طرز برخورد اسلامی با همسایه در یک آپارتمان که بسیار بی‌حیا است به طوری که حاضر است به هر قیمتی شده زندگی خانوادگی ما را بر هم بزند، چگونه است؟
آموزه‌های دینی به ما می‌گوید تا جایی که ممکن است باید در برابر اذیت و آزار همسایگان صبوری کرد و گذشت نمود. امام علی(ع) در این باره می‌فرماید: «همسایه خوب کسی نیست که از اذیت و آزار همسایه‌اش بپرهیزد، بلکه همسایه خوب آن است که آزار و مشکلات همسایه‌اش را نیز تحمل کند».[1] عفو و گذشت از خصایص و ویژگی‌های انسان‌های بزرگ و نشانۀ بزرگ‌واری روح است. در مکتب اسلام این صفت از فضایل اخلاقی شمرده شده است؛ از پیامبر گرامی اسلام(ص) نقل شده است: «رسول خدا(ص) فرمود: کسی که خود را از ریختن آبروی مردم نگهدارد، خدا در قیامت از عیب او درگذرد، و هر کس خشم خود را از مردم باز گیرد، خدای تبارک و تعالی عذاب روز قیامت را از او باز گیرد».[2] لذا ملاحظه می‌فرمایید که توصیه پیشوایان دین، صبر و تحمل در برابر اذیت و آزار همسایگان است. همسایگانی که خود را ملزم به ابتدایی‌ترین حقوق شهروندی نمی‌دانند. اما در عین حال، اگر رفتارش به گونه‌ای شد که دیگر قابل تحمل نیست و احتمال از هم پاشیده شدن خانواده وجود دارد، باید دنبال راه حل دیگری، مانند شکایت به دادگاه، استمداد از دیگر همسایگان و در نهایت به تعویض منزل و محله اقدام نمود. امام باقر(ع)، فرمود: مردی نزد پیامبر اسلام(ص) آمد و از آزار همسایه‌‏اش شکایت کرد، رسول خدا(ص) به او فرمود: صبر کن، سپس باز آمد و شکایت کرد و فرمود: صبر کن، بار سوم باز آمد و شکایت کرد، پیامبر(ص) به آن مرد شاکی فرمود: روز جمعه بامدادانی که مردم برای نماز جمعه می‌‏روند، اثاث‏ خانه خود را بر سر راه بیاور تا هر کس به نماز جمعه می‏‌رود، آن‌را بنگرد و چون از تو پرسند، به آنها وضع خود را گزارش ده، فرمود: چنین کرد و همسایه‏ آزار دهنده‌‏اش آمد و به او گفت: اثاث خود را برگردان، من با خدا عهد می‌‌‏کنم که دیگر هرگز به تو آزار نرسانم.[3]   [1] . ورام بن أبی فراس، مسعود بن عیسی‏ مجموعه ورام، ج 2، ص 250، مکتبة فقیه، قم، چاپ اول، 1410ق. «... لَیْسَ حُسْنُ‏ الْجِوَارِ أَنْ تَکُفَّ أَذَاکَ عَنْ جَارِکَ‏ بَلْ حُسْنُ‏ الْجِوَارِ أَنْ تَحْتَمِلَ أَذَی جَارِک‏». [2] کافی، ج 3، ص 415،َ «عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (ع) قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص) مَنْ کَفَّ نَفْسَهُ عَنْ أَعْرَاضِ النَّاسِ أَقَالَ اللَّهُ نَفْسَهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَ مَنْ کَفَّ غَضَبَهُ عَنِ النَّاسِ کَفَّ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی عَنْهُ عَذَابَ یَوْمِ الْقِیَامَةِ». [3] . کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج ‏2، ص 668، دار الکتب الاسلامیة، تهران، چاپ چهارم، 1407ق. «عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (ع) قَالَ: جَاءَ رَجُلٌ إِلَی النَّبِیِّ ص فَشَکَا إِلَیْهِ أَذًی مِنْ جَارِهِ فَقَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ (ص) اصْبِرْ ثُمَّ أَتَاهُ ثَانِیَةً فَقَالَ لَهُ النَّبِیُّ ص اصْبِرْ ثُمَّ عَادَ إِلَیْهِ فَشَکَاهُ ثَالِثَةً فَقَالَ النَّبِیُّ ص لِلرَّجُلِ الَّذِی شَکَا إِذَا کَانَ عِنْدَ رَوَاحِ النَّاسِ إِلَی الْجُمُعَةِ فَأَخْرِجْ مَتَاعَکَ إِلَی الطَّرِیقِ حَتَّی یَرَاهُ مَنْ یَرُوحُ إِلَی الْجُمُعَةِ فَإِذَا سَأَلُوکَ فَأَخْبِرْهُمْ قَالَ فَفَعَلَ فَأَتَاهُ جَارُهُ الْمُؤْذِی لَهُ فَقَالَ لَهُ رُدَّ مَتَاعَکَ فَلَکَ اللَّهُ عَلَیَّ أَنْ لَا أَعُودَ».
عنوان سوال:

طرز برخورد اسلامی با همسایه در یک آپارتمان که بسیار بی‌حیا است به طوری که حاضر است به هر قیمتی شده زندگی خانوادگی ما را بر هم بزند، چگونه است؟


پاسخ:

آموزه‌های دینی به ما می‌گوید تا جایی که ممکن است باید در برابر اذیت و آزار همسایگان صبوری کرد و گذشت نمود. امام علی(ع) در این باره می‌فرماید: «همسایه خوب کسی نیست که از اذیت و آزار همسایه‌اش بپرهیزد، بلکه همسایه خوب آن است که آزار و مشکلات همسایه‌اش را نیز تحمل کند».[1]
عفو و گذشت از خصایص و ویژگی‌های انسان‌های بزرگ و نشانۀ بزرگ‌واری روح است. در مکتب اسلام این صفت از فضایل اخلاقی شمرده شده است؛
از پیامبر گرامی اسلام(ص) نقل شده است: «رسول خدا(ص) فرمود: کسی که خود را از ریختن آبروی مردم نگهدارد، خدا در قیامت از عیب او درگذرد، و هر کس خشم خود را از مردم باز گیرد، خدای تبارک و تعالی عذاب روز قیامت را از او باز گیرد».[2]
لذا ملاحظه می‌فرمایید که توصیه پیشوایان دین، صبر و تحمل در برابر اذیت و آزار همسایگان است. همسایگانی که خود را ملزم به ابتدایی‌ترین حقوق شهروندی نمی‌دانند.
اما در عین حال، اگر رفتارش به گونه‌ای شد که دیگر قابل تحمل نیست و احتمال از هم پاشیده شدن خانواده وجود دارد، باید دنبال راه حل دیگری، مانند شکایت به دادگاه، استمداد از دیگر همسایگان و در نهایت به تعویض منزل و محله اقدام نمود.
امام باقر(ع)، فرمود: مردی نزد پیامبر اسلام(ص) آمد و از آزار همسایه‌‏اش شکایت کرد، رسول خدا(ص) به او فرمود: صبر کن، سپس باز آمد و شکایت کرد و فرمود: صبر کن، بار سوم باز آمد و شکایت کرد، پیامبر(ص) به آن مرد شاکی فرمود: روز جمعه بامدادانی که مردم برای نماز جمعه می‌‏روند، اثاث‏ خانه خود را بر سر راه بیاور تا هر کس به نماز جمعه می‏‌رود، آن‌را بنگرد و چون از تو پرسند، به آنها وضع خود را گزارش ده، فرمود: چنین کرد و همسایه‏ آزار دهنده‌‏اش آمد و به او گفت: اثاث خود را برگردان، من با خدا عهد می‌‌‏کنم که دیگر هرگز به تو آزار نرسانم.[3]   [1] . ورام بن أبی فراس، مسعود بن عیسی‏ مجموعه ورام، ج 2، ص 250، مکتبة فقیه، قم، چاپ اول، 1410ق. «... لَیْسَ حُسْنُ‏ الْجِوَارِ أَنْ تَکُفَّ أَذَاکَ عَنْ جَارِکَ‏ بَلْ حُسْنُ‏ الْجِوَارِ أَنْ تَحْتَمِلَ أَذَی جَارِک‏». [2] کافی، ج 3، ص 415،َ «عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (ع) قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص) مَنْ کَفَّ نَفْسَهُ عَنْ أَعْرَاضِ النَّاسِ أَقَالَ اللَّهُ نَفْسَهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَ مَنْ کَفَّ غَضَبَهُ عَنِ النَّاسِ کَفَّ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی عَنْهُ عَذَابَ یَوْمِ الْقِیَامَةِ». [3] . کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج ‏2، ص 668، دار الکتب الاسلامیة، تهران، چاپ چهارم، 1407ق. «عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (ع) قَالَ: جَاءَ رَجُلٌ إِلَی النَّبِیِّ ص فَشَکَا إِلَیْهِ أَذًی مِنْ جَارِهِ فَقَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ (ص) اصْبِرْ ثُمَّ أَتَاهُ ثَانِیَةً فَقَالَ لَهُ النَّبِیُّ ص اصْبِرْ ثُمَّ عَادَ إِلَیْهِ فَشَکَاهُ ثَالِثَةً فَقَالَ النَّبِیُّ ص لِلرَّجُلِ الَّذِی شَکَا إِذَا کَانَ عِنْدَ رَوَاحِ النَّاسِ إِلَی الْجُمُعَةِ فَأَخْرِجْ مَتَاعَکَ إِلَی الطَّرِیقِ حَتَّی یَرَاهُ مَنْ یَرُوحُ إِلَی الْجُمُعَةِ فَإِذَا سَأَلُوکَ فَأَخْبِرْهُمْ قَالَ فَفَعَلَ فَأَتَاهُ جَارُهُ الْمُؤْذِی لَهُ فَقَالَ لَهُ رُدَّ مَتَاعَکَ فَلَکَ اللَّهُ عَلَیَّ أَنْ لَا أَعُودَ».





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین