زنی که از روی شبهه با کسی نزدیکی کرده باید عدۀ طلاق (سه ماه) نگه دارد و از این جهت فرقی بین عقد دائم و موقت نیست.[1] فقها، مبدأ شروع عدهی چنین زنی را بنابر احتیاط، از وقت برطرف شدن شبهه و علم به بطلان عقد می‌دانند، البته برخی از فقها[2] ابتدای آن را از زمان آخرین وطی به شبهه دانسته‌اند. ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است: [3] حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی): احتیاط این است که از وقت برطرف شدن شبهه، عده بگیرد. حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی): [ به عنوان مثال [ عقد بدون اذن پدر باطل است اما اگر دخولی شده باشد و زن معتقد بوده که عقدش صحیح است باید بنا بر احتیاط واجب از هنگام دانستن مسأله عده وطی شبهه بگیرد. حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): عدّه از زمان آخرین وطی به شبهه است. حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی): به احتیاط لازم از زمان رفع شبهه، زن باید عده نگه دارد. حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی): ابتدای عدۀ وطی به شبهه بنا بر احتیاط واجب از زمان رفع شبهه(حین علم به بطلان عقد) است. حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته): عده وطی به شبهه از زمان آخرین وطی به شبهه است. [1] . ر.ک: طاهری، حبیب الله، حقوق مدنی، ج‌3، ص 294، دفتر انتشارات اسلامی، قم، دوم، 1418 ه‍ ق؛ منتظری، حسین علی، رساله استفتائات، ج‌2، ص 395، قم، اول، بی‌تا. [2] . آیت الله مکارم شیرازی. [3] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه ای، سیستانی، مکارم شیرازی، صافی گلپایگانی، نوری همدانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.
عده وطی به شبهه از چه زمانی شروع میشود؟ آیا از وقتی متوجه شدیم صیغه باطل بوده شروع می شود؟
زنی که از روی شبهه با کسی نزدیکی کرده باید عدۀ طلاق (سه ماه) نگه دارد و از این جهت فرقی بین عقد دائم و موقت نیست.[1] فقها، مبدأ شروع عدهی چنین زنی را بنابر احتیاط، از وقت برطرف شدن شبهه و علم به بطلان عقد میدانند، البته برخی از فقها[2] ابتدای آن را از زمان آخرین وطی به شبهه دانستهاند.
ضمائم:
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است: [3]
حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی):
احتیاط این است که از وقت برطرف شدن شبهه، عده بگیرد.
حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):
[ به عنوان مثال [ عقد بدون اذن پدر باطل است اما اگر دخولی شده باشد و زن معتقد بوده که عقدش صحیح است باید بنا بر احتیاط واجب از هنگام دانستن مسأله عده وطی شبهه بگیرد.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):
عدّه از زمان آخرین وطی به شبهه است.
حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):
به احتیاط لازم از زمان رفع شبهه، زن باید عده نگه دارد.
حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی):
ابتدای عدۀ وطی به شبهه بنا بر احتیاط واجب از زمان رفع شبهه(حین علم به بطلان عقد) است.
حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته):
عده وطی به شبهه از زمان آخرین وطی به شبهه است. [1] . ر.ک: طاهری، حبیب الله، حقوق مدنی، ج3، ص 294، دفتر انتشارات اسلامی، قم، دوم، 1418 ه ق؛ منتظری، حسین علی، رساله استفتائات، ج2، ص 395، قم، اول، بیتا. [2] . آیت الله مکارم شیرازی. [3] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه ای، سیستانی، مکارم شیرازی، صافی گلپایگانی، نوری همدانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگرمردی درعقد موقت(20ساله) بیش ازچهارماه نزدیکی با متعه خودراترک کند عقد باطل می شود وآیازن می تواند صیغه عقدراباطل وبعد ازمدت عده ازدواج کند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] سوال اول :زمان نگهداشتن عده در ازدواج موقت چقدر است؟ سوال دوم: آیا بدون نزدیکی کردن باز هم باید زن عده نگهدارد؟ سوال سوم: در صورت منفی بودن پاسخ سوال دوم اگر مردی پس از اتمام زمان صیغه موقت مجددا با همان زن صیغه بخوانند ولی اینبار نزدیکی کنند آیا زن باید عده نگهدارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در وطی به شبهه که لازم است عدّه طلاق نگه دارند، آیا آغاز عدّه از وطی به شبهه محسوب می شود یا از علم به موضوع؟
- [آیت الله سیستانی] اگر مردی پس از اتمام زمان صیغه موقت مجددا با همان زن صیغه بخوانند ولی اینبار نزدیکی نکنند آیا زن باید عده نگه دارد ؟
- [آیت الله بهجت] ابتدای عدّه وطی به شبهه چه زمانی است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی مدّت پنج سال، هشت زن را صیغه کرده و مدّت را در هنگام خواندن صیغه فراموش کرده حکم این زنها چیست؟ آیا عمل جنسی او حرام یا وطی به شبهه بوده است و ارث آنها چه حکمی دارد؟
- [آیت الله اردبیلی] ازدواج موقت با زنی که عده نگه نمیدارد، اگر بصورت تفخیذی نزدیکی انجام شود، چه حکمی دارد؟ ازدواج موقت با زنی که روسپی است، اگر بصورت تفخیذی نزدیکی انجام شود، چه حکمی دارد؟ ازدواج موقت با دختری که به حرام بکارتش ازبین رفته، اگر بصورت تفخیذی نزدیکی انجام شود، چه حکمی دارد؟
- [آیت الله بهجت] زن شوهرداری که وطی به شبهه نموده، در زمان عدّه برای شوهر وطی جایز نیست. آیا سایر استمتاعات جایز است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر زن و مردی با هم متعه کنند و بعد از نزدیکی مرد بذل مدت نماید یا مدت صیغه تمام گردد و بعد از چند روز و در طول عدّه زن، مرد به متعه خود رجوع نماید و دوباره زن را متعه نماید و در طول مدت صیغه ی جدید، نزدیکی صورت نگیرد و زن سه بار یا بیشتر عادت ماهانه ببیند، اگر مرد مجدداً بذل مدت نماید با توجه به اینکه نزدیکی صورت نگرفته آیا باز هم زن بعد از بذل مدت باید عدّه نگه دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] میزان عدّه زنی که در زمان عدّه عقد موقت مجدداً صیغه شود
- [آیت الله مکارم شیرازی] ابتدای شروع عده طلاق از آن موقعی است که صیغه طلاق خوانده می شود، خواه زن بداند یا نداند، حتی اگر بعد از تمام شدن مدت عده بفهمد او را طلاق داده اند لازم نیست دوباره عده نگه دارد.
- [آیت الله بهجت] اگر زنی علم پیدا کرد که شوهرش مرده است و شوهر کرد و بعداً شوهر اولش پیدا شد، آن زن زوجه شوهر اول است و نسبت به دومی شبهه است و باید عدّه وطی به شبهه نگه دارد.
- [آیت الله سیستانی] اگر زن یقین کند که شوهرش مرده و بعد از تمام شدن عدّه وفات شوهر کند ، چنانچه معلوم شود او بعداً مرده است ، و عقد دوم در زمان حیات شوهر اول ، یا عدّه وفات واقعی او بوده است ، باید از شوهر دوم جدا شود ، و بنابر احتیاط واجب دو عدّه نگهدارد ، پس در صورتی که از شوهر دوم آبستن باشد تا مقدار زائیدن برای شوهر دوم عدّه وطی شبهه که مانند عده طلاق است و بعد برای شوهر اوّل عدّه وفات نگهدارد ، یا عدّه سابق را تکمیل نماید ؛ و اگر آبستن نباشد اگر مرگ شوهر اول قبل از نزدیکی شوهر دوم بوده است ابتداءً عدّه وفات نگهدارد و سپس عدّه وطی شبهه ، و اگر نزدیکی قبل از وفات بوده است عدّه آن مقدم است .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . ازدواج مسلم یا مسلمه با بهایی جایز نیست و اگر عقد بین آنها واقع شود باطل است، چه زن باشد و چه مرد، و جدا شدن آنها واجب است و بر مسلمانان لازم است آنها را جدا کنند و محتاج به طلاق نیست، لکن اگر زن نمی دانسته که مرد بهایی است یا مسأله را نمی دانسته که نباید به بهایی شوهر کند، بعد از جدایی از او باید عدّه وطی به شبهه که عدّه طلاق است نگهدارد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] زنی که یقین دارد شوهرش در سفر مرده اگر بعد از عدّه وفات که مقدار آن در احکام طلاق گفته خواهد شد، شوهر کند و شوهر اول از سفر برگردد باید از شوهر دوّم جدا شود و به شوهر اول حلال است ولی اگر شوهر دوم با او نزدیکی کرده باشد، زن باید عده وطی به شبهه نگهدارد و شوهر دوم باید مهر المثل او را بدهد ولی نفقه زمان عدّه ندارد و بنابر احتیاط به شوهر دوّم نیز حرام ابدی می شود و در مدت عده وطی به شبهه شوهر اول نمی تواند با او همبستر شود.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . واجب است که شوهر بیش از چهار ماه نزدیکی با متعه خود را اگر جوان باشد ترک نکند. و بنابر احتیاط بیش از این مدت، نزدیکی با متعه پیر خود را نیز ترک نکند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر با زنی که در عدّه طلاق است زنا کند باعث حرمت ابدی نمی شود لذا می تواند بعد از گذشت عده با او ازدواج کند هرچند احتیاط در ترک این ازدواج است و اگر با زنی که در عده است عقد کند (چه موقت چه دائم) هر چند این عقد باطل است ولی باعث حرمت ابدی می شود.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . واجب است که شوهر بیش از چهار ماه نزدیکی با متعه خود را اگر جوان باشد ترک نکند، و بنابر احتیاط بیش از این مدت، نزدیکی با متعه پیر خود را نیز ترک نکند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] زنی که یقین دارد شوهرش مرده، اگر بعد از عدّه وفات که مقدار آن در احکام طلاق گفته خواهد شد، شوهر کند و بعد معلوم شود که شوهرش نمرده، باید از شوهر دوم جدا شود و به شوهر اوّل حلال است؛ ولی اگر شوهر دوم با او نزدیکی کرده باشد، زن باید عدّه وطی شبهه که مقدار آن همچون مقدار عدّه طلاق است، نگهدارد و در دوران عدّه، شوهر اوّل نباید با او نزدیکی کند ولی دیگر بهرهگیریهای جنسی جایز است و نفقه او بر شوهر اوّل است. آغاز عدّه وطی شبهه، از آخرین نزدیکی شوهر دوم با زن میباشد و شوهر دوم به جهت نزدیکی با وی باید مهر او را بدهد و اگر مهر المسمّی (یعنی مهری که در عقد تعیین شده) با مهر المثل (یعنی مهر زنانی که همچون وی میباشند) تفاوت دارد، در تفاوت آن بنا بر احتیاط با هم مصالحه کنند.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر با زنی که در عدّه طلاق رجعی است زنا کند، آن زن بر او حرام میشود و اگر با زنی که در عدّه متعه یا طلاق بائن یا عدّه وفات است زنا کند، بعداً میتواند او را عقد نماید اگرچه احتیاط مستحبّ آن است که با او ازدواج نکند ومعنای طلاق رجعی وطلاق بائن وعدّه متعه وعدّه وفات در احکام طلاق گفته خواهد شد.