جایگاه و نقش آراء مفسران در تفسیر قرآن چیست؟
همان گونه که در علم فقه، آراء و فتاوی فقها برای فقیه دیگر در استنباط احکام فرعی از منابع دین هیچ گونه حجیّتی ندارد و تنها برای تکامل علمیِ فقیه مستنبط راهگشا و زمینه‌ساز است، آرای مفسران نیز راهگشای آشنایی با قرآن و برداشتهای تفسیری مفسر است و هیچ گونه حجیّتی برای او ندارد؛ اعم از آن که مفسران مزبور از صحابه یا تابعین باشند و یا از مفسران اعصار بعد؛ زیرا هیچ کدام از آنان معصوم نیستند تا کلام آنان حجّت شرعی و منبع استنباط احکام و حِکَم شریعت باشد؛ مگر آن که جنبه روایی داشته باشد که به بحث گذشته مرتبط می‌شود. برداشتهای صحابه یا تابعین اگر در محضر معصومین (علیهم‌السلام) بوده و امکان ردع و مجال ردّ نیز بوده، لیکن چنان برداشتی مردوع و مردود نشده، نشانه صحت آن برداشتهاست. البته صحّت یک رأی مستلزم انحصار معنای آیه در آن رأی نیست؛ مگر آن که نسبت به نقیض خود پیام خاص دارد که آن پیام عبارت از بطلان نقیض برداشتِ دارجِ بین اصحاب است. مأخذ: ( تفسیر تسنیم، ج 1، ص 232)
عنوان سوال:

جایگاه و نقش آراء مفسران در تفسیر قرآن چیست؟


پاسخ:

همان گونه که در علم فقه، آراء و فتاوی فقها برای فقیه دیگر در استنباط احکام فرعی از منابع دین هیچ گونه حجیّتی ندارد و تنها برای تکامل علمیِ فقیه مستنبط راهگشا و زمینه‌ساز است، آرای مفسران نیز راهگشای آشنایی با قرآن و برداشتهای تفسیری مفسر است و هیچ گونه حجیّتی برای او ندارد؛ اعم از آن که مفسران مزبور از صحابه یا تابعین باشند و یا از مفسران اعصار بعد؛ زیرا هیچ کدام از آنان معصوم نیستند تا کلام آنان حجّت شرعی و منبع استنباط احکام و حِکَم شریعت باشد؛ مگر آن که جنبه روایی داشته باشد که به بحث گذشته مرتبط می‌شود.
برداشتهای صحابه یا تابعین اگر در محضر معصومین (علیهم‌السلام) بوده و امکان ردع و مجال ردّ نیز بوده، لیکن چنان برداشتی مردوع و مردود نشده، نشانه صحت آن برداشتهاست. البته صحّت یک رأی مستلزم انحصار معنای آیه در آن رأی نیست؛ مگر آن که نسبت به نقیض خود پیام خاص دارد که آن پیام عبارت از بطلان نقیض برداشتِ دارجِ بین اصحاب است.

مأخذ: ( تفسیر تسنیم، ج 1، ص 232)





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین