نام فرشته‌ای که به حضرت زهرا کمک می‌کرد چیست؟
با جست‌وجویی که در منابع روایی داشتیم به غیر از جبرئیل نامی از فرشتگان دیگر که خدمت حضرت زهرا(س) می‌‌رسیدند ذکر نشده است. البته به صورت کلی در روایات آمده است که فرشتگانی در خدمت اهل بیت(ع) بودند، اما به طور مشخص نامی از آنها برده نشده است؛ مانند: 1. «إِنَّ فَاطِمَةَ مَکَثَتْ بَعْدَ رَسُولِ اللَّهِ (ص) خَمْسَةً وَ سَبْعِینَ یَوْماً وَ قَدْ کَانَ دَخَلَهَا حُزْنٌ شَدِیدٌ عَلَی أَبِیهَا وَ کَانَ جَبْرَئِیلُ (ع) یَأْتِیهَا فَیُحْسِنُ عَزَاءَهَا عَلَی أَبِیهَا وَ یُطَیِّبُ نَفْسَهَا وَ یُخْبِرُهَا عَنْ أَبِیهَا وَ مَکَانِهِ وَ یُخْبِرُهَا بِمَا یَکُونُ بَعْدَهَا فِی ذُرِّیَّتِهَا وَ کَانَ عَلِیٌّ ع یَکْتُبُ ذَلِکَ فَهَذَا مُصْحَفُ فَاطِمَةَ (ع)»؛[1] فاطمه(س) پس از رحلت پیامبر(ص)، هفتاد و پنج روز در حزن و اندوه شدید زندگی کرد. در این مدت جبرئیل نزد او می‌‏آمد به او تسلیت می‏‌گفت و دلداریش می‌داد. از پدرش رسول خدا(ص) و جایگاهی که در آن قرار دارد خبر داده و از آنچه که پس از پیامبر در اهل بیت او اتفاق خواهد افتاد. علی(ع) تمام آن اخبار را می‌‏نوشت و بدین گونه مصحفی فراهم آمد و آن مصحف فاطمه است. بر اساس این روایت، جبرئیل خدمت حضرت زهرا(س) می‌رسید و گزارشاتی از وقایع آینده به ایشان ارائه می‌‌داد. 2. «إِنَّ اللَّهَ تَعَالَی لَمَّا قَبَضَ نَبِیَّهُ (ص) دَخَلَ عَلَی فَاطِمَةَ (ع) مِنْ وَفَاتِهِ مِنَ الْحُزْنِ مَا لَا یَعْلَمُهُ إِلَّا اللَّهُ عَزَّ وَ جَل‏ فَأَرْسَلَ اللَّهُ إِلَیْهَا مَلَکاً یُسَلِّی غَمَّهَا وَ یُحَدِّثُهَا فَشَکَتْ ذَلِکَ‏ إِلَی أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ (ع) فَقَالَ إِذَا أَحْسَسْتِ بِذَلِکِ وَ سَمِعْتِ الصَّوْتَ قُولِی لِی فَأَعْلَمَتْهُ بِذَلِکَ فَجَعَلَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ (ع) یَکْتُبُ کُلَّ مَا سَمِع‏...»؛[2] هنگامی که رسول خدا(ص) از دنیا رفت، فاطمه(س) دچار حزن و اندوهی شد که جز خدا نمی‌داند. پس خداوند فرشته‌ای فرستاد تا او را تسلیت دهد و به او خبر برساند. حضرت زهرا این موضوع را به اطلاع علی(ع) رساند. علی(ع) به حضرت فاطمه(س) فرمود هرگاه چنین احساس کردی، به من اعلام کن و حضرت زهرا آن اخباری که توسط فرشته به وی اطلاع داده می‌شد را به امام علی اعلام می‌کرد و آن‌حضرت هر چه را در این باره از فاطمه می‌شنید، یادداشت می‌کرد. 3. «... قَالَ دَخَلْتُ عَلَی فَاطِمَةَ وَ هِیَ مُسْتَلْقِیَةٌ لِقَفَاهَا وَ الْحُسَیْنُ نَائِمٌ عَلَی صَدْرِهَا وَ قُدَّامَهَا الرَّحَی تَدُورُ مِنْ غَیْرِ یَدٍ فَتَبَسَّمَ رَسُولُ اللَّهِ (ص) وَ قَالَ یَا عَلِیُّ أَ مَا عَلِمْتَ أَنَّ لِلَّهِ مَلَائِکَةً سَیَّارَةً فِی الْأَرْضِ یَخْدُمُونَ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ إِلَی أَنْ تَقُومَ السَّاعَةُ»؛[3] علی(ع) فرمود: بر فاطمه(س) وارد شدم و دیدم بر پشت، دراز کشیده است و حسین(ع) روی سینه او خوابیده و نزدش آسیاب دستی بدون هیچ گرداننده‌‏ای، می‏گردد. پیامبر اکرم(ص) با خوشحالی تبسم کرد و فرمود: ای علی! آیا نمی‌‏دانی که خدا در روی زمین فرشتگان سیّاری دارد که محمّد و خاندان محمّد را تا روز قیامت، خدمت می‏‌کنند؟ چنان‌که ملاحظه می‌شود نام این فرشتگان در روایت ذکر نشده است.   [1] . کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج ‏1، ص 241، دار الکتب الاسلامیة، تهران، چاپ چهارم، 1407ق. [2] . همان، ص 240. [3] . قطب الدین راوندی، سعید بن هبة الله، الخرائج و الجرائح، ج ‏2، ص 531، مؤسسه امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف‏، قم، چاپ اول، 1409ق.‏
عنوان سوال:

نام فرشته‌ای که به حضرت زهرا کمک می‌کرد چیست؟


پاسخ:

با جست‌وجویی که در منابع روایی داشتیم به غیر از جبرئیل نامی از فرشتگان دیگر که خدمت حضرت زهرا(س) می‌‌رسیدند ذکر نشده است. البته به صورت کلی در روایات آمده است که فرشتگانی در خدمت اهل بیت(ع) بودند، اما به طور مشخص نامی از آنها برده نشده است؛ مانند:
1. «إِنَّ فَاطِمَةَ مَکَثَتْ بَعْدَ رَسُولِ اللَّهِ (ص) خَمْسَةً وَ سَبْعِینَ یَوْماً وَ قَدْ کَانَ دَخَلَهَا حُزْنٌ شَدِیدٌ عَلَی أَبِیهَا وَ کَانَ جَبْرَئِیلُ (ع) یَأْتِیهَا فَیُحْسِنُ عَزَاءَهَا عَلَی أَبِیهَا وَ یُطَیِّبُ نَفْسَهَا وَ یُخْبِرُهَا عَنْ أَبِیهَا وَ مَکَانِهِ وَ یُخْبِرُهَا بِمَا یَکُونُ بَعْدَهَا فِی ذُرِّیَّتِهَا وَ کَانَ عَلِیٌّ ع یَکْتُبُ ذَلِکَ فَهَذَا مُصْحَفُ فَاطِمَةَ (ع)»؛[1] فاطمه(س) پس از رحلت پیامبر(ص)، هفتاد و پنج روز در حزن و اندوه شدید زندگی کرد. در این مدت جبرئیل نزد او می‌‏آمد به او تسلیت می‏‌گفت و دلداریش می‌داد. از پدرش رسول خدا(ص) و جایگاهی که در آن قرار دارد خبر داده و از آنچه که پس از پیامبر در اهل بیت او اتفاق خواهد افتاد. علی(ع) تمام آن اخبار را می‌‏نوشت و بدین گونه مصحفی فراهم آمد و آن مصحف فاطمه است.
بر اساس این روایت، جبرئیل خدمت حضرت زهرا(س) می‌رسید و گزارشاتی از وقایع آینده به ایشان ارائه می‌‌داد.
2. «إِنَّ اللَّهَ تَعَالَی لَمَّا قَبَضَ نَبِیَّهُ (ص) دَخَلَ عَلَی فَاطِمَةَ (ع) مِنْ وَفَاتِهِ مِنَ الْحُزْنِ مَا لَا یَعْلَمُهُ إِلَّا اللَّهُ عَزَّ وَ جَل‏ فَأَرْسَلَ اللَّهُ إِلَیْهَا مَلَکاً یُسَلِّی غَمَّهَا وَ یُحَدِّثُهَا فَشَکَتْ ذَلِکَ‏ إِلَی أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ (ع) فَقَالَ إِذَا أَحْسَسْتِ بِذَلِکِ وَ سَمِعْتِ الصَّوْتَ قُولِی لِی فَأَعْلَمَتْهُ بِذَلِکَ فَجَعَلَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ (ع) یَکْتُبُ کُلَّ مَا سَمِع‏...»؛[2] هنگامی که رسول خدا(ص) از دنیا رفت، فاطمه(س) دچار حزن و اندوهی شد که جز خدا نمی‌داند. پس خداوند فرشته‌ای فرستاد تا او را تسلیت دهد و به او خبر برساند. حضرت زهرا این موضوع را به اطلاع علی(ع) رساند. علی(ع) به حضرت فاطمه(س) فرمود هرگاه چنین احساس کردی، به من اعلام کن و حضرت زهرا آن اخباری که توسط فرشته به وی اطلاع داده می‌شد را به امام علی اعلام می‌کرد و آن‌حضرت هر چه را در این باره از فاطمه می‌شنید، یادداشت می‌کرد.
3. «... قَالَ دَخَلْتُ عَلَی فَاطِمَةَ وَ هِیَ مُسْتَلْقِیَةٌ لِقَفَاهَا وَ الْحُسَیْنُ نَائِمٌ عَلَی صَدْرِهَا وَ قُدَّامَهَا الرَّحَی تَدُورُ مِنْ غَیْرِ یَدٍ فَتَبَسَّمَ رَسُولُ اللَّهِ (ص) وَ قَالَ یَا عَلِیُّ أَ مَا عَلِمْتَ أَنَّ لِلَّهِ مَلَائِکَةً سَیَّارَةً فِی الْأَرْضِ یَخْدُمُونَ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ إِلَی أَنْ تَقُومَ السَّاعَةُ»؛[3] علی(ع) فرمود: بر فاطمه(س) وارد شدم و دیدم بر پشت، دراز کشیده است و حسین(ع) روی سینه او خوابیده و نزدش آسیاب دستی بدون هیچ گرداننده‌‏ای، می‏گردد. پیامبر اکرم(ص) با خوشحالی تبسم کرد و فرمود: ای علی! آیا نمی‌‏دانی که خدا در روی زمین فرشتگان سیّاری دارد که محمّد و خاندان محمّد را تا روز قیامت، خدمت می‏‌کنند؟
چنان‌که ملاحظه می‌شود نام این فرشتگان در روایت ذکر نشده است.   [1] . کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج ‏1، ص 241، دار الکتب الاسلامیة، تهران، چاپ چهارم، 1407ق. [2] . همان، ص 240. [3] . قطب الدین راوندی، سعید بن هبة الله، الخرائج و الجرائح، ج ‏2، ص 531، مؤسسه امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف‏، قم، چاپ اول، 1409ق.‏





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین