لازم است هر شخصی که درآمدی دارد، تاریخ شروع به کسب را به عنوان سال خمسی قرار دهد و هر سال در آن تاریخ، خمس زائد بر مؤونه را بپردازد. یعنی در پایان سال خمسی، باید خمس تمام اموالی که از آنها استفاده نشده و پول مواد غذایی باقی مانده را پرداخت نماید. با این حال برخی از فقها[1] محاسبه خمس هر مالی را به صورت جداگانه و بدون در نظر گرفتن سال خمسی، جایز می‌دانند. ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[2] حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی): روش مذکور صحیح نیست. حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): به همه‌ی در آمدهای یک سال خمس تعلق می‌گیرد، لذا یک روز از سال را به عنوان سال خمسی قرار دهد، اضافه درآمد سال را در این روز محاسبه کند و خمس آن را بپردازد. حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی): اولین روز کار، سر سال شما است و هرسال در آن روز باید خمس آنچه را باقی مانده است بپردازید چه پول نقد باشد و چه مواد مصرفی، مانند آذوقه‌ای که باقی مانده و همچنین اثاث و لباس و مانند آن، اگر در طول سال از آن استفاده نشده باشد. و نسبت به سال‌های گذشته که خمس نداده‌اید باید همین محاسبه را انجام دهید چون آنچه سر سال باقی می‌مانده و بدون پرداخت خمس مصرف نموده‌اید خمس آن در ذمه شما باقی است‌. و اگر مقدار خمسی که به ذمه است مشکوک بود نسبت به مقدار معلوم باید بپردازید هر چند تدریجاً و نسبت به مقدار مشکوک بنا بر احتیاط واجب باید با وکیل مرجع مصالحه کنید به این صورت که اگر احتمال وجوب خمس در مبلغی 50% باشد نصف خمس آن مبلغ را بپردازید. و اما خانه و اثاث و ماشین و سایر وسایل زندگی را اگر با درآمد سال خریده و استفاده نموده‌اید خمس ندارد. حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی): لازم است تاریخ شروع به کسب را به عنوان سال خمسی قرار دهد و هر سال در آن تاریخ خمس زائد بر مؤونه را پرداخت کند. حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی): مانعی ندارد. حضرت آیت الله هادوی تهرانی(دامت برکاته): محاسبه خمس هر مال به صورت جداگانه اشکالی ندارد. لینک به سایت استفتائات [1] . آیات عظام صافی گلپایگانی و هادوی تهرانی. [2] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه‌ای، سیستانی، مکارم شیرازی، صافی گلپایگانی، نوری همدانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.
آیا میتوان برای هر وسیله و پولی در خانه، یک سال خمسی قرار داد؟ به بیان دیگر هر چیزی که یک سال ماند خمسش داده شود؟ آیا این روش درست است؟
لازم است هر شخصی که درآمدی دارد، تاریخ شروع به کسب را به عنوان سال خمسی قرار دهد و هر سال در آن تاریخ، خمس زائد بر مؤونه را بپردازد. یعنی در پایان سال خمسی، باید خمس تمام اموالی که از آنها استفاده نشده و پول مواد غذایی باقی مانده را پرداخت نماید. با این حال برخی از فقها[1] محاسبه خمس هر مالی را به صورت جداگانه و بدون در نظر گرفتن سال خمسی، جایز میدانند.
ضمائم:
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[2]
حضرت آیت الله العظمی خامنهای (مد ظله العالی):
روش مذکور صحیح نیست.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):
به همهی در آمدهای یک سال خمس تعلق میگیرد، لذا یک روز از سال را به عنوان سال خمسی قرار دهد، اضافه درآمد سال را در این روز محاسبه کند و خمس آن را بپردازد.
حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):
اولین روز کار، سر سال شما است و هرسال در آن روز باید خمس آنچه را باقی مانده است بپردازید چه پول نقد باشد و چه مواد مصرفی، مانند آذوقهای که باقی مانده و همچنین اثاث و لباس و مانند آن، اگر در طول سال از آن استفاده نشده باشد. و نسبت به سالهای گذشته که خمس ندادهاید باید همین محاسبه را انجام دهید چون آنچه سر سال باقی میمانده و بدون پرداخت خمس مصرف نمودهاید خمس آن در ذمه شما باقی است. و اگر مقدار خمسی که به ذمه است مشکوک بود نسبت به مقدار معلوم باید بپردازید هر چند تدریجاً و نسبت به مقدار مشکوک بنا بر احتیاط واجب باید با وکیل مرجع مصالحه کنید به این صورت که اگر احتمال وجوب خمس در مبلغی 50% باشد نصف خمس آن مبلغ را بپردازید. و اما خانه و اثاث و ماشین و سایر وسایل زندگی را اگر با درآمد سال خریده و استفاده نمودهاید خمس ندارد.
حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی):
لازم است تاریخ شروع به کسب را به عنوان سال خمسی قرار دهد و هر سال در آن تاریخ خمس زائد بر مؤونه را پرداخت کند.
حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):
مانعی ندارد.
حضرت آیت الله هادوی تهرانی(دامت برکاته):
محاسبه خمس هر مال به صورت جداگانه اشکالی ندارد. لینک به سایت استفتائات [1] . آیات عظام صافی گلپایگانی و هادوی تهرانی. [2] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنهای، سیستانی، مکارم شیرازی، صافی گلپایگانی، نوری همدانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.
- [آیت الله خامنه ای] سر سال خمسی ام را اول ماه سوم سال گذشته قرار داده ام و در همین تاریخ برای محاسبه خمس سود حساب بانکی ام مراجعه کردم، آیا این روش برای حساب سال مالی درست است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا انسان میتواند برای هر پولی که به دست آورده سال خمسی جداگانه قرار دهد؟
- [سایر] سلام، شخصی خانهای دارد که در شأن اوست و آن را از منافع کسب همان سال خریده است و در آن خانه سکونت میکند. بعد از چند سال، این خانه را میفروشد. آیا باید خمس پولی که دریافت میکند را بلافاصله بپردازد؟ یا اگر این پول تا سر سال باقی ماند، آن وقت باید خمسش را بدهد؟ و یا این که این پول اصلا خمس نخواهد داشت؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا میتوان سال خمسی را تغییر داد؟ چگونه؟
- [آیت الله بهجت] آیا جایز است سال خمسی را برای فرار از پرداخت خمس تغییر داد؟ مثلاً فردی قرار است دو روز پیش از سال خمسی پولی به دستش برسد، سال خمسی را به ده روز جلوتر تغییر می دهد تا آن پول از درآمد سال آینده اش باشد.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر زمینی را به عنوان تجارت بخرد به این نیّت که آن را بفروشد و از آن سود ببرد اگر بعد از گذشت سال خمسی بفروشد: الف - آیا به محض خرید این زمین باید خمسش را بدهد یا سر سال خمسش را بدهد؟ ب - اگر بعد از گذشت سال و بعد از حساب اصل زمین سودی ببرد آیا باید خمس آن سود را نیز در وسط سال بدهد و یا اینکه اگر آن سود تا سال بعدی خمس باقی ماند باید خمسش را بدهد؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا کسی که مقداری درآمد دارد و از سهم مبارک امام علیهالسلام هم استفاده میکند، اگر در آخر سال، چیزی برایش باقی ماند، لازم است خمسش را بدهد؟
- [آیت الله بهجت] آیا انسان می تواند سال خمسی هر پولی را که به دستش می رسد جداگانه قرار دهد؛ یعنی برای هر دریافت و درآمدی که به دستش می رسد، یک سال خمسی جداگانه قرار دهد که اگر آن پول در آن سال خرج نشد خمس آن را بدهد یا این که حتما باید یک سال خمسی واحد برای همه درآمدها در همه ماه ها و روزها داشته باشد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] من هنگام محاسبه خمس در سر سال خمسی آیا باید آنچه که به دیگران قرض داده ام را هم حساب کنم و خمسش را بپردازم ؟
- [آیت الله اردبیلی] کسی که وسیله نقلیه، مانند موتور یا ماشین سواری، برای خودش تهیه میکند، ولی به جهت مانعی، تا یک سال نمیتواند از وسیله نقلیه استفاده کند، آیا باید خمسش را بدهد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] کسی که درآمد اضافی ندارد نیاز به قرار دادن سال خمسی ندارد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر از مالی که به انسان به ارث می رسد سودی حاصل شود یا آن مال نما داشته باشد سود و نمای آن جزء منافع سال حصول قرار می گیرد که اگر تا آخر سال خمسی باقی ماند به احتیاط واجب باید خمس آن را بدهد و اگر قیمت این مال افزایش پیدا کند به قیمت افزوده شده خمس تعلق نمی گیرد.
- [آیت الله مظاهری] پولی را که انسان جهت ثبت نام حجّ یا عمره و مانند اینها میپردازد، اگر در همان سال برود و سال خمسی هم داشته باشد، خمس ندارد. ولی اگر در همان سال نرود و یا سال خمسی نداشته باشد باید خمس آن را بدهد مگر آن پول خمس نداشته باشد نظیر مهریه یا ارث و مانند اینها.
- [آیت الله جوادی آملی] .وسایلی که در طول سال مورد استفاده قرار میگیرد، خواه از بین بروند و خواه از بین نروند، جزء هزینه خواهند بود، بنابراین اگر لوازمی , مانند فرش، ظرف، خانه و مانند آن تا پایان سال خمسی باقی مانده باشند، خمس ندارند و در محاسبه سالهای بعد نیز مطرح نمیشوند. صرفه جویی یا تبرّع در هزینه
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر کسی در یک سال خمسی درآمدی نداشت، نمیتواند هزینه آن سال را از درآمد سال بعد کسر نماید . بلی , اگر برای مخارج این سال مقداری قرض کند، در سال بعد میتواند آن وام را از درآمد سال جدید پرداخت نماید و جزء هزینه سال بعد قرار دهد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر از درآمد سال و منفعت کسب (بدون پرداخت خمس) وسیله ای که مورد نیاز اوست بخرد و استفاده کند و در همان سال احتیاجش برطرف شود و تا آخر سال خمسی بماند واجب است خمس آن را بدهد. و اگر احتیاجش به این وسیله در سال های برطرف شود (یعنی در طول سال خرید به آن احتیاج داشته) لازم نیست خمس آن را بدهد. زیور آلات زنانه هم همین حکم را دارد یعنی اگر سال پس از خرید دیگر به آن نیاز نداشته باشد یا وقت زینت آنها گذشته باشد لازم نیست خمس آن را بدهد.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر خانه ای را مثلاً یک سال اجاره دهند وابتدای آن را یک ماه بعد از خواندن صیغه قرار دهند اجاره صحیح است ، اگر چه موقعی که صیغه می خوانند خانه دراجاره دیگری باشد .
- [آیت الله بهجت] انسان میتواند در بین سال هر وقت منفعتی به دستش آید، خمس آن را بدهد و جایز است دادن خمس را تا آخر سال قمری، تأخیر بیندازد و اگر برای دادن خمسِ زراعت و مانند آن، که مطابق سال شمسی انجام میشود، سال خمسی را شمسی قرار دهد، اشکال ندارد.
- [آیت الله جوادی آملی] .سرمایهای که شخص برای تأمین هزینه متعارف زندگی به آن نیاز دارد و بدون آن شأن وی محفوظ نمی ماند , بنا بر اقوا خمس ندا رد، هرچند احتیاط استحبابی در پرداختن آن است؛ ولی سرمایه ای که برای ذخیره کردن و افزایش مال است , خمس دارد . معیار مصرف متعارف , پرهیز از اسراف و تبذیر است. مبدأ سال خمسی
- [آیت الله سبحانی] مسافرخانه و هتل هایی که معلوم نیست انسان در آن چقدر می ماند اگر قرار بگذارند که مثلاً شبی صد تومان بدهند و صاحب خانه راضی شود، استفاده از آن خانه اشکال ندارد. ولی چون مدت اجاره را معلوم نکرده اند اجاره صحیح نیست و صاحب خانه هر وقت بخواهد می تواند آنانرا بیرون کند ولی اگر تعداد شب ها را معین کند حق دارد تا آخر مدت بماند.