رابطه
رابطه، از اصطلاحات علم منطق بوده و عامل پیوند موضوع و محمول، و مقدم و تالی می‌باشد.
آیا حدیثی در رابطه با ادای هفده رکعت نماز به شکل امروز به نقل از ائمه وجود دارد؟
همان‌گونه که می‌دانید تمام اعمال عبادی انسان مستند به منابع متقن و مستدل از آیات، روایات و سیره معصومان(ع) است؛ لذا نماز به عنوان سرآمد اعمال عبادی به یقین از پشتوانه روایی برخوردار است. اما در ارتباط با نمازهای یومیه به صورت هفده رکعت به چند روایت اشاره می‌کنیم. 1. «سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (ع) یَقُولُ فِی حَدِیثٍ‏ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ فَرَضَ الصَّلَاةَ رَکْعَتَیْنِ رَکْعَتَیْنِ عَشْرَ رَکَعَاتٍ فَأَضَافَ رَسُولُ اللَّهِ (ص) إِلَی الرَّکْعَتَیْنِ رَکْعَتَیْنِ وَ إِلَی الْمَغْرِبِ رَکْعَةً فَصَارَتْ عَدِیلَ الْفَرِیضَةِ لَا یَجُوزُ تَرْکُهُنَّ إِلَّا فِی سَفَرٍ وَ أَفْرَدَ الرَّکْعَةَ فِی الْمَغْرِبِ فَتَرَکَهَا قَائِمَةً فِی السَّفَرِ وَ الْحَضَرِ فَأَجَازَ اللَّهُ لَهُ ذَلِکَ کُلَّهُ فَصَارَتِ الْفَرِیضَةُ سَبْعَ عَشْرَةَ رَکْعَة»؛[1] راوی می‌گوید از امام صادق(ع) شنیدم که می‌فرمود: خدای تعالی نمازهای پنج‌گانه را دو رکعت دو رکعت واجب نمود تا ده رکعت شد. سپس رسول خدا(ص) به دو رکعت (ظهر، عصر و عشا) دو رکعت و به مغرب یک رکعت افزود، و این اضافات با واجب خدای تعالی همدوش گشت، به طوری که ترک آنها جز در سفر جایز نیست، و چون در نماز مغرب یک رکعت افزود، آن‌را در سفر و حضر برجا گذاشت. خداوند تمام این اضافات پیغمبر را تجویز کرد و نمازهای یومیه واجب، هفده رکعت شد. 2. «عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (ع) فِی حَدِیثٍ‏ أَنَّ ذَا النَّمِرَةِ قَالَ یَا رَسُولَ اللَّهِ- أَخْبِرْنِی مَا فَرَضَ اللَّهُ عَلَیَّ فَقَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ ص- فَرَضَ اللَّهُ عَلَیْکَ سَبْعَ عَشْرَةَ رَکْعَةً فِی الْیَوْمِ وَ اللَّیْلَة»؛[2] راوی از امام صادق(ع) نقل می‌‏کند: ذو النمره،[3] به پیامبر اسلام(ص) گفت ای رسول خدا! به من بگو خدای عزّ و جلّ بر من چه چیزی واجب کرده است؟ پیامبر اکرم(ص) فرمود: خداوند هفده رکعت نماز در شبانه روز بر تو واجب کرده است. 3. «عَنِ الْفَضْلِ بْنِ شَاذَانَ عَنِ الرِّضَا (ع) فِی کِتَابِهِ إِلَی الْمَأْمُونِ قَالَ: وَ الصَّلَاةُ الْفَرِیضَةُ الظُّهْرُ أَرْبَعُ رَکَعَاتٍ وَ الْعَصْرُ أَرْبَعُ رَکَعَاتٍ وَ الْمَغْرِبُ ثَلَاثُ رَکَعَاتٍ وَ الْعِشَاءُ الْآخِرَةُ أَرْبَعُ رَکَعَاتٍ وَ الْغَدَاةُ رَکْعَتَانِ هَذِهِ سَبْعَ عَشْرَةَ رَکْعَةً...»؛[4] فضل بن شاذان می‌گوید امام رضا(ع) در نامه‌اش به مأمون نوشت؛ و نمازهایی که واجب است، عبارت‌اند از: ظهر چهار رکعت، عصر چهار رکعت، مغرب سه رکعت، عشاء چهار رکعت، و نماز صبح دو رکعت، که مجموع اینها هفده‏ رکعت می‌‌شود. [1] . حر عاملی، وسائل الشیعة، ج ‏4، ص 45، مؤسسة آل البیت علیهم السلام‏، قم، چاپ اول، 1409ق‏. [2] . همان، ص 50. [3] . در زمان پیامبر اکرم(ص) مردی بود که «ذو النمره» نامیده می‌‏شد. او از زشت‏‌ترین مردم بود و به سبب همین زشتی او را ذو النمره می‌‏نامیدند. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ‏8، ص 336، دار الکتب الاسلامیة، تهران، چاپ چهارم، 1407ق. [4] . ابن بابویه، محمد بن علی‏، عیون أخبار الرضا علیه السلام، محقق، مصحح، لاجوردی، مهدی، ج ‏2، ص 123، نشر جهان، تهران، چاپ اول، 1378ق.‏
همان‌گونه که می‌دانید تمام اعمال عبادی انسان مستند به منابع متقن و مستدل از آیات، روایات و سیره معصومان(ع) است؛ لذا نماز به عنوان سرآمد اعمال عبادی به یقین از پشتوانه روایی برخوردار است. اما در ارتباط با نمازهای یومیه به صورت هفده رکعت به چند روایت اشاره می‌کنیم. 1. «سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (ع) یَقُولُ فِی حَدِیثٍ‏ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ فَرَضَ الصَّلَاةَ رَکْعَتَیْنِ رَکْعَتَیْنِ عَشْرَ رَکَعَاتٍ فَأَضَافَ رَسُولُ اللَّهِ (ص) إِلَی الرَّکْعَتَیْنِ رَکْعَتَیْنِ وَ إِلَی الْمَغْرِبِ رَکْعَةً فَصَارَتْ عَدِیلَ الْفَرِیضَةِ لَا یَجُوزُ تَرْکُهُنَّ إِلَّا فِی سَفَرٍ وَ أَفْرَدَ الرَّکْعَةَ فِی الْمَغْرِبِ فَتَرَکَهَا قَائِمَةً فِی السَّفَرِ وَ الْحَضَرِ فَأَجَازَ اللَّهُ لَهُ ذَلِکَ کُلَّهُ فَصَارَتِ الْفَرِیضَةُ سَبْعَ عَشْرَةَ رَکْعَة»؛[1] راوی می‌گوید از امام صادق(ع) شنیدم که می‌فرمود: خدای تعالی نمازهای پنج‌گانه را دو رکعت دو رکعت واجب نمود تا ده رکعت شد. سپس رسول خدا(ص) به دو رکعت (ظهر، عصر و عشا) دو رکعت و به مغرب یک رکعت افزود، و این اضافات با واجب خدای تعالی همدوش گشت، به طوری که ترک آنها جز در سفر جایز نیست، و چون در نماز مغرب یک رکعت افزود، آن‌را در سفر و حضر برجا گذاشت. خداوند تمام این اضافات پیغمبر را تجویز کرد و نمازهای یومیه واجب، هفده رکعت شد. 2. «عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (ع) فِی حَدِیثٍ‏ أَنَّ ذَا النَّمِرَةِ قَالَ یَا رَسُولَ اللَّهِ- أَخْبِرْنِی مَا فَرَضَ اللَّهُ عَلَیَّ فَقَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ ص- فَرَضَ اللَّهُ عَلَیْکَ سَبْعَ عَشْرَةَ رَکْعَةً فِی الْیَوْمِ وَ اللَّیْلَة»؛[2] راوی از امام صادق(ع) نقل می‌‏کند: ذو النمره،[3] به پیامبر اسلام(ص) گفت ای رسول خدا! به من بگو خدای عزّ و جلّ بر من چه چیزی واجب کرده است؟ پیامبر اکرم(ص) فرمود: خداوند هفده رکعت نماز در شبانه روز بر تو واجب کرده است. 3. «عَنِ الْفَضْلِ بْنِ شَاذَانَ عَنِ الرِّضَا (ع) فِی کِتَابِهِ إِلَی الْمَأْمُونِ قَالَ: وَ الصَّلَاةُ الْفَرِیضَةُ الظُّهْرُ أَرْبَعُ رَکَعَاتٍ وَ الْعَصْرُ أَرْبَعُ رَکَعَاتٍ وَ الْمَغْرِبُ ثَلَاثُ رَکَعَاتٍ وَ الْعِشَاءُ الْآخِرَةُ أَرْبَعُ رَکَعَاتٍ وَ الْغَدَاةُ رَکْعَتَانِ هَذِهِ سَبْعَ عَشْرَةَ رَکْعَةً...»؛[4] فضل بن شاذان می‌گوید امام رضا(ع) در نامه‌اش به مأمون نوشت؛ و نمازهایی که واجب است، عبارت‌اند از: ظهر چهار رکعت، عصر چهار رکعت، مغرب سه رکعت، عشاء چهار رکعت، و نماز صبح دو رکعت، که مجموع اینها هفده‏ رکعت می‌‌شود. [1] . حر عاملی، وسائل الشیعة، ج ‏4، ص 45، مؤسسة آل البیت علیهم السلام‏، قم، چاپ اول، 1409ق‏. [2] . همان، ص 50. [3] . در زمان پیامبر اکرم(ص) مردی بود که «ذو النمره» نامیده می‌‏شد. او از زشت‏‌ترین مردم بود و به سبب همین زشتی او را ذو النمره می‌‏نامیدند. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ‏8، ص 336، دار الکتب الاسلامیة، تهران، چاپ چهارم، 1407ق. [4] . ابن بابویه، محمد بن علی‏، عیون أخبار الرضا علیه السلام، محقق، مصحح، لاجوردی، مهدی، ج ‏2، ص 123، نشر جهان، تهران، چاپ اول، 1378ق.‏
پاسخ:
همان‌گونه که می‌دانید تمام اعمال عبادی انسان مستند به منابع متقن و مستدل از آیات، روایات و سیره معصومان(ع) است؛ لذا نماز به عنوان سرآمد اعمال عبادی به یقین از پشتوانه روایی برخوردار است. اما در ارتباط با نمازهای یومیه به صورت هفده رکعت به چند روایت اشاره می‌کنیم.
1. «سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (ع) یَقُولُ فِی حَدِیثٍ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ فَرَضَ الصَّلَاةَ رَکْعَتَیْنِ رَکْعَتَیْنِ عَشْرَ رَکَعَاتٍ فَأَضَافَ رَسُولُ اللَّهِ (ص) إِلَی الرَّکْعَتَیْنِ رَکْعَتَیْنِ وَ إِلَی الْمَغْرِبِ رَکْعَةً فَصَارَتْ عَدِیلَ الْفَرِیضَةِ لَا یَجُوزُ تَرْکُهُنَّ إِلَّا فِی سَفَرٍ وَ أَفْرَدَ الرَّکْعَةَ فِی الْمَغْرِبِ فَتَرَکَهَا قَائِمَةً فِی السَّفَرِ وَ الْحَضَرِ فَأَجَازَ اللَّهُ لَهُ ذَلِکَ کُلَّهُ فَصَارَتِ الْفَرِیضَةُ سَبْعَ عَشْرَةَ رَکْعَة»؛[1] راوی می‌گوید از امام صادق(ع) شنیدم که می‌فرمود: خدای تعالی نمازهای پنج‌گانه را دو رکعت دو رکعت واجب نمود تا ده رکعت شد. سپس رسول خدا(ص) به دو رکعت (ظهر، عصر و عشا) دو رکعت و به مغرب یک رکعت افزود، و این اضافات با واجب خدای تعالی همدوش گشت، به طوری که ترک آنها جز در سفر جایز نیست، و چون در نماز مغرب یک رکعت افزود، آن‌را در سفر و حضر برجا گذاشت. خداوند تمام این اضافات پیغمبر را تجویز کرد و نمازهای یومیه واجب، هفده رکعت شد.
2. «عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (ع) فِی حَدِیثٍ أَنَّ ذَا النَّمِرَةِ قَالَ یَا رَسُولَ اللَّهِ- أَخْبِرْنِی مَا فَرَضَ اللَّهُ عَلَیَّ فَقَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ ص- فَرَضَ اللَّهُ عَلَیْکَ سَبْعَ عَشْرَةَ رَکْعَةً فِی الْیَوْمِ وَ اللَّیْلَة»؛[2] راوی از امام صادق(ع) نقل می‌کند: ذو النمره،[3] به پیامبر اسلام(ص) گفت ای رسول خدا! به من بگو خدای عزّ و جلّ بر من چه چیزی واجب کرده است؟ پیامبر اکرم(ص) فرمود: خداوند هفده رکعت نماز در شبانه روز بر تو واجب کرده است.
3. «عَنِ الْفَضْلِ بْنِ شَاذَانَ عَنِ الرِّضَا (ع) فِی کِتَابِهِ إِلَی الْمَأْمُونِ قَالَ: وَ الصَّلَاةُ الْفَرِیضَةُ الظُّهْرُ أَرْبَعُ رَکَعَاتٍ وَ الْعَصْرُ أَرْبَعُ رَکَعَاتٍ وَ الْمَغْرِبُ ثَلَاثُ رَکَعَاتٍ وَ الْعِشَاءُ الْآخِرَةُ أَرْبَعُ رَکَعَاتٍ وَ الْغَدَاةُ رَکْعَتَانِ هَذِهِ سَبْعَ عَشْرَةَ رَکْعَةً...»؛[4] فضل بن شاذان می‌گوید امام رضا(ع) در نامه‌اش به مأمون نوشت؛ و نمازهایی که واجب است، عبارت‌اند از: ظهر چهار رکعت، عصر چهار رکعت، مغرب سه رکعت، عشاء چهار رکعت، و نماز صبح دو رکعت، که مجموع اینها هفده رکعت میشود. [1] . حر عاملی، وسائل الشیعة، ج 4، ص 45، مؤسسة آل البیت علیهم السلام، قم، چاپ اول، 1409ق. [2] . همان، ص 50. [3] . در زمان پیامبر اکرم(ص) مردی بود که «ذو النمره» نامیده میشد. او از زشتترین مردم بود و به سبب همین زشتی او را ذو النمره مینامیدند. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج 8، ص 336، دار الکتب الاسلامیة، تهران، چاپ چهارم، 1407ق. [4] . ابن بابویه، محمد بن علی، عیون أخبار الرضا علیه السلام، محقق، مصحح، لاجوردی، مهدی، ج 2، ص 123، نشر جهان، تهران، چاپ اول، 1378ق.
- [آیت الله خامنه ای] اگر شخص بخواهد علاوه بر هفده رکعت نماز واجب روزانه، هفده رکعت نماز قضاء احتیاطی هم بخواند، آیا قرائت دو رکعت اول و دوم نمازهای صبح و مغرب و عشا را باید بلند بخواند یا آهسته؟
- [سایر] آیا حدیثی از حضرت علی اکبر(ع) نقل شده است؟
- [سایر] نقش ائمه در ادای حوائج چیست؟
- [آیت الله خامنه ای] برخی نمازگزاران، موقع اقامهی مثلاً نماز عصر به جماعت ملحق میشوند و با اقتدای نماز ظهر خویش به امام، معمولاً زمان انجام قنوت در رکعت دوم از جماعت منفصل و بقیه نماز ظهر را به صورت فرادا اقامه کرده تا این که در رکعت سوم مجدداً به جماعت محلق و نیت ادای دو رکعت نماز عصر بنمایند. از آن جایی که به نظر بعضیها اقامه نماز به شکل فوق محل اشکال است، مستلزم اعلام نظر مبارک حضرتعالی به مؤمنین می‌باشد.
- [سایر] آیا می توانید آیه و یا حدیثی درباره ستایش از مجتهد غیر معصوم نقل کنید؟
- [سایر] آیا حدیثی از پیامبر ص در مورد اختلاف ات اسلام نقل شده است؟
- [سایر] آیا حدیثی وجود دارد که دشمنان امام علی(ع) و ائمه اطهار(ع) را حرامزاده بداند؟
- [سایر] چه آیاتی را امام مهدی(عج) تفسیر کردهاند و از ایشان در منابع حدیثی یا تاریخی نقل شده است؟
- [سایر] شکل عبادت، با برنامه های تربیتی چه رابطه ای دارد؟
- [سایر] حدیثی در رابطه با شباهت حضرت مهدی(عج) به پیامبر(ص) بیان کنید؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . کسی که عادت دارد، در رکعت سوم و چهارم تسبیحات بخواند اگر با غفلت از عادت خود به قصد ادای وظیفه، حمد بخواند کفایت می کند.
- [آیت الله جوادی آملی] .نافله نماز ظهر , هشت رکعت، نافله نماز عصر هشت رکعت، نافله نماز مغرب چهار رکعت، نافله نماز عشاء دو رکعت (نشسته خوانده شود)، نافله نماز شب یازده رکعت، نافله نماز صبح دو رکعت، نافله روز جمعه بیست رکعت است؛ یعنی چهار رکعت بر شانزده رکعت نافله نماز ظهر و عصر افزوده میشود.
- [آیت الله سیستانی] اگر دروغی را که دیگری ساخته عمداً به خدا و پیغمبر و ائمه علیهم السلام نسبت دهد بنا بر احتیاط لازم روزهاش باطل میشود، ولی اگر از قول کسی که آن دروغ را ساخته نقل کند اشکال ندارد.
- [آیت الله اردبیلی] امانتداری از اموری است که در شریعت مقدّس اسلام مورد تأکید قرار گرفته است و خداوند متعال آن را از اسباب رستگاری و نشانههای مؤمن میداند و میفرماید: (مؤمنان کسانی هستند که امانتدار هستند و به عهد خویش وفا میکنند.)(1) و در حدیثی از امام صادق علیه‌السلام نقل شده است که: (هیچ عذری برای هیچ کس در ترک سه امر نیست؛ ادای امانت به برّ و فاجر، وفای به عهد برای برّ و فاجر و نیکی به والدین، برّ باشند یا فاجر.)(2)
- [آیت الله علوی گرگانی] از یازده رکعت نافله شب، هشت رکعت آن باید به نیّت نافله شب ودو رکعت آن به نیّت نماز شفع ویک رکعت آن به نیّت نماز وتر خوانده شود، ودستور کامل نافله شب در کتاب‌های دعا گفته شده است.
- [آیت الله اردبیلی] از یازده رکعت نافله شب، هشت رکعت آن باید به نیّت نافله شب، دو رکعت به نیّت نماز شَفْع و یک رکعت به نیّت نماز وَتْر خوانده شود. دستور کامل نافله شب در کتاب‌های ادعیه گفته شده است.
- [آیت الله جوادی آملی] .هشت رکعت از یازده رکعت نماز شب به نیّت نافله شب و دو رکعت آن به نیّت نماز شفع و یک رکعت آن به نیّت نماز وتر اقامه میشود.
- [آیت الله مظاهری] از یازده رکعت نافله شب، هشت رکعت آن باید به نیّت نافله شب و دو رکعت آن به نیّت نماز شفع و یک رکعت آن به نیّت وتر خوانده شود.
- [آیت الله مکارم شیرازی] نمازهای واجب یومیه پنج نماز است: نمازهای (ظهر) و (عصر) که هرکدام چهار رکعت است، نماز (مغرب) سه رکعت، نماز (عشاء) چهار رکعت و نماز (صبح) دو رکعت، اما در سفر باید نماز چهار رکعتی را با شرایطی که بعداً به خواست خدا می آید دو رکعت بخواند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] در تمام نمازهای واجب و مستحب؛ پیش از رکوع رکعت دوم مستحب است قنوت بخواند و در نماز وتر با آنکه یک رکعت می باشد؛ خواندن قنوت پیش از رکوع مستحب است و نماز جمعه در هر رکعت یک قنوت دارد و نماز آیات پنج قنوت و نماز عید فطر و قربان در رکعت اول پنج قنوت و در رکعت دوم چهار قنوت دارد.