رسول خدا(ص) و ائمه اطهار(ع) قرائت قرآن با «صوت نیکو» یا «صوت حزین» را سفارش فرمودند.[1] پیامبر(ص) گاهی به قرائت قرآن برخی از اصحاب؛ مانند عبدالله بن مسعود و سالم غلام ابوحذیفه گوش فرا‌داده و تلاوتشان را می‌پسندید. 1. در روایات متعددی نقل شده است؛ وقتی رسول خدا(ص) صدای قرائت عبدالله بن مسعود را می‌شنید، می‌فرمود: «هر کس که می‌خواهد قرآن را تر و تازه و همان‌گونه که نازل شده است بخواند، آن‌را به شیوه قرائت ابن امّ عبد(عبدالله بن مسعود[2] ) قرائت کند».[3] 2. رسول خدا(ص) از ابن مسعود می‌خواهد که برای او آیاتی چند از قرآن کریم را قرائت کند. ابن مسعود می‌گوید: یا رسول الله، قرآن بر شما نازل شده است؛ من آن‌را برای شما قرائت کنم؟! رسول خدا(ص) فرمود: «دوست دارم آن‌را از کسی دیگر بشنوم». ابن مسعود می‌گوید: شروع به قرائت سوره نساء نمودم تا به این آیه رسیدم: «فَکَیْفَ إِذا جِئْنا مِنْ کُلِّ أُمَّةٍ بِشَهِیدٍ وَ جِئْنا بِکَ عَلی‏ هؤُلاءِ شَهِیداً»،[4] رسول خدا(ص) فرمود: «دست نگهدار!»؛ آن‌گاه دیدم که اشک از چشمان ایشان سرازیر شده است‏.[5] 3. عائشه نقل می‌کند: در زمان رسول خدا(ص) شبی بعد از نماز عشاء بیش از حدّ معمول در مسجد درنگ کرده و دیرتر به خانه رفتم. رسول خدا(ص) فرمود: «کجا بودی؟» گفتم: داشتم به قرائت قرآن یکی از اصحاب شما گوش می‌دادم که‏ هیچ‌گاه چنین صوت و قرائتی را از هیچ‌کس نشنیده بودم! رسول خدا برخاست؛ من نیز راهی شدم تا باز هم به قرائت آن صحابی گوش فرادهم. به سراغ او رفتیم. پس از آن فرمود: «این سالم غلام ابو حذیفه است؛ خداوند را سپاس‌گزارم که چنین افرادی در میان امّت من وجود دارند».[6] [1] . ر. ک: «تلاوت قرآن با صوت حزین»، سؤال 40027؛ «زیبایی قرآن»، سؤال 60250. [2] . چون نام مادر او «امّ عبد» بود، به عبد الله بن مسعود «ابن ام عبد» می‌گفتند. ر. ک: ابن سعد کاتب واقدی، محمد بن سعد‏، الطبقات الکبری‏، ج ‏8، ص 225، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ دوم، 1418ق؛ ابن اثیر جزری، علی بن محمد، أسدالغابة، ج ‏3، ص 280 – 281، بیروت، دار الفکر، 1409ق. [3] . ابن عبدالبر، یوسف بن عبد الله‏، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، تحقیق، بجاوی، علی محمد، ج ‏3، ص 990، بیروت، دار الجیل، چاپ اول، 1412ق؛ شیبانی، أحمد بن محمد بن حنبل، مسند احمد بن حنبل، ج 7، ص 287، بیروت، مؤسسة الرسالة، چاپ اول، 1421ق؛ بحار الأنوار، ج ‏31، ص 213. [4] . «چگونه خواهد بود آن روز که از هر امتی گواهی بیاوریم و تو را بر این امت به گواهی فرا خوانیم؟»؛ نساء، 41. [5] . ابن اثیر جزری، علی بن محمد، أسد الغابة، ج ‏3، ص 283، بیروت، دار الفکر، 1409ق؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ‏16، ص 294، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق. [6] . ابن ماجه قزوینی، محمد بن یزید، سنن ابن ماجه، تحقیق، عبد الباقی، محمد فؤاد، ج 1، ص 425، دار إحیاء الکتب العربیة، فیصل عیسی البابی الحلبی، بی‌تا.
رسول خدا(ص) و ائمه اطهار(ع) قرائت قرآن با «صوت نیکو» یا «صوت حزین» را سفارش فرمودند.[1] پیامبر(ص) گاهی به قرائت قرآن برخی از اصحاب؛ مانند عبدالله بن مسعود و سالم غلام ابوحذیفه گوش فراداده و تلاوتشان را میپسندید.
1. در روایات متعددی نقل شده است؛ وقتی رسول خدا(ص) صدای قرائت عبدالله بن مسعود را میشنید، میفرمود: «هر کس که میخواهد قرآن را تر و تازه و همانگونه که نازل شده است بخواند، آنرا به شیوه قرائت ابن امّ عبد(عبدالله بن مسعود[2] ) قرائت کند».[3]
2. رسول خدا(ص) از ابن مسعود میخواهد که برای او آیاتی چند از قرآن کریم را قرائت کند. ابن مسعود میگوید: یا رسول الله، قرآن بر شما نازل شده است؛ من آنرا برای شما قرائت کنم؟! رسول خدا(ص) فرمود: «دوست دارم آنرا از کسی دیگر بشنوم». ابن مسعود میگوید: شروع به قرائت سوره نساء نمودم تا به این آیه رسیدم: «فَکَیْفَ إِذا جِئْنا مِنْ کُلِّ أُمَّةٍ بِشَهِیدٍ وَ جِئْنا بِکَ عَلی هؤُلاءِ شَهِیداً»،[4] رسول خدا(ص) فرمود: «دست نگهدار!»؛ آنگاه دیدم که اشک از چشمان ایشان سرازیر شده است.[5]
3. عائشه نقل میکند: در زمان رسول خدا(ص) شبی بعد از نماز عشاء بیش از حدّ معمول در مسجد درنگ کرده و دیرتر به خانه رفتم. رسول خدا(ص) فرمود: «کجا بودی؟» گفتم: داشتم به قرائت قرآن یکی از اصحاب شما گوش میدادم که هیچگاه چنین صوت و قرائتی را از هیچکس نشنیده بودم! رسول خدا برخاست؛ من نیز راهی شدم تا باز هم به قرائت آن صحابی گوش فرادهم. به سراغ او رفتیم. پس از آن فرمود: «این سالم غلام ابو حذیفه است؛ خداوند را سپاسگزارم که چنین افرادی در میان امّت من وجود دارند».[6]
[1] . ر. ک: «تلاوت قرآن با صوت حزین»، سؤال 40027؛ «زیبایی قرآن»، سؤال 60250. [2] . چون نام مادر او «امّ عبد» بود، به عبد الله بن مسعود «ابن ام عبد» میگفتند. ر. ک: ابن سعد کاتب واقدی، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، ج 8، ص 225، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ دوم، 1418ق؛ ابن اثیر جزری، علی بن محمد، أسدالغابة، ج 3، ص 280 – 281، بیروت، دار الفکر، 1409ق. [3] . ابن عبدالبر، یوسف بن عبد الله، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، تحقیق، بجاوی، علی محمد، ج 3، ص 990، بیروت، دار الجیل، چاپ اول، 1412ق؛ شیبانی، أحمد بن محمد بن حنبل، مسند احمد بن حنبل، ج 7، ص 287، بیروت، مؤسسة الرسالة، چاپ اول، 1421ق؛ بحار الأنوار، ج 31، ص 213. [4] . «چگونه خواهد بود آن روز که از هر امتی گواهی بیاوریم و تو را بر این امت به گواهی فرا خوانیم؟»؛ نساء، 41. [5] . ابن اثیر جزری، علی بن محمد، أسد الغابة، ج 3، ص 283، بیروت، دار الفکر، 1409ق؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 16، ص 294، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق. [6] . ابن ماجه قزوینی، محمد بن یزید، سنن ابن ماجه، تحقیق، عبد الباقی، محمد فؤاد، ج 1، ص 425، دار إحیاء الکتب العربیة، فیصل عیسی البابی الحلبی، بیتا.
- [سایر] چرا زنان پیامبر اسلام (ص ) بعد از وفات پیامبر اکرم(ص ), نمی توانستند ازدواج کنند؟
- [سایر] نام حضرت محمد (ص) چند بار در قرآن آمده است؟
- [سایر] آیا پیامبر اکرم (ص) از قرآن افضل هستند؟
- [سایر] آیا پیامبر اکرم (ص) از قرآن افضل هستند؟
- [سایر] آیا پیامبر اکرم (ص) از قرآن افضل هستند؟
- [سایر] آیا حضرت محمد (ص) غیر از قرآن معجزه دیگری داشتند؟
- [سایر] قرآن در دیدگاه پیامبر اکرم(ص) و حضرت زهرا(س) چگونه توصیف شده است؟
- [سایر] چند نفر از شهدای قیام امام حسین (ع) از اصحاب رسول خدا (ص) بودند؟
- [سایر] بهترین جملهای که محمد رسول الله(ص) به انسان فرمود، چیست؟
- [سایر] محمد بن عبدالوهاب چه توهینی به قبر مطهر رسول خدا ص کرد؟
- [آیت الله نوری همدانی] مستحب است بعد از تکبیره الاحرام بگوید : یا مُحسنُ قداتاکَ المسیءُ و قد امَرتَ المحسنَ ان یتجاوَز عنِ المسی ءِ انتَ المحسنُ و انا المُسی ءُ بحقّ محمّدٍ و آلِ محّمدٍ صل عَلی محّمدِ و ال محّمدِ و تجاوَز عن قبیحِ ما تعلمُ منّی .یعنی ای خدائی که به بندگان احسان می کنی بندة گنهکار به در خانة تو آمده و تو امر کرده ای که نییکوکار از گنهکار بگذرد ، تو نیکو کاری و من گناهکار بحقّ محّمدٍ و آل محّمدٍ صلی اللهُ علیه و آله و سّلم .رحمت خود را بر محمد و آل محمد بفرست و از بدیها یی که می دانی از من سر زده . بگذر .
- [امام خمینی] مستحب است بعد از تکبیرة الاحرام بگوید: "یا محسن قد اتاک المسیی ء و قد امرت المحسن ان یتجاوز عن المسیی ء انت المحسن و انا المسیی ء بحق محمد و آل محمد صل علی محمد و آل محمد و تجاوز عن قبیح ما تعلم منی"، یعنی ای خدایی که به بندگان احسان می کنی، بنده گنهکار به در خانه تو آمده و تو امر کرده ای که نیکوکار از گنهکار بگذرد، تو نیکوکاری و من گناهکار، به حق محمد و آل محمد صلی الله علیه و آله و سلم رحمت خود را بر محمد و آل محمد بفرست و از بدیهایی که می دانی از من سر زده بگذر.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] مستحب است قبل از تکبیرة الاحرام بگوید: یا مُحْسِنُ قَدْ اَتَاکَ الْمُسِیَیءُ وَقَد اَمَرْتَ الْمُحْسِنَ اَنْ یَتَجاوَزَ عَنِ الْمُسِییء أنْتَ الْمُحْسِنُ وَاَناَ المُسِیءُ بِحَقِّ مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد صَلِّ عَلَی مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد وَتَجاوَزْ عَنْ قَبیحِ ما تَعْلَمُ مِنِّی یعنی ای خدائی که به بندگان احسان می کنی بنده گنهکار به در خانه تو آمده و تو امر کرده ای که نیکوکار از گنهکار بگذرد تو نیکوکاری و من گنهکار به حق محمد و آل محمد(صلی الله علیه وآله) رحمت خود را بر محمد و آل محمد بفرست و از بدی هائی که می دانی از من سر زده بگذر.
- [آیت الله خوئی] مستحب است بعد از تکبیرة الاحرام بگوید:" یا محسن قد اتاک المسییء و قد امرت المحسن ان یتجاوز عن المسیء انت المحسن و انا المسیء بحق محمد و آل محمد صل علی محمد و آل محمد و تجاوز عن قبیح ما تعلم منی"، یعنی ای خدایی که به بندگان احسان میکنی بنده گنهکار به در خانه تو آمده و تو امر کردهای که نیکوکار از گنهکار بگذرد، تو نیکوکاری و من گناهکار، به حق محمد و آل محمد صلی الله علیه و آله و سلم رحمت خود را بر محمد و آل محمد بفرست و از بدیهایی که میدانی از من سر زده بگذر.
- [آیت الله شبیری زنجانی] مستحب است قبل از تکبیرة الاحرام بگوید: (یا مُحْسِنُ قَدْ أَتَاکَ المُسیءُ وقَدْ أَمَرْتَ المُحْسِنَ أَنْ یَتَجاوَزَ عَنِ المُسِیءِ، أَنْتَ المُحْسِنُ وأَنا المُسِیءُ، بحقِّ مُحمَّدٍ و آل محمّد صَلِّ علی مُحمَّدٍ و آلِ مُحمَّدٍ وتَجاوَزْ عَنْ قَبِیحِ ما تَعْلَمُ مِنّی) یعنی ای خدایی که به بندگان احسان میکنی بنده گنهکار به در خانه تو آمده و تو امر کردهای که نیکوکار از گناهکار بگذرد، تو نیکوکاری و من گناهکار، به حق محمد و آل محمد رحمت خود را بر محمد و آل محمد بفرست و از بدیهایی که میدانی از من سرزده بگذر.
- [آیت الله مکارم شیرازی] مستحب است بعد از تکبیرة الاحرام به قصد رجاء این دعا را بخوانند: (یا محْسن قدْ اتاک الْمسیء و قدْ أمرْت الْمحْسن انْ یتجاوز عن الْمسیئ انت الْمحْسن و أنا الْمسیئ بحق محمد و آل محمد صل علی محمد و آل محمد و تجاوزْ عنْ قبیح ما تعْلم منی. یعنی: (ای خدای نیکوکار! بنده گنهکارت به در خانه تو آمده است تو امر کرده ای که نکوکار از گنهکار بگذرد،تو نیکو کاری و من گنهکارم، به حق محمد و آل محمد رحمتت را بر محمد و آل محمد بفرست و از کارهای زشتی که می دانی از من سرزده بگذر!)
- [آیت الله سیستانی] خوب است قبل از تکبیرة الاحرام به قصد رجأ بگوید : (یا مُحْسِنُ قَدْ اَتاکَ المُسِیءُ ، وَقَدْ اَمَرْتَ الُمحْسِنَ اَنْ یَتَجاوَزَ عَنِ المُسِیءِ ، اَنْتَ الُمحْسِنُ وَاَنَا المُسِیءُ ، بِحَقّ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحمَّدٍ ، وَتَجاوَزْ عَنْ قَبِیحِ ما تَعْلَمُ مِنّی) یعنی : ای خدائی که به بندگان احسان میکنی ، بنده گنهکار به درِ خانه تو آمده ، و تو امر کردهای که نیکوکار از گناهکار بگذرد ، تو نیکوکاری و من گناهکار ، بحق محمّد و آل محمّد ، رحمت خود را بر محمّد و آل محمّد بفرست ، و از بدیهائی که میدانی از من سر زده بگذر .
- [آیت الله علوی گرگانی] مستحبّ است بعد از تکبیرْ الاحرام بگوید: )یا مُحْسِنُ قَدْ أتاکَ المُسِئُ وَقَدْ أمَرْتَ المُحْسِنَ أنْ یَتَجاوَزَ عَنِ المُسِئ أنْتَ المُحْسِنُ وَأنَا المُسِئُ بِحَقِّ مُحَمَّدً وَآلِ مُحَمَّدً صَلِّ عَلَی مُحَمَّدً وَآلِ مُحَمَّدً وَتَجاوَز عَنْ قَبیحِ ماتَعْلَمُ مِنّی(، یعنیای خدایی که به بندگان احسان میکنی بنده گنهکار بدر خانه تو آمده وتو امر کردهای که نیکوکار از گناهکار بگذرد، تو نیکوکاری و من گناهکار، بحقّ محمّد وآل محمّد رحمت خود را بر محمّد وآل محمّد بفرست و از بدیهایی که میدانی از من سر زده بگذر.
- [آیت الله بروجردی] مستحب است بعد از تکبیرة الاحرام بگوید:(یا مُحْسِنُ قَدْ اَتَاکَ الْمُسِییءُ وَ قَد اَمَرْتَ الْمُحْسِنَ اَنْ یتَجاوَزَ عَنِ الْمُسِییء أنْتَ الْمُحْسِنُ وَ اَنا المُسِیءُ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ تَجاوَز عَنْ قَبیحِ ما تَعْلَمُ مِنِّی)؛یعنی؛ ای خدایی که به بندگان احسان میکنی، بندهی گنهکار به در خانهی تو آمده و تو امر کردهای که نیکوکار از گنهکار بگذرد، تو نیکوکاری و من گنهکار، به حق محمّد و آل محمّد / رحمت خود را بر محمّد و آل محمّد بفرست و از بدیهایی که میدانی از من سر زده بگذر.
- [آیت الله اردبیلی] مستحب است بعد از تکبیرةالاحرام بگوید: (یا مُحْسِنُ قَدْ أتاکَ الْمُسیءُ وَقَدْ أمَرْتَ الْمُحْسِنَ أنْ یَتَجَاوَزَ عَنِ الْمُسیءِ، أنْتَ الْمُحْسِنُ وَأنَا الْمُسیءُ، بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَتَجاوَزْ عَنْ قَبیحِ ما تَعْلَمُ مِنّی) یعنی: (ای خدایی که به بندگان احسان میکنی، بنده گنهکار به در خانه تو آمده و تو امر کردهای که نیکوکار از گنهکار بگذرد، تو نیکوکاری و من گناهکار، به حقّ محمّد و آل محمّد صلیاللهعلیهوآلهوسلم رحمت خود را بر محمّد و آل محمّد بفرست و از بدیهایی که میدانی از من سر زده درگذر.)