1. امام علی(ع) فرمود: «أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ (ص) کَانَ یَقْرَأُ فِی‏ الْعِیدَیْنِ‏ بِسَبِّحِ اسْمَ رَبِّکَ الْأَعْلَی وَ هَلْ أَتَاکَ حَدِیثُ الْغَاشِیَةِ»؛[1] روش همیشگی رسول خدا(ص) این بود که در نماز عید فطر و قربان، سوره «سَبِّحِ اسْمَ رَبِّکَ الْأَعْلَی‏» و سوره «هل أتیک حدیث الغاشیة» را قرائت می‏کردند. همچنین در منابع اهل سنت آمده است: «کَانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ یَقْرَأُ یَوْمَ الْجُمُعَةِ فِی الْجُمُعَةِ بِسَبِّحِ اسْمَ رَبِّکَ الْأَعْلَی و هَلْ أَتَاکَ حَدِیثُ الْغَاشِیَةِ فَإِذَا اجْتَمَعَ الْعِیدُ وَ الْجُمُعَةُ فِی یَوْمٍ وَاحِدٍ قَرَأَبهما جمیعا فی الجمعة و العید»؛[2] روش همیشگی رسول خدا(ص) این بود که در نماز عید فطر و قربان، سوره «سَبِّحِ اسْمَ رَبِّکَ الْأَعْلَی‏» (اعلی) و سوره «هل اتیک حدیث الغاشیة» (غاشیه) را قرائت می‏کرد. و اگر عید فطر و قربان مصادف با روز جمعه می‌شد، [هم نماز عید و هم نماز جمعه را برگزار می‌فرمود] و در هر دو نماز هر دو سوره را می‌خواند؛ یعنی در رکعت اول بعد از سوره حمد، سوره اعلی و در رکعت دوم بعد از سوره حمد، سوره غاشیه را می‌خواند. گفتنی است؛ اگر نماز روز عید فطر یا قربان مصادف با روز جمعه شود؛ در صورت خواندن نماز عید، خواندن نماز جمعه لازم نیست. اما برگزاری نماز جمعه (در صورت فراهم بودن شرایط) مانعی ندارد و می‌توان در آن شرکت کرد و نماز جمعه را خواند.[3] همان‌طور که در روایاتی از شیعه و سنی به آن اشاره شده است؛ مانند: امام صادق(ع) فرمود: «در ایام خلافت امام علی(ع)، آن‌حضرت در خطبه نماز عید فرمود: دو عید جمع شده است و جمعی که سختی کشیده‌اند و به این ثواب رسیده‌اند هر کس می‌خواهد می‌تواند در نماز جمعه حاضر شود و هر کس نمی‌خواهد بر او حرجی نیست و نیامدن به او ضرر نمی‏رساند و نماز ظهر را بجای نماز جمعه بخواند...».[4] همچنین در روایتی نقل شده است: «پیامبر گرامی اسلام(ص) نماز عید را خواند سپس برای شرکت در نماز جمعه رخصت داد و فرمود هر کسی که می‌خواهد می‌تواند در نماز جمعه شرکت کرده و آن‌را بجا آورد و هر کسی که نمی‌خواهد، اجازه دارد که نماز جمعه را نخواند».[5] 2. سوره‌ای که به نام رسول خدا(ص) در قرآن آمده، سوره 47 قرآن(محمد) است. [1] . راوندی کاشانی، فضل الله بن علی، النوادر، محقق و مصحح: صادقی اردستانی، احمد، ص 39، دار الکتاب، قم، چاپ اول، بی‌تا. [2] . ابن حبان تمیمی، الإحسان فی تقریب صحیح ابن حبان، تحقیق و تعلیقه: شعیب الأرنؤوط، ج 7، ص 62 – 63، مؤسسة الرسالة، بیروت، چاپ اول، 1408ق؛ سلمی نیسابوری، أبو بکر محمد بن إسحاق، صحیح ابن خزیمة، محقق: أعظمی، محمد مصطفی، ج 2، ص 358، المکتب الإسلامی، بیروت، بی‌تا؛ شیبانی، أبو عبد الله أحمد بن محمد، مسند احمد، تحقیق: الأرنؤوط، شعیب، مرشد، عادل و دیگران، اشراف: ترکی، عبد الله بن عبد المحسن، ج 30، ص 333، مؤسسة الرسالة، بیروت، چاپ اول، 1421ق. [3] . ر.ک: نجفی، محمد حسن، مجمع الرسائل (محشّی)، ص 409، مؤسسه صاحب الزمان(ع)، مشهد، چاپ اول، 1415ق؛ طباطبایی یزدی، سید محمد کاظم، العروة الوثقی (المحشّٰی)، گردآورنده: محسنی سبزواری‌، احمد، ج 3، ص 401، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ اول، 1419ق؛ موسوی خویی، سید ابو القاسم، موسوعة الإمام الخوئی، ج 19، ص 340 – 341، مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی، قم، چاپ اول، 1418ق. [4] . شیخ حرّ عاملی، وسائل الشیعة، ج 7، ص 447، مؤسسه آل البیت(ع)، قم، چاپ اول، 1409ق؛ همچنین ر.ک: کوفی، محمد بن محمد اشعث، الجعفریات (الأشعثیات)، ص 45، مکتبة نینوی الحدیثة، تهران، چاپ اول، بی‌تا. [5] . بیهقی، احمد بن حسین، السنن الکبری، محقق: عطا، محمد عبد القادر، ج 3، ص 443 و 444، دار الکتب العلمیة، بیروت، چاپ سوم، 1424ق.
کدام سوره را پیامبر(ص) دوست داشت در نماز عید فطر، قربان و جمعه بخواند؟ و کدام سوره به نام پیامبر میباشد؟
1. امام علی(ع) فرمود: «أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ (ص) کَانَ یَقْرَأُ فِی الْعِیدَیْنِ بِسَبِّحِ اسْمَ رَبِّکَ الْأَعْلَی وَ هَلْ أَتَاکَ حَدِیثُ الْغَاشِیَةِ»؛[1] روش همیشگی رسول خدا(ص) این بود که در نماز عید فطر و قربان، سوره «سَبِّحِ اسْمَ رَبِّکَ الْأَعْلَی» و سوره «هل أتیک حدیث الغاشیة» را قرائت میکردند.
همچنین در منابع اهل سنت آمده است: «کَانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ یَقْرَأُ یَوْمَ الْجُمُعَةِ فِی الْجُمُعَةِ بِسَبِّحِ اسْمَ رَبِّکَ الْأَعْلَی و هَلْ أَتَاکَ حَدِیثُ الْغَاشِیَةِ فَإِذَا اجْتَمَعَ الْعِیدُ وَ الْجُمُعَةُ فِی یَوْمٍ وَاحِدٍ قَرَأَبهما جمیعا فی الجمعة و العید»؛[2] روش همیشگی رسول خدا(ص) این بود که در نماز عید فطر و قربان، سوره «سَبِّحِ اسْمَ رَبِّکَ الْأَعْلَی» (اعلی) و سوره «هل اتیک حدیث الغاشیة» (غاشیه) را قرائت میکرد. و اگر عید فطر و قربان مصادف با روز جمعه میشد، [هم نماز عید و هم نماز جمعه را برگزار میفرمود] و در هر دو نماز هر دو سوره را میخواند؛ یعنی در رکعت اول بعد از سوره حمد، سوره اعلی و در رکعت دوم بعد از سوره حمد، سوره غاشیه را میخواند.
گفتنی است؛ اگر نماز روز عید فطر یا قربان مصادف با روز جمعه شود؛ در صورت خواندن نماز عید، خواندن نماز جمعه لازم نیست. اما برگزاری نماز جمعه (در صورت فراهم بودن شرایط) مانعی ندارد و میتوان در آن شرکت کرد و نماز جمعه را خواند.[3] همانطور که در روایاتی از شیعه و سنی به آن اشاره شده است؛ مانند:
امام صادق(ع) فرمود: «در ایام خلافت امام علی(ع)، آنحضرت در خطبه نماز عید فرمود: دو عید جمع شده است و جمعی که سختی کشیدهاند و به این ثواب رسیدهاند هر کس میخواهد میتواند در نماز جمعه حاضر شود و هر کس نمیخواهد بر او حرجی نیست و نیامدن به او ضرر نمیرساند و نماز ظهر را بجای نماز جمعه بخواند...».[4]
همچنین در روایتی نقل شده است: «پیامبر گرامی اسلام(ص) نماز عید را خواند سپس برای شرکت در نماز جمعه رخصت داد و فرمود هر کسی که میخواهد میتواند در نماز جمعه شرکت کرده و آنرا بجا آورد و هر کسی که نمیخواهد، اجازه دارد که نماز جمعه را نخواند».[5]
2. سورهای که به نام رسول خدا(ص) در قرآن آمده، سوره 47 قرآن(محمد) است. [1] . راوندی کاشانی، فضل الله بن علی، النوادر، محقق و مصحح: صادقی اردستانی، احمد، ص 39، دار الکتاب، قم، چاپ اول، بیتا. [2] . ابن حبان تمیمی، الإحسان فی تقریب صحیح ابن حبان، تحقیق و تعلیقه: شعیب الأرنؤوط، ج 7، ص 62 – 63، مؤسسة الرسالة، بیروت، چاپ اول، 1408ق؛ سلمی نیسابوری، أبو بکر محمد بن إسحاق، صحیح ابن خزیمة، محقق: أعظمی، محمد مصطفی، ج 2، ص 358، المکتب الإسلامی، بیروت، بیتا؛ شیبانی، أبو عبد الله أحمد بن محمد، مسند احمد، تحقیق: الأرنؤوط، شعیب، مرشد، عادل و دیگران، اشراف: ترکی، عبد الله بن عبد المحسن، ج 30، ص 333، مؤسسة الرسالة، بیروت، چاپ اول، 1421ق. [3] . ر.ک: نجفی، محمد حسن، مجمع الرسائل (محشّی)، ص 409، مؤسسه صاحب الزمان(ع)، مشهد، چاپ اول، 1415ق؛ طباطبایی یزدی، سید محمد کاظم، العروة الوثقی (المحشّٰی)، گردآورنده: محسنی سبزواری، احمد، ج 3، ص 401، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ اول، 1419ق؛ موسوی خویی، سید ابو القاسم، موسوعة الإمام الخوئی، ج 19، ص 340 – 341، مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی، قم، چاپ اول، 1418ق. [4] . شیخ حرّ عاملی، وسائل الشیعة، ج 7، ص 447، مؤسسه آل البیت(ع)، قم، چاپ اول، 1409ق؛ همچنین ر.ک: کوفی، محمد بن محمد اشعث، الجعفریات (الأشعثیات)، ص 45، مکتبة نینوی الحدیثة، تهران، چاپ اول، بیتا. [5] . بیهقی، احمد بن حسین، السنن الکبری، محقق: عطا، محمد عبد القادر، ج 3، ص 443 و 444، دار الکتب العلمیة، بیروت، چاپ سوم، 1424ق.
- [سایر] چرا نماز عید فطر و عید قربان و جمعه در زمان غیبت امام زمان (عج) واجب نیست؟
- [آیت الله خامنه ای] به نظر جنابعالی، نماز عید فطر و قربان و نماز جمعه، از کدام نوع از واجبات است؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر کسی به رکعت دوم نماز عید فطر یا قربان و رکعت دوم نماز جمعه برسد چه وظیفه ای دارد؟
- [آیت الله سیستانی] اگر جمعه عید شود نماز جمعه هست یا خیر؟
- [سایر] اگر پیامبر (ص) در روز جمعه متولد شده است؛ چرا ما دوشنبه ها روزه می گیریم؟
- [سایر] اگر پیامبر (ص) در روز جمعه متولد شده است؛ چرا ما دوشنبه ها روزه می گیریم؟
- [آیت الله علوی گرگانی] با توجّه به اینکه در اسلام فقط چهار عید داریم (فطر، قربان، غدیر و جمعه) آیا اسلام عید نوروز را تائید میکند؟
- [آیت الله خامنه ای] محضر جنابعالی عرض می شود که آیا می شود در نماز جمعه یک نفر خطبه نماز جمعه را بخواند و نفر دیگری نماز جمعه را بخواند؟
- [سایر] ضرورت و فضیلت نماز جمعه و نماز عیدین را از دیدگاه آیات و روایات بیان کنید؟
- [سایر] ضرورت و فضیلت نماز جمعه و نماز عیدین را از دیدگاه آیات و روایات بیان کنید؟
- [آیت الله مظاهری] باید بعد از نماز عید فطر و قربان، اگر به جماعت خوانده میشود، دو خطبه نظیر خطبههای نماز جمعه خوانده شود.
- [آیت الله اردبیلی] اگر در نماز جمعه یا نماز ظهر روز جمعه عمدا سوره (قل هو اللّه أحد) یا سوره (قل یا أیّها الکافرون) را بخواند، بنابر احتیاط واجب نمیتواند آن را رها کند و سوره جمعه و منافقین را بخواند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر در نماز جمعه یا نماز ظهر روز جمعه عمداً سوره توحید یا سوره کافرون بخواند، اگر چه به نصف نرسیده باشد، بنابر احتیاط واجب نمی تواند رها کند و سوره جمعه و منافقین را بخواند.
- [آیت الله خوئی] اگر در نماز جمعه یا نماز ظهر روز جمعه عمداً سوره" قل هو الله احد" یا سوره" قل یا ایها الکافرون" بخواند، اگرچه به نصف نرسیده باشد، بنابر احتیاط واجب نمیتواند رها کند و سوره" جمعه" و" منافقون" را بخواند.
- [آیت الله اردبیلی] بنابر احتیاط واجب امام جمعه باید حمد و سوره نماز جمعه را بلند بخواند.
- [آیت الله سیستانی] اگر در نماز جمعه یا نمازهای روز جمعه عمداً سوره (قل هو اللّه احد) یا سوره (قل یا ایّها الکافرون)) بخواند ، اگر چه به نصف نرسیده باشد بنابر احتیاط واجب نمیتواند رها کند و سوره جمعه و منافقون را بخواند .
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر در نماز جمعه یا نماز ظهر روز جمعه عمداً سوره )قل هو ا& احد( یا سوره )قل یا ایّها الکافرون( بخواند، اگرچه به نصف نرسیده باشد، بنابر احتیاط واجب نمیتواند رها کند وسوره جمعه ومنافقین را بخواند.
- [آیت الله سیستانی] در نماز جمعه و در نماز صبح و ظهر و عصر روز جمعه ، و عشای شب جمعه ، مستحب است در رکعت اول بعد از حمد سوره جمعه ، و در رکعت دوم بعد از حمد سوره منافقون را بخواند ، و اگر مشغول یکی از اینها در نمازهای روز جمعه شود بنابر احتیاط واجب نمیتواند آن را رها کند و سوره دیگر بخواند .
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر بعد از حمد مشغول خواندن سوره (قُلْ هو اللَّه أَحَد) یا سوره (قُلْ یا أیُّها الکافِرُون) شود نمیتواند آن را رها کند و سوره دیگر بخواند ولی در نماز جمعه و نماز ظهر روز جمعه اگر از روی فراموشی به جای سوره جمعه و منافقین یکی از آن دو سوره را بخواند، میتواند آن را رها کند و سوره جمعه و منافقین را بخواند و احتیاط مستحب این است که بعد از تجاوز نصف رها ننماید.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر بعد از حمد مشغول خواندن سوره قل هوالله احد یا سوره قل یا أیها الکافرون شود نمی تواند آن را رها کند و سوره دیگر بخواند، ولی در نماز جمعه و نماز ظهر روز جمعه اگر از روی فراموشی به جای سوره جمعه و منافقین یکی از این دو سوره را بخواند تا به نصف نرسیده می تواند آن را رها کند و سوره جمعه و منافقین را بخواند.