1. (أعطی) و (إعطاء) از ریشۀ (عَطو)، به معنای دادن چیزی به دیگری،[1] گرفتن و به یکدیگر بخشیدن،[2] است. عطاء هر چند مخصوص به بذل و احسان است، ولی در قرآن هم در بذل و هم در مطلق دادن چیزی به کار رفته است.[3] مانند: (حَتَّی یُعْطُوا الْجِزْیَةَ عَنْ یَدٍ وَ هُمْ صاغِرُونَ)[4] که در مطلق دادن و گرفتن چیزی است و معنا و مفهومِ بذل و بخشش در آن لحاظ نشده است؛[5] امّا در آیاتی مثل: (هذا عَطاؤُنا فَامْنُنْ أَوْ أَمْسِکْ بِغَیْرِ حِسابٍ)[6] و (إِنَّا أَعْطَیْناکَ الْکَوْثَرَ)[7] به معنای بذل و بخشش از سوی خداوند است. 2. (أتی) و (إتیان) به معنای آمدن به آسانی است؛[8] امّا اگر این کلمه به صورت (آتی) (آتا) و (إیتاء) بیاید، به معنای دادن و عطا کردن است، و (آتیته)، یعنی (أعطیته)؛[9] مانند آیۀ شریفۀ (وَ آتَی الْمالَ عَلی حُبِّه... وَ آتَی الزَّکاةَ).[10] 3. بنابراین، دو کلمۀ (أعطی) و (آتی)، از جهت معنایی با هم مترادف اند، ولی (أتی) با (أعطی) و (إعطاء) تفاوت معنایی دارد. [1] . بستانی، فؤاد افرام، مهیار، رضا، فرهنگ ابجدی عربی - فارسی، ص 97، انتشارات اسلامی، تهران، چاپ دوم، 1375ش. [2] . راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات ألفاظ القرآن (المفردات فی غریب القرآن)، ص 572، دار القلم، الدار الشامیة، بیروت، دمشق، چاپ اول، 1412ق؛ فیومی، احمد بن محمد، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی، ج 2، ص 417، مؤسسه دار الهجرة، قم، چاپ دوم، 1414ق. [3] . قرشی بنایی، علی اکبر، قاموس قرآن، ج 5، ص 17، دار الکتب الاسلامیة، تهران، چاپ ششم، 1412ق. [4] . توبه، 29. [5] . ر.ک: حسینی همدانی، سید محمد حسین، انوار درخشان، ج 7، ص 515، کتابفروشی لطفی، تهران، چاپ اول، 1404ق؛ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر جوامع الجامع، ج 2، ص 49، انتشارات دانشگاه تهران و مدیریت حوزه علمیه قم، چاپ اول، 1377ش؛ قاموس قرآن، ج 5، ص 17. [6] . ص، 39. [7] . کوثر، 1. [8] . ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج 14، ص 13، دار صادر، بیروت، چاپ سوم، 1414ق؛ مفردات الفاظ القرآن، ص 60. [9] . طریحی، فخر الدین، مجمع البحرین، ج 1، ص 18، کتابفروشی مرتضوی، تهران، چاپ سوم، 1375ش؛ صاحب بن عباد، کافی الکفاة، اسماعیل بن عباد، المحیط فی اللغة، ج 9، ص 487، عالم الکتاب، بیروت، چاپ اول، 1414ق؛ حمیری، نشوان بن سعید، شمس العلوم و دواء کلام العرب من الکلوم، محقق و مصحح: العمری، حسین بن عبد الله، الاریانی، مطهر بن علی، یوسف محمد عبد الله، ج 1، ص 169، دار الفکر المعاصر، بیروت، چاپ اول، 1420ق. [10] . بقره، 177؛ قاموس قرآن، ج 1، ص 21.
