کلمه «فلسفه» وقتی به صورت مضاف به کار میرود؛ مانند فلسفه اخلاق، فلسفه حقوق، فلسفه ریاضی، فلسفه هنر و ...،[1] معمولاً به معنای تبیین اصول و مبانی و به اصطلاح مبادی آن علم است و مطالبی از قبیل تاریخچه، بنیان‌گذار، هدف، روش تحقیق و سیر تحول آن علم نیز مورد بررسی قرار میگیرد، نظیر همان مطالب هشتگانهای که سابقاً در مقدمه کتاب ذکر و به نام رؤوس ثمانیه نامیده می‌شده است.[2] به بیان دیگر، در فلسفههای مضاف از سه چیز بحث می‌شود:
الف. مبانی، ب. روش‌ها، ج. تاریخ تحوّل آراء. بنابراین مقصود از «فلسفه» در این‌جا متافیزیک و ماوراء الطبیعه نیست که در فلسفه رایج اسلامی به آن توجه می‌شود. [3] [1] . البته باید توجه داشت این تعبیرات(فلسفه‌ی مضاف به علم) گاهی از طرف کسانی به کار میرود که واژه علم را به علوم تجربی اختصاص دادهاند و واژه فلسفه را در مورد رشتههایی از معارف و معلومات انسانی به کار میبرند که به وسیله تجربه حسی قابل اثبات نیست، چنین کسانی به جای اینکه مثلاً بگویند علم خداشناسی، خواهند گفت فلسفه خداشناسی یعنی ذکر مضاف الیه برای فلسفه فقط به منظور نشان دادن نوع مطالب مورد بحث و اشاره به موضوع آنها است.
همچنین کسانی که مسائل عملی و ارزشی را علمی نمیدانند و برای آنها پایگاه عینی و واقعی قائل نیستند، بلکه آنها را صرفاً تابع میل‌ها و رغبت‌های مردم میپندارند بعضاً این‌گونه مسائل را وارد قلمرو فلسفه می‌کنند و به جای اینکه مثلاً بگویند علم اخلاق میگویند فلسفه اخلاق یا به جای اینکه بگویند علم سیاست میگویند فلسفه سیاست. ر. ک: مصباح یزدی، محمد تقی، آموزش فلسفه، ج1، ص 68، سازمان تبلیغات اسلامی، تهران، چاپ دوم، 1366ش. [2] . ر.ک: همان. [3] . ر.ک: هادوی تهرانی، مهدی، مکتب و نظام اقتصادی اسلام، ص 31، مؤسسه خانه خرد، قم، چاپ دوم، 1283ش.
