عبادت به عنوان خط ارتباط میان انسان و خداوند، از ارزش و اهمیت بسیار برخوردار است. برای این‌گونه اعمال بهتر این است که شرایط محیطی، جسمی و روحی انسان نیز در نظر گرفته شده و برای انجام هرچه بهتر این عمل لحاظ گردد. خانه انسان، طبیعتاً محیطی برای زندگی روزمرّه بوده و کارهای روزانه بسیاری در آن انجام می‌شود و طبیعی است که معمولاً برای انجام عبادت مناسب نمی‌باشد؛ لذا بهتر این است که انسان در صورت توانایی یک اتاق در خانه خود و یا قسمتی از اتاق را مخصوص عبادت قرار دهد و محیط و وسائل آن‌جا را نیز برای این امر آماده سازد. قرار دادن یک مکان خاص برای عبادت در خانه از ائمه معصوم(ع) نیز نقل شده است: امام صادق(ع) می‌فرماید: «علی(ع) را در خانه‏اش اتاقی بود که چیزی در آن نبود جز بستری و شمشیری و قرآنی و در آن نماز می‌خواند».[1] همچنین در روایت دیگری در توصیف این اتاق آمده: «حضرت علی(ع) را در خانه‏اش برای نماز اتاقی بود نه کوچک و نه بزرگ... در آن نماز می‌خواند».[2] علاوه بر اینها که فعل معصوم بوده؛ در برخی از روایات به مؤمنان توصیه شده، تا قسمتی از خانه را مخصوص عبادت قرار دهند. امام صادق(ع) در نامه‌ای خطاب به یکی از شیعیان این‌گونه می‌نویسد: «دوست دارم در خانه‏ات یک اتاق را به عنوان نمازخانه برگیری، و آن‌گاه دو جامه کهنه و درشت و کرباسین بپوشی، سپس از خدا خواهش کنی که تو را از دوزخ آزاد کند و به بهشت در آورد و یک کلمه بیهوده و ناروا نگویی و نه یک کلمه ناحق».[3] همچنین در روایت دیگری امام صادق(ع) فرمود: «در خانه خود مکانی را برای سجده قرار ده...».[4] [1] . «کَانَ لِعَلِیٍّ بَیْتٌ لَیْسَ فِیهِ شَیْ‏ءٌ إِلَّا فِرَاشٌ وَ سَیْفٌ وَ مُصْحَفٌ وَ کَانَ یُصَلِّی فِیهِ أَوْ قَالَ کَانَ یَقِیلُ فِیهِ‏»؛ برقی، احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، محقق، مصحح، محدث، جلال الدین،‏ ج 2، ص 612، قم، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1371ق. [2] . «کَانَ عَلِیٌّ قَدْ جَعَلَ بَیْتاً فِی دَارِهِ لَیْسَ بِالصَّغِیرِ وَ لَا بِالْکَبِیرِ لِصَلَاتِهِ ... فَیُصَلِّیَ فِیه‏»؛ المحاسن، ج ‏2، ص 612؛ شیخ حرّ عاملی، وسائل الشیعة، ج 5، ص 295، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، چاپ اول، 1409ق. [3] . «کَتَبَ إِلَیَّ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ أَنِّی أُحِبُّ لَکَ أَنْ تَتَّخِذَ فِی دَارِکَ مَسْجِداً فِی بَعْضِ بُیُوتِکَ ثُمَّ تَلْبَسَ ثَوْبَیْنِ طِمْرَیْنِ غَلِیظَیْنِ ثُمَّ تَسْأَلَ اللَّهَ أَنْ یُعْتِقَکَ مِنَ النَّارِ وَ أَنْ یُدْخِلَکَ الْجَنَّةَ وَ لَا تَتَکَلَّمَ بِکَلِمَةِ بَاطِلٍ وَ لَا بِکَلِمَةِ بَغْی‏»؛‌ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 73،‌ ص 162، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق؛ شیخ حرّ عاملی، هدایة الامة إلی أحکام الأئمة(منتخب المسائل)، ج 2،‌ ص 195، مشهد، مجمع البحوث الإسلامیة، چاپ اول، 1412ق. [4] . «اتَّخِذْ مَسْجِداً فِی بَیْتِکَ ... »؛ شیخ طوسی، تهذیب الأحکام، محقق، مصحح، موسوی خرسان، حسن، ج 3، ص 314، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق؛ مجلسی، محمد باقر، ملاذ الأخیار فی فهم تهذیب الأخبار، محقق، مصحح، رجائی‌، مهدی، ج 5، ص 602، قم، کتابخانه آیة الله مرعشی نجفی، چاپ اول، 1406ق؛ مجلسی، محمد باقر، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، محقق، مصحح، رسولی، سید هاشم، ج 15، ص 465، ‌تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1404ق.
عبادت به عنوان خط ارتباط میان انسان و خداوند، از ارزش و اهمیت بسیار برخوردار است. برای اینگونه اعمال بهتر این است که شرایط محیطی، جسمی و روحی انسان نیز در نظر گرفته شده و برای انجام هرچه بهتر این عمل لحاظ گردد. خانه انسان، طبیعتاً محیطی برای زندگی روزمرّه بوده و کارهای روزانه بسیاری در آن انجام میشود و طبیعی است که معمولاً برای انجام عبادت مناسب نمیباشد؛ لذا بهتر این است که انسان در صورت توانایی یک اتاق در خانه خود و یا قسمتی از اتاق را مخصوص عبادت قرار دهد و محیط و وسائل آنجا را نیز برای این امر آماده سازد. قرار دادن یک مکان خاص برای عبادت در خانه از ائمه معصوم(ع) نیز نقل شده است:
امام صادق(ع) میفرماید: «علی(ع) را در خانهاش اتاقی بود که چیزی در آن نبود جز بستری و شمشیری و قرآنی و در آن نماز میخواند».[1] همچنین در روایت دیگری در توصیف این اتاق آمده: «حضرت علی(ع) را در خانهاش برای نماز اتاقی بود نه کوچک و نه بزرگ... در آن نماز میخواند».[2]
علاوه بر اینها که فعل معصوم بوده؛ در برخی از روایات به مؤمنان توصیه شده، تا قسمتی از خانه را مخصوص عبادت قرار دهند. امام صادق(ع) در نامهای خطاب به یکی از شیعیان اینگونه مینویسد: «دوست دارم در خانهات یک اتاق را به عنوان نمازخانه برگیری، و آنگاه دو جامه کهنه و درشت و کرباسین بپوشی، سپس از خدا خواهش کنی که تو را از دوزخ آزاد کند و به بهشت در آورد و یک کلمه بیهوده و ناروا نگویی و نه یک کلمه ناحق».[3] همچنین در روایت دیگری امام صادق(ع) فرمود: «در خانه خود مکانی را برای سجده قرار ده...».[4] [1] . «کَانَ لِعَلِیٍّ بَیْتٌ لَیْسَ فِیهِ شَیْءٌ إِلَّا فِرَاشٌ وَ سَیْفٌ وَ مُصْحَفٌ وَ کَانَ یُصَلِّی فِیهِ أَوْ قَالَ کَانَ یَقِیلُ فِیهِ»؛ برقی، احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، محقق، مصحح، محدث، جلال الدین، ج 2، ص 612، قم، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1371ق. [2] . «کَانَ عَلِیٌّ قَدْ جَعَلَ بَیْتاً فِی دَارِهِ لَیْسَ بِالصَّغِیرِ وَ لَا بِالْکَبِیرِ لِصَلَاتِهِ ... فَیُصَلِّیَ فِیه»؛ المحاسن، ج 2، ص 612؛ شیخ حرّ عاملی، وسائل الشیعة، ج 5، ص 295، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، چاپ اول، 1409ق. [3] . «کَتَبَ إِلَیَّ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ أَنِّی أُحِبُّ لَکَ أَنْ تَتَّخِذَ فِی دَارِکَ مَسْجِداً فِی بَعْضِ بُیُوتِکَ ثُمَّ تَلْبَسَ ثَوْبَیْنِ طِمْرَیْنِ غَلِیظَیْنِ ثُمَّ تَسْأَلَ اللَّهَ أَنْ یُعْتِقَکَ مِنَ النَّارِ وَ أَنْ یُدْخِلَکَ الْجَنَّةَ وَ لَا تَتَکَلَّمَ بِکَلِمَةِ بَاطِلٍ وَ لَا بِکَلِمَةِ بَغْی»؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 73، ص 162، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق؛ شیخ حرّ عاملی، هدایة الامة إلی أحکام الأئمة(منتخب المسائل)، ج 2، ص 195، مشهد، مجمع البحوث الإسلامیة، چاپ اول، 1412ق. [4] . «اتَّخِذْ مَسْجِداً فِی بَیْتِکَ ... »؛ شیخ طوسی، تهذیب الأحکام، محقق، مصحح، موسوی خرسان، حسن، ج 3، ص 314، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق؛ مجلسی، محمد باقر، ملاذ الأخیار فی فهم تهذیب الأخبار، محقق، مصحح، رجائی، مهدی، ج 5، ص 602، قم، کتابخانه آیة الله مرعشی نجفی، چاپ اول، 1406ق؛ مجلسی، محمد باقر، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، محقق، مصحح، رسولی، سید هاشم، ج 15، ص 465، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1404ق.
- [سایر] آیا جایز است در یک مجتمع آپارتمانی، قسمتی از مشاعات (مثل اتاق نگهبان یا اتاق جلسات) را اجاره داد؟
- [سایر] آیا بیهوشی مراجع تقلید در اتاق عمل جایز است؟
- [سایر] شبهه: بیتالمقدس ارزش و قداست خاصی ندارد جز اینکه به عنوان یک عبادتگاه مطرح است.
- [آیت الله جوادی آملی] از نظر حضرتعالی، طواف بایستی بین خانه و مقام باشد یا در شرایط خاص و یا به طور کلی، بیرون از مقام نیز جایز است؟ همچنین طواف در طبقه دوم مسجدالحرام چه حکمی دارد؟
- [آیت الله جوادی آملی] از نظر حضرتعالی، طواف بایستی بین خانه و مقام باشد یا در شرایط خاص و یا به طور کلی، بیرون از مقام نیز جایز است؟ همچنین طواف در طبقه دوم مسجدالحرام چه حکمی دارد؟
- [آیت الله جوادی آملی] از نظر حضرتعالی، طواف بایستی بین خانه و مقام باشد یا در شرایط خاص و یا به طور کلی، بیرون از مقام نیز جایز است؟ همچنین طواف در طبقه دوم مسجدالحرام چه حکمی دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] عدّه ای از افراد بدون اجازه متولّی خاص، اقدام به تخریب کتابخانه واقع بین اتاق مدرسه مسجد جامع و آشپزخانه حسینیه که متصل به مسجد است نموده اند و آن را جزء مسجد کرده اند، آیا این کار آنان صحیح است؟ و آیا نماز خواندن در آن مکان جایز است؟
- [آیت الله خامنه ای] معنای وقف عام و وقف خاص چیست؟ عدّه ای می گویند: تغییر وقف خاص برخلاف قصد واقف و تبدیل آن به ملک خاص جایز است، آیا این سخن صحیح است؟
- [سایر] برای اینکه اطلاع پیدا کنیم که در اتاق خوابگاهها، گناه (نه توطئه بر ضد نظام ) انجام میشود یا نه، آیا جایز است تفحّص کنیم؟
- [آیت الله بهجت] شخصی به عنوان وصیّتِ به ثلث، خانه ای را برای مصرف خاصّ تعیین کرده است، ولی بعد از وفات او تمام اموالش غیر از این خانه از بین رفته است، چه باید بکنند؟
- [آیت الله خوئی] برای زنها نماز خواندن در خانه، بلکه در صندوقخانه و اتاق عقب بهتر است.
- [آیت الله بروجردی] برای زنها نماز خواندن در خانه، بلکه در صندوق خانه و اتاق عقب بهتر است، ولی اگر بتوانند کاملاً خود را از نامحرم حفظ کنند، بهتر است در مسجد نماز بخوانند.
- [آیت الله اردبیلی] اتاقی که مسافران و زوّار در آن منزل میکنند و معلوم نیست چه مدّت در آن میمانند، ظاهرا حکم اجاره را ندارد، بلکه استفاده از آن جایز است، بنابر این اگر قرار بگذارند که مثلاً شبی هزار تومان بدهند و صاحب اتاق هم راضی شود، استفاده از آن اتاق اشکال ندارد و صاحب اتاق هر وقت بخواهد میتواند آنان را بیرون کند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] خوردن و نوشیدن از ظرف (طلا) و (نقره) و استعمال آنها حرام است، بلکه استفاده از آنها برای زینت اتاق و یا هر منظور دیگر نیز جایز نیست (بنابراحتیاط واجب).
- [آیت الله مکارم شیرازی] صیغه وقف را می توان به عربی یا به هر زبان دیگر خواند، مثلاً اگر بگوید: (خانه خود را برای فلان منظور وقف کردم) کافی است و احتیاج به قبول ندارد، خواه وقف عام باشد یا وقف خاص، هرچند احتیاط مستحب آن است که حاکم شرع در وقف عام و اشخاصی که برای آنها وقف شده در وقف خاص، صیغه قبول بخوانند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . خانه افراد مسلمین محترم است و بدون اذن صاحبش ورود در آن، جایز نیست بلکه سر کشیدن به خانه غیر، از بالای بام، یا شکاف دیوار یا روزنه در، جایز نیست.
- [آیت الله نوری همدانی] لازم نیست صیغة وقف را به عربی بخوانند ، بلکه اگر مثلاً بگوید خانة خود را وقف کردم وقف صحیح است و محتاج به قبول هم نیست حتّی در وقف خاص .
- [امام خمینی] لازم نیست صیغه وقف را به عربی بخوانند، بلکه اگر مثلًا بگوید خانه خود را وقف کردم وقف صحیح است و محتاج به قبول هم نیست حتی در وقف خاص.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه مرد همسرش را طلاق رجعی دهد نمی تواند او را از خانه ای که موقع طلاق در آن بوده بیرون کند (مگر در بعضی از موارد خاص)، همچنین بر خود زن نیز حرام است که برای کارهای غیر لازم از آن خانه بیرون رود.
- [آیت الله وحید خراسانی] سرکشی کردن به خانه دیگران و تجسس برای اطلاع از ترک معروف و فعل منکر جایز نیست