذابَ النّار). [2]
2. توفیق برپایی نماز: ( رَبِّ اجعَلنی مُقیمَ الصَّلوةِ و مِن ذُرِّیَّتی رَبَّنا و تَقَبَّل دُعاء). [3]
3. قرار گرفتن در زمره بندگان صالح خدا : (رَبِّ هَب لی حُکمًا و اَلحِقنی بِالصّلِحین). [4]
4. درخواست کمک و یاری از خداوند در برابر دشمنان: ( رَبِّ انصُرنی بِما کَذَّبون )، [5] (فدَعا رَبَّهُ اَنّی مَغلوبٌ فَانتَصِر) [6] و (ر بَّنا اَفرِغ عَلَینا صَبرًا و ثَبِّت اَقدامَنا و انصُرنا عَلَی القَومِ الکفِرین) . [7]
5. بهره مندی از علم و حکمت: ( رَبِّ زِدنی عِلما) . [8]
6. آمرزش گناهان خود، پدر و مادر و مؤمنان: ( رَبَّنَا اغْفِرْ لی‌ وَ لِوالِدَیَّ وَ لِلْمُؤْمِنینَ یَوْمَ یَقُومُ الْحِسابُ ) [9] و ( رَبَّنَا اغفِر لَنا و لاِخونِنَا الَّذینَ سَبَقونا بِالایمنِ ). [10]
و دعاهای دیگری نیز در قرآن کریم هست که می توان به آنها مراجعه کرد و در مواقع دعا مانند قنوت نماز خواند، مانند: دعا برای هدایت، [11] همسر و فرزندان، [12] نجات از فتنه، [13] قبولی اعمال. [14]

پی نوشتها:
[1] . اعراف، 156: (و برای ما، در این دنیا و سرای دیگر، نیکی مقرّر فرما).
[2] . بقره، 201: (پروردگارا! به ما در دنیا (نیکی) عطا کن! و در آخرت نیز (نیکی) مرحمت فرما! و ما را از عذابِ آتش نگاه دار!).
[3] . ابراهیم، 40 : (پروردگارا: مرا برپا کننده نماز قرار ده، و از فرزندانم (نیز چنین فرما)، پروردگارا: دعای مرا بپذیر!).
[4] . شعراء، 83 : (پروردگارا! به من علم و دانش ببخش، و مرا به صالحان ملحق کن!).
[5] . مؤمنون، 26: (پروردگارا! مرا در برابر تکذیب های آنان یاری کن!).
[6] . قمر، 10: (او به درگاه پروردگار عرضه داشت: من مغلوب (این قوم طغیانگر) شده‌ام، انتقام مرا از آنها بگیر!).
[7] . بقره، 250 : (پروردگارا! بر ما صبر و شکیبایی فرو ریز، و گام‌هایمان را استوار ساز، و ما را بر گروه کافران پیروز گردان).
[8] . طه، 114 : (پروردگارا! علم مرا افزون کن!).
[9] . ابراهیم، 41 : (پروردگارا! من و پدر و مادرم و همه مؤمنان را، در آن روز که حساب برپا می‌شود، بیامرز!).
[10] . حشر، 10 : (پروردگارا! ما و برادرانمان را که در ایمان بر ما پیشی گرفتند بیامرز).
[11] . حمد، 6؛ آل عمران، 8.
[12] . فرقان، 74.
[13] . ممتحنه، 5 .
[14] . بقره، 127 .
منبع: www.islamquest.net