آیا می‌توان در مسائلی که مرجع خودمان احتیاط واجب می‌داند، به مرجع متوفی رجوع کرد؟
اگر مرجع تقلید به عللی در مسئله‏ای فتوا (نظر صریح فقهی) نداشت و احتیاط کرد به این احتیاط؛ احتیاط واجب می‌گویند، که البته در این صورت، مقلد نمی‏تواند (به استناد احتیاطی بودن نظر مرجع خود) آن را ترک کند؛ بلکه یا باید به احتیاط واجب مرجع خویش عمل کند و یا در آن مسئله، به مرجع تقلید دیگری ( با رعایت «الاعلم فالاعلم»[1] ) رجوع کرده و نظر او را مبنای عمل خود قرار دهد.[2] بیشتر فقها معتقدند که در این‌باره نمی‌توان به مجتهد میت رجوع کرد و برخی[3] از فقها این امر را جایز شمرده‌اند. ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[4] حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی): احتیاط واجب، احتیاطی است بدون همراه بودن با فتوا، که رعایت آن واجب است؛ ولی مقلد می‌تواند به جای آن، به فتوای مجتهد دیگری که پس از آن مجتهد، از دیگران اعلم است، مراجعه کند؛ ولی بعضی از مسائل، مانند مسأله اذن ولی در رابطه با ازدواج با دختر باکره، از موارد جواز رجوع نمی‌باشند. [در هر حال رجوع از مجتهد زندۀ جامع الشرائط به مجتهد میّت بنا بر احتیاط، جایز نیست].[5] حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): خیر، نمی توان به مجتهد میت رجوع کرد. حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی): در فرض سوال لازم است به فتوای مجتهد حی به ترتیب الاعلم فالاعلم مراجعه شود. حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته): بله جایز است.  لینک به سایت استفتائات   [1] . این دو واژه، اسم تفضیل از ماده علم است و بیشترین کاربرد این اصطلاح در جایی است که مرجع تقلید در مسئله‏ای احتیاط واجب کرده است و مقصود آن است که مقلد می‏تواند به فتوای مجتهد دیگری که علمش از مرجع خودش کمتر و از مراجع دیگر بیشتر باشد عمل کند و اگر مرجع دوم نیز در همان مسئله قائل به احتیاط واجب بود، باز می‏تواند به مرجع سومی که علمش از مرجع دوم کمتر و از مراجع دیگر بیشتر باشد رجوع کند و.. [2] . برگرفته از نمایه 10046. [3] . آیت الله هادوی تهرانی. [4] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه‌ای، مکارم شیرازی، نوری همدانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست. [5] . امام خمینی، توضیح المسائل (محشّی)، گردآورنده: بنی‌هاشمی خمینی، سید محمدحسین، دفتر انتشارات اسلامی، ج‌1، ص 32، قم، چاپ هشتم، 1424ق.
عنوان سوال:

آیا می‌توان در مسائلی که مرجع خودمان احتیاط واجب می‌داند، به مرجع متوفی رجوع کرد؟


پاسخ:

اگر مرجع تقلید به عللی در مسئله‏ای فتوا (نظر صریح فقهی) نداشت و احتیاط کرد به این احتیاط؛ احتیاط واجب می‌گویند، که البته در این صورت، مقلد نمی‏تواند (به استناد احتیاطی بودن نظر مرجع خود) آن را ترک کند؛ بلکه یا باید به احتیاط واجب مرجع خویش عمل کند و یا در آن مسئله، به مرجع تقلید دیگری ( با رعایت «الاعلم فالاعلم»[1] ) رجوع کرده و نظر او را مبنای عمل خود قرار دهد.[2] بیشتر فقها معتقدند که در این‌باره نمی‌توان به مجتهد میت رجوع کرد و برخی[3] از فقها این امر را جایز شمرده‌اند.
ضمائم:
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[4]
حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی):
احتیاط واجب، احتیاطی است بدون همراه بودن با فتوا، که رعایت آن واجب است؛ ولی مقلد می‌تواند به جای آن، به فتوای مجتهد دیگری که پس از آن مجتهد، از دیگران اعلم است، مراجعه کند؛ ولی بعضی از مسائل، مانند مسأله اذن ولی در رابطه با ازدواج با دختر باکره، از موارد جواز رجوع نمی‌باشند. [در هر حال رجوع از مجتهد زندۀ جامع الشرائط به مجتهد میّت بنا بر احتیاط، جایز نیست].[5]
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):
خیر، نمی توان به مجتهد میت رجوع کرد.
حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی):
در فرض سوال لازم است به فتوای مجتهد حی به ترتیب الاعلم فالاعلم مراجعه شود.
حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته):
بله جایز است.  لینک به سایت استفتائات   [1] . این دو واژه، اسم تفضیل از ماده علم است و بیشترین کاربرد این اصطلاح در جایی است که مرجع تقلید در مسئله‏ای احتیاط واجب کرده است و مقصود آن است که مقلد می‏تواند به فتوای مجتهد دیگری که علمش از مرجع خودش کمتر و از مراجع دیگر بیشتر باشد عمل کند و اگر مرجع دوم نیز در همان مسئله قائل به احتیاط واجب بود، باز می‏تواند به مرجع سومی که علمش از مرجع دوم کمتر و از مراجع دیگر بیشتر باشد رجوع کند و.. [2] . برگرفته از نمایه 10046. [3] . آیت الله هادوی تهرانی. [4] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه‌ای، مکارم شیرازی، نوری همدانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست. [5] . امام خمینی، توضیح المسائل (محشّی)، گردآورنده: بنی‌هاشمی خمینی، سید محمدحسین، دفتر انتشارات اسلامی، ج‌1، ص 32، قم، چاپ هشتم، 1424ق.





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین