السلام علیکم! چرا امام علی(ع) قاتلان عثمان را قصاص نکرد؟
1. عثمان تنها توسط یک فرد کشته نشد، تا توسط حاکم اسلامی قصاص شود، بلکه انقلابی گسترده از سوی مسلمانان صورت گرفت که در نهایت به کشته شدن او انجامید؛ لذا امام علی(ع) نمی‌توانست ده‌ها هزار نفر را به جرم انقلابی مجازات کند که خود عثمان نیز در بروز آن بی‌تقصیر نبود. 2. در تأیید این مطلب در کتاب وقعه صفین آمده است که: راوی گفت: ابو امامه باهلی و ابو درداء که نزد معاویه (در شام) بودند، بر او وارد شده و گفتند: ای معاویه، بر چه اساسی با این مرد «حضرت علی (ع)» جنگ می‏کنی؟ به خدا سوگند که او در قبول اسلام از تو بسی پیشتر، و به امر حکومت از تو شایسته‏تر و به پیامبر خدا (ص) نزدیک‌تر است، پس بر چه اساس با او می‏جنگی؟ معاویه گفت: بر پایه خونخواهی عثمان با او می‏جنگم؛ چرا که او قاتلان عثمان را پناه داده است، به او بگویید دست ما را برای دست‌یابی به قاتلان عثمان بازگذارد و آنها را به ما نشان دهد، در آن صورت من نخستین کسی از ساکنان شام خواهم بود که با او بیعت می‌کنم. پس به سوی علی (ع) روانه شدند و او را از گفته معاویه آگاه کردند. علی (ع) گفت: (اگر قاتلان عثمان را می‏جویید) اینها هستند که می‏بینید. پس بیست هزار نفر یا بیشتر، کسانی که زره آهنین پوشیده بودند، به نحوی که بجز چشمانشان پیدا نبود در آن‌جا بودند که گفتند: ما همه قاتلان او هستیم، اگر بخواهند قصاص کنند باید همه ما را قصاص کنند. پس ابو امامه و ابو درداء برگشتند و در هیچ‌یک از معرکه‏های جنگ شرکت نکردند و این جریان در ماه رجب بود.[1] 3. این پرسش نیز می‌تواند مطرح شود که اگر معاویه واقعا! در این برخوردها قصد دفاع از مظلوم را داشت؛ چرا به دفاع از خون‌خواهی حضرت حمزه قیام نکرد؟! آیا جز این است که در آن‌جا خود و پدرش دخالت داشتند؟ و جز این است که وی کشته شدن عثمان را بهانه قرار داد برای مقاصد سیاسی خود؟!   [1] . «قال و خرج أبو أمامة الباهلی و أبو الدرداء فدخلا علی معاویة و کانا معه فقالا یا معاویة علام تقاتل هذا الرجل فو الله لهو أقدم منک سلما و أحق بهذا الأمر منک و أقرب من النبی ص فعلام تقاتله فقال أقاتله علی دم عثمان و أنه آوی قتلته فقولوا له فلیقدنا من قتلته فأنا أول من بایعه من أهل الشام فانطلقوا إلی علی فأخبروه بقول معاویة فقال هم الذین ترون فخرج عشرون ألفا أو أکثر مسربلین فی الحدید لا یری منهم إلا الحدق فقالوا کلنا قتله فإن شاءوا فلیروموا ذلک منا فرجع أبو أمامة و أبو الدرداء فلم یشهدا شیئا من القتال حتی إذا کان رجب». المنقری، نصر بن مزاحم، وقعة صفین، ص 191، تحقیق، عبد السلام محمد هارون، القاهرة، المؤسسة العربیة الحدیثة، الطبعة الثانیة، افست قم، منشورات مکتبة المرعشی النجفی، 1404 ه. ق.
عنوان سوال:

السلام علیکم! چرا امام علی(ع) قاتلان عثمان را قصاص نکرد؟


پاسخ:

1. عثمان تنها توسط یک فرد کشته نشد، تا توسط حاکم اسلامی قصاص شود، بلکه انقلابی گسترده از سوی مسلمانان صورت گرفت که در نهایت به کشته شدن او انجامید؛ لذا امام علی(ع) نمی‌توانست ده‌ها هزار نفر را به جرم انقلابی مجازات کند که خود عثمان نیز در بروز آن بی‌تقصیر نبود.
2. در تأیید این مطلب در کتاب وقعه صفین آمده است که: راوی گفت: ابو امامه باهلی و ابو درداء که نزد معاویه (در شام) بودند، بر او وارد شده و گفتند: ای معاویه، بر چه اساسی با این مرد «حضرت علی (ع)» جنگ می‏کنی؟ به خدا سوگند که او در قبول اسلام از تو بسی پیشتر، و به امر حکومت از تو شایسته‏تر و به پیامبر خدا (ص) نزدیک‌تر است، پس بر چه اساس با او می‏جنگی؟ معاویه گفت: بر پایه خونخواهی عثمان با او می‏جنگم؛ چرا که او قاتلان عثمان را پناه داده است، به او بگویید دست ما را برای دست‌یابی به قاتلان عثمان بازگذارد و آنها را به ما نشان دهد، در آن صورت من نخستین کسی از ساکنان شام خواهم بود که با او بیعت می‌کنم. پس به سوی علی (ع) روانه شدند و او را از گفته معاویه آگاه کردند. علی (ع) گفت: (اگر قاتلان عثمان را می‏جویید) اینها هستند که می‏بینید. پس بیست هزار نفر یا بیشتر، کسانی که زره آهنین پوشیده بودند، به نحوی که بجز چشمانشان پیدا نبود در آن‌جا بودند که گفتند: ما همه قاتلان او هستیم، اگر بخواهند قصاص کنند باید همه ما را قصاص کنند. پس ابو امامه و ابو درداء برگشتند و در هیچ‌یک از معرکه‏های جنگ شرکت نکردند و این جریان در ماه رجب بود.[1]
3. این پرسش نیز می‌تواند مطرح شود که اگر معاویه واقعا! در این برخوردها قصد دفاع از مظلوم را داشت؛ چرا به دفاع از خون‌خواهی حضرت حمزه قیام نکرد؟! آیا جز این است که در آن‌جا خود و پدرش دخالت داشتند؟ و جز این است که وی کشته شدن عثمان را بهانه قرار داد برای مقاصد سیاسی خود؟!   [1] . «قال و خرج أبو أمامة الباهلی و أبو الدرداء فدخلا علی معاویة و کانا معه فقالا یا معاویة علام تقاتل هذا الرجل فو الله لهو أقدم منک سلما و أحق بهذا الأمر منک و أقرب من النبی ص فعلام تقاتله فقال أقاتله علی دم عثمان و أنه آوی قتلته فقولوا له فلیقدنا من قتلته فأنا أول من بایعه من أهل الشام فانطلقوا إلی علی فأخبروه بقول معاویة فقال هم الذین ترون فخرج عشرون ألفا أو أکثر مسربلین فی الحدید لا یری منهم إلا الحدق فقالوا کلنا قتله فإن شاءوا فلیروموا ذلک منا فرجع أبو أمامة و أبو الدرداء فلم یشهدا شیئا من القتال حتی إذا کان رجب». المنقری، نصر بن مزاحم، وقعة صفین، ص 191، تحقیق، عبد السلام محمد هارون، القاهرة، المؤسسة العربیة الحدیثة، الطبعة الثانیة، افست قم، منشورات مکتبة المرعشی النجفی، 1404 ه. ق.





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین