محمد بن مسعود بن محمد بن عیاشی سمرقندی، کنیه‌اش ابو النضر و معروف به «عیّاشی»، فقیه بزرگوار و عالم وارسته‌ای است که در رشته‌های: فقه، ادب، حدیث و تفسیر تبحّر فراوان داشته است. او از اعیان علما و از اکابر فقهای شیعه، معاصر مرحوم ثقة الاسلام کلینی بوده است.
عیّاشی تفسیری دارد که با عنوان «تفسیر العیّاشی» معروف شده و از تفسیرهای کهن امامیه است که متعلق به عصر غیبت صغرا(260- 329) می‌باشد.
تفسیر عیّاشی بر اساس روایات و احادیث نوشته شده و متضمّن مناقب خاندان رسالت و اهل بیت عصمت(ع) می‌باشد و از تفاسیر مأثور شیعه امامیه است؛ با این حال، به دلیل توجّه مؤلّف به آیات الاحکام، ویژگی فقهی این تفسیر بیشتر از دیگر تفاسیر کهن امامیه، همچون تفسیر فرات کوفی و تفسیر علی بن ابراهیم قمّی است.
