آیات فراوانی از قرآن کریم، مانند مواردی که در پرسش بدان‌ها اشاره شده است، به صراحت بیان می‌کند که فرعون و سپاهیانش دچار عذاب پروردگار شده و در دریا غرق شدند، اما آیۀ 92 سورۀ یونس موضوع دیگری را بیان می‌­دارد: «فَالْیَوْمَ نُنَجِّیکَ بِبَدَنِکَ لِتَکُونَ لِمَنْ خَلْفَکَ آیَةً»؛ ولی امروز، بدنت را (از آب) نجات می‏‌دهیم، تا مایۀ پندی برای آیندگان باشی! چند روایت و تفسیر در مورد معنای آیه وجود دارد، اما هیچ‌کدام از آنها نمی‌­گویند که او زنده نجات یافته است تا این آیه را در تناقض با دیگر آیات بدانیم. 1. در روایتی از امام رضا(ع) نقل شده است: فرعون از سر تا پا لباسی آهنین پوشیده بود، اما هنگامی که غرق شد، پروردگار پیکر بی‌­جان او را به ساحل انداخت تا برای آیندگان نشان و معجزه‌­ای باشد و جسد پوشیده از آهن او را ببینند که چگونه از آب به ساحل افکنده شد، با آن‌که به صورت معمول، بدن پوشیده از آهن باید در اعماق آب فرو رفته و ناپدید شود.[1] 2. در نقلی دیگر آمده است که برخی فرعون را خدا می‌­دانستند و شاید بعد از غرق او نیز در مرگش تردید می­‌کردند! پروردگار برای برطرف شدن هرگونه شک و شبهه‌­ای، پیکر بی‌­جانش را در کنار ساحل قرار داد تا همگان به مرگ او یقین کنند.[2] جالب آن‌جا است که بر اساس نقل برخی مفسران، حتی بنی اسرائیل و یاران حضرت موسی(ع) که معجزۀ شکافته شدن دریا را نیز دیده بودند، مرگ فرعون را به سختی باور می‌­کردند و با این اعجاز بعدی، تردیدشان برطرف شد.[3] بر اساس آنچه گفته شد، نه تنها هیچ تناقضی بین این آیه و دیگر آیات وجود نداشته، بلکه این آیه تقویت کننده سایر آیات و نشان از اعجاز دیگری می‌­باشد. [1] . شیخ صدوق، علل الشرایع، ج 1، ص 59، انشارات داوری، قم، 1385ش. [2] . جزائری، نعمت الله، النور المبین فی قصص الأنبیاء و المرسلین، ص 239، مکتبة آیت الله المرعشی النجفی، قم، 1404ق. [3] . قرطبی، محمد بن احمد، الجامع لأحکام القرآن، ج 8، ص 379، ناصر خسرو، تهران، 1364ش.
آیا فرعون غرق شد یا توسط اسرائیلیان نجات یافت؟ در جایی از قرآن آمده است که او نجات یافته(سوره 10 آیه 92)، اما در جای دیگر آمده است غرق شد: (سوره 28 آیه 40؛ سوره 17 آیه 103؛ سوره 43 آیه 55). کدام درست است؟ و آیا تناقضی وجود دارد؟
آیات فراوانی از قرآن کریم، مانند مواردی که در پرسش بدانها اشاره شده است، به صراحت بیان میکند که فرعون و سپاهیانش دچار عذاب پروردگار شده و در دریا غرق شدند، اما آیۀ 92 سورۀ یونس موضوع دیگری را بیان میدارد: «فَالْیَوْمَ نُنَجِّیکَ بِبَدَنِکَ لِتَکُونَ لِمَنْ خَلْفَکَ آیَةً»؛ ولی امروز، بدنت را (از آب) نجات میدهیم، تا مایۀ پندی برای آیندگان باشی!
چند روایت و تفسیر در مورد معنای آیه وجود دارد، اما هیچکدام از آنها نمیگویند که او زنده نجات یافته است تا این آیه را در تناقض با دیگر آیات بدانیم.
1. در روایتی از امام رضا(ع) نقل شده است: فرعون از سر تا پا لباسی آهنین پوشیده بود، اما هنگامی که غرق شد، پروردگار پیکر بیجان او را به ساحل انداخت تا برای آیندگان نشان و معجزهای باشد و جسد پوشیده از آهن او را ببینند که چگونه از آب به ساحل افکنده شد، با آنکه به صورت معمول، بدن پوشیده از آهن باید در اعماق آب فرو رفته و ناپدید شود.[1]
2. در نقلی دیگر آمده است که برخی فرعون را خدا میدانستند و شاید بعد از غرق او نیز در مرگش تردید میکردند! پروردگار برای برطرف شدن هرگونه شک و شبههای، پیکر بیجانش را در کنار ساحل قرار داد تا همگان به مرگ او یقین کنند.[2] جالب آنجا است که بر اساس نقل برخی مفسران، حتی بنی اسرائیل و یاران حضرت موسی(ع) که معجزۀ شکافته شدن دریا را نیز دیده بودند، مرگ فرعون را به سختی باور میکردند و با این اعجاز بعدی، تردیدشان برطرف شد.[3]
بر اساس آنچه گفته شد، نه تنها هیچ تناقضی بین این آیه و دیگر آیات وجود نداشته، بلکه این آیه تقویت کننده سایر آیات و نشان از اعجاز دیگری میباشد. [1] . شیخ صدوق، علل الشرایع، ج 1، ص 59، انشارات داوری، قم، 1385ش. [2] . جزائری، نعمت الله، النور المبین فی قصص الأنبیاء و المرسلین، ص 239، مکتبة آیت الله المرعشی النجفی، قم، 1404ق. [3] . قرطبی، محمد بن احمد، الجامع لأحکام القرآن، ج 8، ص 379، ناصر خسرو، تهران، 1364ش.
- [سایر] جادوگران فرعون مسلمان شدند یا کفر ورزیدند؟ و آیا شعبدهبازان فرعون، به موسی(ع) ایمان آوردند (سوره 7 آیه 103-126، سوره 20 آیه 56-73، سوره 26 آیه 29-51) یا تنها اسرائیلیان به موسی(ع) ایمان آوردند (سوره 10 آیه 82)؟
- [سایر] در قرآن درباره شرق و غرب چنین آمده است: (یک شرق و یک غرب) (سوره 26 آیه 28)، (دو شرق و دو غرب) (سوره 55 آیه 17) و (چندین شرق و چندین غرب) (سوره 70 آیه 40)؛ علت این اختلاف در تعبیر چیست؟
- [سایر] تفسیر و شأن نزول آیه 103 سوره نساء چیست؟
- [سایر] فرعون چه زمانی فرمان قتل پسرهای بنی اسرائیل را داد؟ در قرآن دو نوع کشتار میخوانیم: وقتی موسی پیامبر بود و در مورد خدا برای فرعون صحبت کرد (سوره 40 آیه 23-25) یا وقتی موسی یک نوزاد بود (سوره 20 آیه 38-39)؟
- [سایر] آیه 28 سوره بقره را تفسیر کنید؟
- [سایر] خداوند در آیه 76 سوره انبیاء می فرماید: (نوح و خانوادهاش را از طوفان نجات دادیم). همچنین در آیه 77 سوره صافات اعلام می کند که (و فرزندانش را همان بازماندگان (روی زمین) قرار دادیم)، اما بر اساس آیات 42 و 43 سوره هود یکی از پسران نوح غرق شد. آیا این آیات با هم سازگاری دارند؟
- [سایر] تفسیر آیه 40 سوره سبأ چیست؟
- [سایر] در قرآن کریم میخوانیم: (هیچ حافظی به جز الله وجود ندارد)؛ (سوره 2 آیه 107، سوره 29 آیه 22)، اما در سوره 41 آیه 31 فرشتگان خود میگویند (ما محافظان شما در اینجا و در آن دنیا هستیم). همچنین در سورههای دیگر نقش آنها به عنوان نگاهبان (سوره 13 آیه 11 و سوره 50 آیه 17- 18) و محافظان (سوره 82 آیه 10) اعلام میشود. آیا فرشتگان محافظ هستند یا خدا؟
- [سایر] تفسیر دقیق از 10 آیه اول سوره انفال و معانی اصطلاحاتی نظیر (یَسْئَلُونَکَ عَنِ الْأَنْفال) را بیان کنید و آیا انفال با غنائم جنگی هم معنا است یا نه؟
- [سایر] در مورد داستان حضرت لوط(ع) در قرآن میخوانیم: (ما خانواده او را نجات دادیم، به غیر از عجوزهای که عقب ماند) (سوره شعراء، آیه 170 - 171) و در آیه دیگری میفرماید: (اما ما او و خانوادهاش را حفظ کردیم، به غیر از همسرش را، او از کسانی بود که با دیگران در شهر ماند) (سوره اعراف، آیه 83)؛ آیا این دو آیه با هم تناقض دارند یا خدای تعالی احترام چندانی برای همسر حضرت لوط(ع) قائل نمیشود؟