بیتالمقدس نخستین قبله و سومین شهر مقدس مسلمانان پس از مکه و مدینه و نیز شهری مقدس برای یهودیان و مسیحیان است این شهر در نزدیکی مرکز فلسطین در حدود 24 کیلومتری غرب بحرالمیت و 52 کلیومتری شرق دریای مدیترانه قرار گرفته است و شهری است کوهستانی و دارای آب و هوایی نیمه حارهای (تابستان گرم و زمستانی سرد) میباشد.[1] قدیمیترین نامی که بر این شهر اطلاق شده (اوروشالم) نزد کنعانیها به معنای خدای آرامش و صلح بوده است در آثار راجع به تاریخ نخستین سدههای اسلامی نام این شهر به صورت ایلیاء مدینه بیتالمقدس آمده است. که ایلیاء اشاره به نام هادریانوس اول امپراتور روم است که بر شهر ویران شده اورشلیم شهری رومی بنا کرد.[2] نام بیتالمقدس در قرآن کریم نیامده است لیکن مفسران المسجد الاقصی را در آیه نخست سوره اسراء را به مسجد بیتالمقدس تعبیر کردهاند به نظر آنان این آیه به سیر شبانه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله از مکه به بیتالمقدس و معراج اشاره دارد. در آیات مربوط به تغییر قبله نیز تلویحاً به بیتالمقدس اشاره شده است آن گونه که از روایات برمیآید پیامبر در ماههای نخست هجرت به مدینه رو به بیتالمقدس قبله یهودیان نماز میگزارد و پس از آن خداوند مسجدالحرام را قبله ویژه مسلمانان قرار داد و راه طعنه برخی یهودیان مدینه را بست.[3] عموم مفسران در تفسیر این آیات روایات مربوط به تغییر قبله از بیتالمقدس به مسجد الحرام را معتبر دانستهاند. تاریخ نخستین بیتالمقدس به بیش از چهار هزار سال قبل باز میگردد ساکنان اصلی این شهر از نخستین قبایل عرب شبه جزیره عربستان بودند که بعدها به کنعانیها شهرت یافتند بیتالمقدس در حدود هزار سال پیش از میلاد مرکز حکومت بنیاسرائیل شد.[4] اما جایگاه بیتالمقدس در اسلام فراز و نشیبهای خاصی داشته است حدیث مشهور نبوی صلی الله علیه و آله که بیتالمقدس را پس از مکه و مدینه شهر مقدس اسلام معرفی میکند.[5] موجب توجه و اقبال مردم به این شهر شد و آثاری در فضیلت این شهر به وجود آمد در قرن پنجم دو کتاب در فضائل القدس تدوین شد قداست بیتالمقدس از سال 539 در دوره عمادالدین زنگی و در عهد صلاحالدین ایوبی و ارسالهای قبل و بعد از 538 به اوج خود رسید و در نیمه دوم قرن ششم کتابهای بسیاری درباره فضایل القدس در نقاط مختلف به رشته تحریر درآمد که تعداد آنها دست کم به سی کتاب میرسد.[6] در مورد بنای این مسجدالاقصی باید گفت که شروع بنای آن به دست داود نبی بود و فرزند حضرت سلیمان آن را تکمیل کرده است تا سال 15 هجری کلیسا بود و از آن سال که خلیفه دوم آنجا را فتح نمود با تغییراتی آن را به عنوان مسجد تغییر نام داد و سپس در طول تاریخ بارها تجدید بنا گردید که از جمله در عهد عبدالملک مروان بود. مسجدالاقصی از نظر دین اسلام دارای منزلتی والا و قداستی عظیم است نخستین قبله مسلمین بوده و پیغمبر اسلام همه دورانی که در مکه زندگی میکرد و تا هفده ماه پس از هجرت به مدینه به سمت این مسجد نماز میگزارده است.[7] این مسجد معراج پیامبر به افق اعلی میباشد خداوند در قرآن کریم میفرماید:[8] (ما پیرامون آن را مبارک گردانیدیم که این مکان مقرّ انبیاء الهی از ابراهیم تاعیسی و مهبط وحی و محل نزول کتابهای تورات و انجیل و زبور و دیگر صحف آسمانی پیش از قرآن است. نقل است که در عهد داود علیه السّلام طاعونی آمد و جمع بسیاری را به هلاکت رساند. داود علیه السّلام با گروهی از پیروان خویش در محل مسجد که آمد و شد ملائکه در آنجا مشاهده شده بود دست به دعا برداشت و رفع طاعون را از خدا خواستار گردید. و طاعون رفع شد پس از آن تصمیم گرفت مسجدی در آنجا بسازد و این پس از گذشت یازده سال از حکومت او بود و هنوز مسجد به اتمام نرسیده بود که بدرود حیات گفت و امر تکمیل مسجد را به فرزندش سلیمان محول ساخت وی به مدد دیوان آن را با سنگ مرمر و بعضی از جواهرات ساخت و روز پایان بنای را عیدی بزرگ گرفت و قربانی کرد و بعضی گفتهاند که سلیمان خود بنای مسجد را آغاز نمود.[9] با توجه به قرائن موجود و سابقه تاریخی این مکان بعید نیست که مدفن پیغمبران زیادی باشد اما این تعداد مبالغه را میرساند و دلالت بر تعداد زیادی میکند نه مدفن 76000 پیغمبر و در منابع تاریخی و تفاسیر خبری دیده نشد. شیخ عباس قمی هم در سفینه البحار در باب فضیلت بیتالمقدس روایتی از امیرالمؤمنین نقل کرده است که چهار مکان بهشت در دنیا است که یکی مسجدالحرام و مسجد پیامبر صلی الله علیه و آله و مسجد کوفه و بیتالمقدس و همچنین نماز در بیتالمقدس به اندازه هزار نماز ثواب دارد[10]. [1] . بریتانیکا، فارق محمد، عزالدین، ص4243. [2] . عبدالرزاق، الموسوعه الفلسطینه، ج3، ص510، انتشارات دارالعربیه الموسوعات. [3] . مجمعالبیان فی تفسیر القرآن، طبرسی، چاپ هاشم رسولی محلاتی، ذیل آیات 150142 سوره بقره، موسوعه التاریخ الاسلامی، یوسفی غروی، ج2، ص159، انتشارات مجمع فکرالاسلامی. [4] . الموسوعه الفلسطینیه، عبدالرزاق، ج3، ص510، دار العربیه الموسوعات بیروت. [5] . ابن حنبل مسند، ج2، ص238، دار احیاء التراث العربی، بیروت. [6] . سیدان، ص181. [7] . وسایل، حرعاملی، ج4، ص310298، دارحیاء التراث العربی، بیروت. [8] . قرآن، سوره اسراء. [9] . الکامل،ابن اثیر، ج1، ص227، دارصادر بیروت، 1385 ق. [10] . سفینه البحار، شیخ عباس قمی (به نقل از امالی شیخ طوسی، ج1، ص379) ج3، حول مکه قدس ص49، انتشارات بناید پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی. www.andisheqom.com
بیتالمقدس نخستین قبله و سومین شهر مقدس مسلمانان پس از مکه و مدینه و نیز شهری مقدس برای یهودیان و مسیحیان است این شهر در نزدیکی مرکز فلسطین در حدود 24 کیلومتری غرب بحرالمیت و 52 کلیومتری شرق دریای مدیترانه قرار گرفته است و شهری است کوهستانی و دارای آب و هوایی نیمه حارهای (تابستان گرم و زمستانی سرد) میباشد.[1]
قدیمیترین نامی که بر این شهر اطلاق شده (اوروشالم) نزد کنعانیها به معنای خدای آرامش و صلح بوده است در آثار راجع به تاریخ نخستین سدههای اسلامی نام این شهر به صورت ایلیاء مدینه بیتالمقدس آمده است. که ایلیاء اشاره به نام هادریانوس اول امپراتور روم است که بر شهر ویران شده اورشلیم شهری رومی بنا کرد.[2] نام بیتالمقدس در قرآن کریم نیامده است لیکن مفسران المسجد الاقصی را در آیه نخست سوره اسراء را به مسجد بیتالمقدس تعبیر کردهاند به نظر آنان این آیه به سیر شبانه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله از مکه به بیتالمقدس و معراج اشاره دارد. در آیات مربوط به تغییر قبله نیز تلویحاً به بیتالمقدس اشاره شده است آن گونه که از روایات برمیآید پیامبر در ماههای نخست هجرت به مدینه رو به بیتالمقدس قبله یهودیان نماز میگزارد و پس از آن خداوند مسجدالحرام را قبله ویژه مسلمانان قرار داد و راه طعنه برخی یهودیان مدینه را بست.[3] عموم مفسران در تفسیر این آیات روایات مربوط به تغییر قبله از بیتالمقدس به مسجد الحرام را معتبر دانستهاند.
تاریخ نخستین بیتالمقدس به بیش از چهار هزار سال قبل باز میگردد ساکنان اصلی این شهر از نخستین قبایل عرب شبه جزیره عربستان بودند که بعدها به کنعانیها شهرت یافتند بیتالمقدس در حدود هزار سال پیش از میلاد مرکز حکومت بنیاسرائیل شد.[4]
اما جایگاه بیتالمقدس در اسلام فراز و نشیبهای خاصی داشته است حدیث مشهور نبوی صلی الله علیه و آله که بیتالمقدس را پس از مکه و مدینه شهر مقدس اسلام معرفی میکند.[5] موجب توجه و اقبال مردم به این شهر شد و آثاری در فضیلت این شهر به وجود آمد در قرن پنجم دو کتاب در فضائل القدس تدوین شد قداست بیتالمقدس از سال 539 در دوره عمادالدین زنگی و در عهد صلاحالدین ایوبی و ارسالهای قبل و بعد از 538 به اوج خود رسید و در نیمه دوم قرن ششم کتابهای بسیاری درباره فضایل القدس در نقاط مختلف به رشته تحریر درآمد که تعداد آنها دست کم به سی کتاب میرسد.[6]
در مورد بنای این مسجدالاقصی باید گفت که شروع بنای آن به دست داود نبی بود و فرزند حضرت سلیمان آن را تکمیل کرده است تا سال 15 هجری کلیسا بود و از آن سال که خلیفه دوم آنجا را فتح نمود با تغییراتی آن را به عنوان مسجد تغییر نام داد و سپس در طول تاریخ بارها تجدید بنا گردید که از جمله در عهد عبدالملک مروان بود.
مسجدالاقصی از نظر دین اسلام دارای منزلتی والا و قداستی عظیم است نخستین قبله مسلمین بوده و پیغمبر اسلام همه دورانی که در مکه زندگی میکرد و تا هفده ماه پس از هجرت به مدینه به سمت این مسجد نماز میگزارده است.[7]
این مسجد معراج پیامبر به افق اعلی میباشد خداوند در قرآن کریم میفرماید:[8] (ما پیرامون آن را مبارک گردانیدیم که این مکان مقرّ انبیاء الهی از ابراهیم تاعیسی و مهبط وحی و محل نزول کتابهای تورات و انجیل و زبور و دیگر صحف آسمانی پیش از قرآن است.
نقل است که در عهد داود علیه السّلام طاعونی آمد و جمع بسیاری را به هلاکت رساند. داود علیه السّلام با گروهی از پیروان خویش در محل مسجد که آمد و شد ملائکه در آنجا مشاهده شده بود دست به دعا برداشت و رفع طاعون را از خدا خواستار گردید. و طاعون رفع شد پس از آن تصمیم گرفت مسجدی در آنجا بسازد و این پس از گذشت یازده سال از حکومت او بود و هنوز مسجد به اتمام نرسیده بود که بدرود حیات گفت و امر تکمیل مسجد را به فرزندش سلیمان محول ساخت وی به مدد دیوان آن را با سنگ مرمر و بعضی از جواهرات ساخت و روز پایان بنای را عیدی بزرگ گرفت و قربانی کرد و بعضی گفتهاند که سلیمان خود بنای مسجد را آغاز نمود.[9]
با توجه به قرائن موجود و سابقه تاریخی این مکان بعید نیست که مدفن پیغمبران زیادی باشد اما این تعداد مبالغه را میرساند و دلالت بر تعداد زیادی میکند نه مدفن 76000 پیغمبر و در منابع تاریخی و تفاسیر خبری دیده نشد.
شیخ عباس قمی هم در سفینه البحار در باب فضیلت بیتالمقدس روایتی از امیرالمؤمنین نقل کرده است که چهار مکان بهشت در دنیا است که یکی مسجدالحرام و مسجد پیامبر صلی الله علیه و آله و مسجد کوفه و بیتالمقدس و همچنین نماز در بیتالمقدس به اندازه هزار نماز ثواب دارد[10].
[1] . بریتانیکا، فارق محمد، عزالدین، ص4243.
[2] . عبدالرزاق، الموسوعه الفلسطینه، ج3، ص510، انتشارات دارالعربیه الموسوعات.
[3] . مجمعالبیان فی تفسیر القرآن، طبرسی، چاپ هاشم رسولی محلاتی، ذیل آیات 150142 سوره بقره، موسوعه التاریخ الاسلامی، یوسفی غروی، ج2، ص159، انتشارات مجمع فکرالاسلامی.
[4] . الموسوعه الفلسطینیه، عبدالرزاق، ج3، ص510، دار العربیه الموسوعات بیروت.
[5] . ابن حنبل مسند، ج2، ص238، دار احیاء التراث العربی، بیروت.
[6] . سیدان، ص181.
[7] . وسایل، حرعاملی، ج4، ص310298، دارحیاء التراث العربی، بیروت.
[8] . قرآن، سوره اسراء.
[9] . الکامل،ابن اثیر، ج1، ص227، دارصادر بیروت، 1385 ق.
[10] . سفینه البحار، شیخ عباس قمی (به نقل از امالی شیخ طوسی، ج1، ص379) ج3، حول مکه قدس ص49، انتشارات بناید پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی.
www.andisheqom.com
- [سایر] لازمه حکومت داشتن دین، دنیایی کردن دین است که با زُلالی و قداست دین نمیسازد. به این شبهه پاسخ بدهید.
- [آیت الله خامنه ای] شبهه زیر برای ما مطرح شده است:
- [آیت الله سیستانی] چه موقعی سقط جنین جایز است؟ آیا برای آن سن خاصیّ مطرح است؟
- [سایر] آیا وجود یک عبادتگاه در خانه مثل یک اتاق خاص جایز است؟
- [سایر] شبهه: اعتقاد به آخرت، افعال اخلاقی را مصلحت اندیشانه و سودجویانه میسازد و ارزش اخلاقی را از بین میبرد.
- [سایر] چرا تمامی علما فصل خاصی را به طرح ولایت فقیه اختصاص نداده و حدود و اختیارات آنرا مطرح نکردهاند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] مؤسّسان شرکتی در زمان تأسیس شرکت، و برای ترغیب و تشویق مردم به خرید سهام آن، امتیاز خاصّی به شرح زیر برای خریداران سهام در نظر می گیرند. (در صورتی که سهامداری مایل به فروش سهم خود باشد، مؤسّسان خرید سهام وی را پس از 6 ماه از تشکیل شرکت تضمین نموده، و علاوه بر پرداخت ارزش اسمی سهم سالانه، مبلغی معادل 20% قیمت سهام به عنوان ارزش افزوده به وی پرداخت خواهند کرد.) برخی از سهامداران به علّت وجود چنین امتیازی، اقدام به خرید سهام شرکت مورد نظر می نمایند. با توجّه به وجود شبهه شرعی برای برخی از مؤسّسان و خریداران سهام، خواهشمند است نظر مبارکتان را در خصوص پرسش های ذیل اعلام فرمایید: 1 مؤسّسان شرکت، 20% مورد نظر را تحت عنوان (ارزش افزوده) مطرح نموده اند. با توجّه به این که هنگام پرداخت این مبلغ در مورد این موضوع که 20% به ارزش سهم افزوده شده، یا نه تحقیق و بررسی صورت نمی گیرد، و بر فرض انجام بررسی، نتیجه دیگری عاید می شود (بدین معنا که ارزش واقعی سهم کمتر از مجموع مبلغ اسمی سهم و 20% مورد نظر می باشد،) تعهّد مزبور از جهت شرعی چه حکمی دارد؟ 2 حکم شرعی پرداخت یا دریافت ارزش افزوده تضمین شده، بدون این که مبتنی بر معامله خاصّی بوده و سود واقعی آن معامله محسوب شود، چیست؟
- [سایر] این شبهه را بسیار در اذهان عمومی مطرح میکنند که اگر ولایت انتصابی نبوده و نیست، چگونه این انتصاب برای ولیفقیه مجاز شده است؟
- [سایر] با توجّه به معصوم نبودن ولی فقیه، چرا به قداست وی معتقدید؟
- [سایر] بعد شبهه ای که امروزه مطرح است در مورد ولایت فقیه مطلقه است. امروزه مطرح کردن این مورد در مقابل بسیار از افراد تندرو و افراطی کفر محض است و مطرح کننده مهدورالدم، لیکن چون شما را فردی منطقی می دانم سوا
- [آیت الله بهجت] اگر زنی علم پیدا کرد که شوهرش مرده است و شوهر کرد و بعداً شوهر اولش پیدا شد، آن زن زوجه شوهر اول است و نسبت به دومی شبهه است و باید عدّه وطی به شبهه نگه دارد.
- [آیت الله اردبیلی] خرید و فروش چیزهای بی ارزش مانند یک پرِ کاه باطل است.
- [آیت الله سبحانی] هرگاه نقطه خاصی از مسجد را برای اعتکاف در نظر بگیرد، اعتکاف در آن نقطه واجب نمی شود. مگر این که آن نقطه از مسجد از فضیلت خاصی برخوردار باشد، در این صورت باید به نیّت خود، جامه عمل بپوشاند.
- [آیت الله مظاهری] در مواردی که دستور خاصی برای دیه مشخص نشده، تعیین مقدار آن با حاکم شرع است.
- [آیت الله جوادی آملی] .ارزش گنج یافت شده , اگر به حدّ نصاب رسید، خمس دارد و کمتر از حدّ نصاب گنج، خمس ندارد.
- [آیت الله سیستانی] اگر با زنی که در عدّه طلاق رجعی است زنا کند ، آن زن بنابر احتیاط واجب بر او حرام میشود ، و اگر در عدّه متعه یا طلاق بائن ، یا عدّه وفات یا عدّه وطی شبهه باشد ، بعداً میتواند او را عقد نماید ، و معنای طلاق رجعی ، و طلاق بائن ، وعدّه متعه ، و عدّه وفات ، و عدّه وطی شبهه ، در احکام طلاق گفته خواهد شد .
- [آیت الله مظاهری] اگر ارزش مادّی هبه یا هدیه بالاتر از شأنِ او باشد و یا غیر متعارف باشد، نظیر اینکه یک خانه هدیه شده باشد، باید خمس آن را بدهد.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر در هزینه بودن مالی شبهه باشد , یعنی شک کرده پولی که مصرف شده است آیا صرف هزینه زندگی شده یا به مصرف غیر هزینه رسیده است; برای مثال , شخص نمی داند فلان مبلغ ر ا به کسی قرض داده یا صرف هزینه زندگی کرده است، در این صورت , نسبت به این مقدار , برائت جاری می شود و لازم نیست خمس آن را بدهد. البته بعد از رفع شبهه, حکم آن معلوم خواهد شد. ابزار ماندنی
- [آیت الله اردبیلی] در هبه صیغه خاصّی لازم نیست و اگر هبه کننده مال خود را به قصد هبه به کسی بدهد و او هم به همین قصد بپذیرد، صحیح است.
- [آیت الله اردبیلی] اگر مالی را که کمتر از (6/12) نخود نقره سکّهدار ارزش دارد، پیدا کند و از آن صرف نظر نماید و در مسجد یا جای دیگری بگذارد، چنانچه کسی آن را بردارد، برای او حلال است.