معروف و متعارف در میان فقها این است که احکام را به پنج قسم تقسیم می‌کنند: 1. واجب، 2. حرام، 3. مستحب، 4. مکروه، 5. مباح. توضیح مختصر در مورد این اقسام آن است که: اگر عملی دارای فایده و مصلحت مهمی باشد که تحصیل آن لازم باشد، آن عمل را واجب می‌نامند. در مقابل اگر عملی دارای ضرر و مفسده مهلک و خطرناک باشد، آن‌را حرام می‌گویند. مستحب عملی است که دارای فایده و مصلحت است و مفسده‌ای ندارد، ولی مصلحت آن در حد لزوم و ضرورت نیست. مکروه عملی است که ضرر و مفسده دارد و مصلحت ندارد، ولی مفسده‌ی آن مهلک و خطرناک نیست. مباح عملی است که به خودی خود نه مصلحت او ترجیح بر مفسده دارد و نه مفسده او ترجیح بر مصلحت دارد. اما واژه «حلال» ظاهراً دارای دو معنا است: یکی حلال به معنای عام و دیگری حلال به معنای خاص. حلال به معنای عام در مقابل حرام است؛ یعنی هر چیزی که حرام نیست حلال خواهد بود. این معنا شامل چهار قسم از اقسام پنج‌گانه می‌شود؛ یعنی واجب، مستحب، مباح و مکروه را دربرمی‌گیرد؛ اما حلال به معنای خاص در مقابل چهار قسم دیگر است که فقط شامل مباح می‌شود. نتیجه این‌که مکروه زیر مجموعه حلال به معنای عام است، در این صورت اگر حلال به معنای عام دارای آثاری باشد بر آن مترتب می‌شود؛ اما آثار و احکام حلال به معنای خاص یعنی مباح را نمی‌توان بر مکروه نیز مترتب نمود.
آیا مکروهات زیر مجموعه حلال میباشند؟ بدین معنا که تمام آثار و احکام حلال بر آنان مترتب باشد؟
معروف و متعارف در میان فقها این است که احکام را به پنج قسم تقسیم میکنند: 1. واجب، 2. حرام، 3. مستحب، 4. مکروه، 5. مباح.
توضیح مختصر در مورد این اقسام آن است که: اگر عملی دارای فایده و مصلحت مهمی باشد که تحصیل آن لازم باشد، آن عمل را واجب مینامند. در مقابل اگر عملی دارای ضرر و مفسده مهلک و خطرناک باشد، آنرا حرام میگویند. مستحب عملی است که دارای فایده و مصلحت است و مفسدهای ندارد، ولی مصلحت آن در حد لزوم و ضرورت نیست. مکروه عملی است که ضرر و مفسده دارد و مصلحت ندارد، ولی مفسدهی آن مهلک و خطرناک نیست. مباح عملی است که به خودی خود نه مصلحت او ترجیح بر مفسده دارد و نه مفسده او ترجیح بر مصلحت دارد.
اما واژه «حلال» ظاهراً دارای دو معنا است: یکی حلال به معنای عام و دیگری حلال به معنای خاص. حلال به معنای عام در مقابل حرام است؛ یعنی هر چیزی که حرام نیست حلال خواهد بود. این معنا شامل چهار قسم از اقسام پنجگانه میشود؛ یعنی واجب، مستحب، مباح و مکروه را دربرمیگیرد؛ اما حلال به معنای خاص در مقابل چهار قسم دیگر است که فقط شامل مباح میشود. نتیجه اینکه مکروه زیر مجموعه حلال به معنای عام است، در این صورت اگر حلال به معنای عام دارای آثاری باشد بر آن مترتب میشود؛ اما آثار و احکام حلال به معنای خاص یعنی مباح را نمیتوان بر مکروه نیز مترتب نمود.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر فرزندی از این طریقِ حرام بدنیا آمد، چه حکمی دارد؟ و آیا آثار شرعی بر آن مترتب می شود؟
- [سایر] آیا احکام حکومتی ثابت هستند یا موقت میباشند؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا بر شهید مسلمانی که با لباسش دفن شده است، احکام مسّ میّت مترتب است؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر طفل دیگری غیر از زنی که چنین شیری از وی استحصال شده است از این شیر ارتزاق کند آیا احکام شیر رضاعی بر وی مترتب میشود یا خیر؟ آیا ارتزاق چنین شیری از موانع نکاح به حساب میآید یا خیر؟ و آیا طفل شیرخوار از کسی که به وی شیر میدهد ارث میبرد یا خیر؟ و فرد شیرده از طفل چه طور؟ همچنین آیا شیری که ناشی از حمل نامشروع باشد میتواند آثار نسب رضاعی بر آن مترتب نمود؟
- [آیت الله خوئی] آیا در صلاة خلف من لا یُقْتَدیََ (کسی که به او اقتدا نمیشود) به، قرائت ساقط است و تمام احکام جماعت بر او مترتب است یا نه؟
- [آیت الله بهجت] آیا احکام صرف (معامله ی نقدین)، مانند وجوب قبض و اقباض در مجلس عقد، در مورد پول اعتباری هم مترتّب است؟
- [آیت الله بهجت] اگر پولی جهت ساخت مدرسه هدیه شود و اداره آموزش و پرورش آن را به مجموعه ای آموزشی (غیر از مدرسه) اختصاص دهد، لطفا حکم شرعی موارد زیر را بیان فرمایید: 1) مکث و ماندن در داخل محوطه ی مجموعه. 2) نماز خواندن در محل آن. 3) حقوق گرفته شده بابت تدریس در این مجموعه.
- [آیت الله بروجردی] زنی که شوهر او عقیم است، هرگاه پس از مراجعات زیادی به اطبّا برای حصول اولاد نتیجهای نگرفته جز بدین طریق که آمپول نطفه به او تزریق شود، آیا این عمل چه صورت دارد؟ و آیا در صورت وجود ولد تمام احکام فرزندش بر آن مترتّب میشود - از محرمیّت و ارث و غیرها - یا نه؟
- [آیت الله سبحانی] آثار عقد(مالکیت عین و منافع) بر فرض صحت تعلیق در مُنْشَأ، از چه زمانی مترتب می شود؟
- [آیت الله سبحانی] حکم شرعی درباره ی شکار حیوانات حلال گوشت مثل کبک با تفنگ چیست؟
- [آیت الله جوادی آملی] .مسافرانی که مدّت توقف آنها معلوم نیست, میتوانند با رضایت صاحبان هتل بدون تعیینِ زمانِ توقف بمانند؛ ولی احکام اجاره بر آن مترتّب نیست. البته در صورت معیّن کردن زمانِ توقف، اجاره آن, صحیح خواهد بود.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] امام جماعت باید بالغ و عاقل و شیعه دوازده امامی و عادل و حلال زاده باشد و نماز را به طور صحیح بخواند و نیز اگر ماموم مرد است امام او هم باید مرد باشد و اقتدا کردن بچه ممیز که خوب و بد را می فهمد به بچه ممیز دیگر مانعی ندارد اگرچه آثار جماعت بر او مترتب نمی شود.
- [آیت الله نوری همدانی] امام جماعت باید بالغ و عاقل و شیعه دوازده امامی و عادل حلال زاده باشد و نماز را بطور صحیح بخواند و نیز اگر ماموم مرد است امام اوهم باید مرد باشد و اقتدا کردن بچة ممیز که خوب وبد را می فهمد به بچة ممیز دیگر مانعی ندارد اگر چه آثار جماعت بر او مترتب نمی شود .
- [آیت الله سیستانی] بریدن عضوی از بدن کافر مردهای که خونش محترم نیست و یا مشکوکالحال است، برای پیوند زدن به بدن مسلمان جایز است، و پس از آن احکام بدن مسلمان بر آن جاری میشود؛ زیرا جزئی از بدن او به شمار میرود. همچنین پیوند زدن عضوی از اعضای بدن حیوان نجسالعین مانند سگ به بدن مسلمان اشکالی ندارد، و احکام بدن مسلمان بر آن جاری میگردد، و به دلیل آنکه جزئی از بدن شخص زنده به شمار میرود و زندگی در آن جریان یافته است، احکام بدن مسلمان بر آن مترتب میشود.
- [آیت الله نوری همدانی] تنها گذاشتن محتضر و گذاشتن چیز سنگین روی شکم او و بودن جنب و حائض نزد او و همچنین حرف زدن زیاد و گریه کردن و تنها گذاشتن زنها نزد او مکروه است . احکام بعد از مرگ
- [آیت الله وحید خراسانی] تلقیح نطفه شوهر به زن او به وسیله خود شوهر جایز است و به وسیله غیر شوهر در صورتی که متوقف بر انجام کار حرامی باشد ارتکاب ان کار حرام است و بچه ای که به تلقیح به وجود می اید احکام اولاد بر او مترتب است
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر مرد و زن ندانند که زن در عدّه است، یا ندانند که عقد در حال عدّه باطل است و با یکدیگر ازدواج کنند و بچهای از آنان به دنیا آید، حلالزاده است و تمام احکام اولاد را دارا میباشد، همچنین اگر یکی از مرد و زن نداند که زن در عدّه است یا نداند که عقد در حال عدّه باطل است، بین او و بچهای که بدنیا میآید تمام احکام اولاد جاری است، ولی دیگری که میدانسته که زن در عدّه است و عقد در حال عدّه باطل است، از بچه ارث نمیبرد و بچه هم از وی ارث نمیبرد ولی این دو به هم محرمند و احکام محرمیت را دارا میباشند، لذا میتوانند همچون دیگر محرمها به همدیگر نگاه کنند و ازدواج آنها با یکدیگر جایز نیست و همانند دیگر فرزندان حقّ نفقه دارد و در هر دو صورت عقد زن و شوهر باطل است و اگر در حال عدّه نزدیکی شده باشد به یکدیگر حرام ابدی میباشند.
- [آیت الله جوادی آملی] .بنا بر احتیاط واجب برای یاد دادن احکام واجبِ نماز مزد نگیرند و مسئول اموال بیت المال باید نیاز یاد دهنده احکام واجب نماز را برطرف نماید. دریافت مزد برای یاد دادن احکام مستحبِ نماز, جایز است.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر سگ را برای شکار حیوانی بفرستد و آن سگ حیوان دیگری را شکار کند، آن شکار حلال وپاک است و نیز اگر آن حیوان را با حیوان دیگری شکار کند، هردوی آنها حلال وپاک میباشند.
- [آیت الله مظاهری] اگر سگ را برای شکار حیوانی بفرستد و آن سگ حیوان دیگری را شکار کند آن شکار حلال است، و نیز اگر آن حیوان را با حیوان دیگری شکار کند هر دوی آنها حلال میباشند.