درباره نماز یکشنبه ماه ذی القعده: آیا باید دو تا دو رکعتی خواند یا یک چهار رکعتی؟ منظور پیامبر(ص) در روایت از این‌که در بقیه اوقات هم همان اثر را دارد، بقیه روزهای یکشنبه است یا بقیه روزهای ذی القعده یا بقیه روزهای یکشنبه ذی القعده یا بقیه روزهای سال؟
دستور کلی برای خواندن نمازهای مستحبی، به صورت دو رکعتی است. بنابراین، اگر توصیه به چهار رکعت نماز مستحبی در موردی شده باشد، لازم است دو نماز دو رکعتی خواند.[1] اما راجع به خواندن این نماز در ایام دیگر سال، در خود روایت تصریح به اجازه این کار شده است که متن روایت به صورت کامل چنین است: رسول خدا(ص) در روز یکشنبه ماه ذی القعده فرمود: «ای مردم! کدام‌یک از شما می‌خواهید توبه کنید؟» گفتند: رسول خدا! همه ما می‌خواهیم توبه کنیم. پیامبر فرمود: «غسل کرده، وضو گرفته و چهار رکعت نماز بجا آورید. در هر رکعت یک‌بار "فاتحة الکتاب"، سه‌بار "قل هو اللّه احد" و یک‌بار "معوذتین" (قل اعوذ برب الفلق ‏و قل اعوذ برب الناس) بخوانید. آن‌گاه هفتادبار استغفار نموده و در پایان "لا حول و لا قوّة إلا باللّه" بگویید. سپس بگویید: "یا عزیز یا غفّار اغفر لی ذنوبی و ذنوب جمیع المؤمنین و المؤمنات فإنّه لا یغفر الذّنوب إلا أنت"؛ ای عزیز! ای بخشاینده! گناهان من و گناهان تمام مردان و زنان مؤمن را بیامرز که جز تو کسی گناهان را نمی‌آمرزد». آن‌گاه فرمود: «بنده‌ای از امت من چنین عملی را انجام نمی‌دهد، مگر این‌که از آسمان به او ندا می‌رسد: بنده خدا! عمل را از نو شروع کن که توبه تو قبول، و گناهانت آمرزیده شد. فرشته دیگر از زیر عرش ندا می‌کند: ای بنده! مبارک باد بر تو و بر خانواده و خاندانت. منادی دیگری صدا می‌زند: در روز قیامت، دشمنانت را از تو راضی می‌نمایند. فرشته دیگری ندا می‌کند: ای بنده! با ایمان از دنیا می‌روی. دینت از تو گرفته نشده و قبر تو وسیع و نورانی خواهد شد. منادی دیگری صدا می‌زند: پدر و مادرت راضی می‌شوند، گرچه خشمگین باشند، پدر و مادر، تو و خاندانت بخشیده شده و در دنیا و آخرت خوش رزق خواهی بود. جبرئیل ندا می‌کند: من با فرشته مرگ پیش تو آمده و به او دستور می‌دهم که با تو خوش‌رفتار بوده، به‌خاطر مرگ آسیبی به تو نرسانیده و به نرمی، روح را از بدنت خارج نماید». گفتند: ای رسول خدا! اگر کسی در زمان دیگری چنین بگوید چطور؟ آن حضرت فرمود: «چیزهایی را که گفتم برای او نیز خواهد بود. جبرئیل این مطالب را در شب معراج به من گفت».[2] گفتنی است؛ این روایت را  تنها سید بن طاوس به نقل از انس بن مالک آورده است و در منابع دیگر شیعی نیامده است. از متن روایت نمی‌توان استنباط دو رکعت یا چهار رکعت نمود؛ زیرا در آن سخنی از تشهد و سلام نیامده اما چون در فقه، نمازهای مستحبی – جز در مواردی که تصریح به خلاف باشد - به صورت دو رکعتی است و از آن‌جا که در مورد این نماز تصریحی به چهار رکعتی بودن وجود ندارد، باید آن‌را به صورت دو نماز جداگانه دو رکعتی خواند و سپس در آخر چهار رکعت، استغفار و دعای آن خوانده شود.   [1] . طباطبایی یزدی، سید محمد کاظم، العروة الوثقی، ج 2، ص 111، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، چاپ دوم، 1409ق. [2] . ابن طاووس، علی بن موسی، إقبال الأعمال، ج ‏1، ص 308، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ دوم، 1409ق.
عنوان سوال:

درباره نماز یکشنبه ماه ذی القعده: آیا باید دو تا دو رکعتی خواند یا یک چهار رکعتی؟ منظور پیامبر(ص) در روایت از این‌که در بقیه اوقات هم همان اثر را دارد، بقیه روزهای یکشنبه است یا بقیه روزهای ذی القعده یا بقیه روزهای یکشنبه ذی القعده یا بقیه روزهای سال؟


پاسخ:

دستور کلی برای خواندن نمازهای مستحبی، به صورت دو رکعتی است. بنابراین، اگر توصیه به چهار رکعت نماز مستحبی در موردی شده باشد، لازم است دو نماز دو رکعتی خواند.[1]
اما راجع به خواندن این نماز در ایام دیگر سال، در خود روایت تصریح به اجازه این کار شده است که متن روایت به صورت کامل چنین است:
رسول خدا(ص) در روز یکشنبه ماه ذی القعده فرمود: «ای مردم! کدام‌یک از شما می‌خواهید توبه کنید؟» گفتند: رسول خدا! همه ما می‌خواهیم توبه کنیم. پیامبر فرمود: «غسل کرده، وضو گرفته و چهار رکعت نماز بجا آورید. در هر رکعت یک‌بار "فاتحة الکتاب"، سه‌بار "قل هو اللّه احد" و یک‌بار "معوذتین" (قل اعوذ برب الفلق ‏و قل اعوذ برب الناس) بخوانید. آن‌گاه هفتادبار استغفار نموده و در پایان "لا حول و لا قوّة إلا باللّه" بگویید. سپس بگویید: "یا عزیز یا غفّار اغفر لی ذنوبی و ذنوب جمیع المؤمنین و المؤمنات فإنّه لا یغفر الذّنوب إلا أنت"؛ ای عزیز! ای بخشاینده! گناهان من و گناهان تمام مردان و زنان مؤمن را بیامرز که جز تو کسی گناهان را نمی‌آمرزد».
آن‌گاه فرمود: «بنده‌ای از امت من چنین عملی را انجام نمی‌دهد، مگر این‌که از آسمان به او ندا می‌رسد: بنده خدا! عمل را از نو شروع کن که توبه تو قبول، و گناهانت آمرزیده شد. فرشته دیگر از زیر عرش ندا می‌کند: ای بنده! مبارک باد بر تو و بر خانواده و خاندانت. منادی دیگری صدا می‌زند: در روز قیامت، دشمنانت را از تو راضی می‌نمایند. فرشته دیگری ندا می‌کند: ای بنده! با ایمان از دنیا می‌روی. دینت از تو گرفته نشده و قبر تو وسیع و نورانی خواهد شد. منادی دیگری صدا می‌زند: پدر و مادرت راضی می‌شوند، گرچه خشمگین باشند، پدر و مادر، تو و خاندانت بخشیده شده و در دنیا و آخرت خوش رزق خواهی بود. جبرئیل ندا می‌کند: من با فرشته مرگ پیش تو آمده و به او دستور می‌دهم که با تو خوش‌رفتار بوده، به‌خاطر مرگ آسیبی به تو نرسانیده و به نرمی، روح را از بدنت خارج نماید».
گفتند: ای رسول خدا! اگر کسی در زمان دیگری چنین بگوید چطور؟ آن حضرت فرمود: «چیزهایی را که گفتم برای او نیز خواهد بود. جبرئیل این مطالب را در شب معراج به من گفت».[2]
گفتنی است؛ این روایت را  تنها سید بن طاوس به نقل از انس بن مالک آورده است و در منابع دیگر شیعی نیامده است. از متن روایت نمی‌توان استنباط دو رکعت یا چهار رکعت نمود؛ زیرا در آن سخنی از تشهد و سلام نیامده اما چون در فقه، نمازهای مستحبی – جز در مواردی که تصریح به خلاف باشد - به صورت دو رکعتی است و از آن‌جا که در مورد این نماز تصریحی به چهار رکعتی بودن وجود ندارد، باید آن‌را به صورت دو نماز جداگانه دو رکعتی خواند و سپس در آخر چهار رکعت، استغفار و دعای آن خوانده شود.   [1] . طباطبایی یزدی، سید محمد کاظم، العروة الوثقی، ج 2، ص 111، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، چاپ دوم، 1409ق. [2] . ابن طاووس، علی بن موسی، إقبال الأعمال، ج ‏1، ص 308، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ دوم، 1409ق.





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین